سخن آغازین درباره کارگاه قصه گویی

قصه گویی قدیمی ترین شکل ادبیات است. در روزگاران کهن، تاریخ، سنت ها، مذهب، آداب، قهرمانی ها و در واقع غرور قومی به وسیله‌ی قصه‌گوها از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شد. قصه گو از گذشته، ماجراهای قهرمانان و از پستی‌های دشمن قصه ها داشت. از خدایان و اهریمنان، از نیروهای ماورای طبیعت و جادویی سخن می‌گفت. قصه گو، در بافت این گونه جامعه‌های ابتدایی، همواره شخصی مرکز توجه بوده است.

در روزگار کهن قصه گو نه تنها به آموزش آداب و قوانین فرهنگ جامعه‌ی خود می‌پرداخت بلکه مردم را سرگرم نیز می کرد. با قصه هایش چنان تور سحر آمیزی می بافت که، هنوز هم اگر از آنها برای سرگرمی استفاده شود، می تواند تخیل شنونده را در دام خود بیندازد. این گونه قصه های قومی که هزاران قصه را تشکیل داده بود، آن زمان که بصورت شفاهی جریان داشت همواره در تغییر بود. هر قصه گو دخل و تصرفی در آنها می کرد و در ساخت قصه اثری از خود به جا می گذاشت و هنگام دریافت قصه از منابع دیگر نیز انتظار چنین تغییراتی را داشت.

با گذشت زمان قصه گو ها و قصه ها کم کم نوعی شخصیت ملی یافتند. بسیاری از قصه های قومی کهن یا داستانهایی که از هر نظر برای گفتن مناسب بود ه است، به وسيله ی شركتهای توليد فيلم و صفحه به کمک هنرمندان حرفه ایی و با بهره گیری از یک ارکستر کامل و همراهی مؤثر کارشناسان ضبط شده است. نتیجه ی این کار اغلب بسیار درخشان و محصول آن برنامه هایی است که ارزش دیدن یا شنیدن دارد. اما مشکل اینجاست که این برنامه ها فقط نوعی برنامه ی تولیدی است و جانشین واقعی قصه گو به شمار نمی آید. در این گونه برنامه ها جوهر و نکات اصلی قصه گویی یعنی پیوندی که در زمان و مکانی معین میان قصه گو و شنوندگانش به وجود می آید از دست می رود.

قصه گویی خوب که بر اساس رابطه ی میان قصه گو و شنوندگانش جریان داشته باشد یک تجربه ی ارزشمند خلاق و شخصی است. تجربه ای است که لحظه ایی پیش می آید، می درخشد و سپس از میان می رود. تجربه ای است که هرگز نمی تواند و نباید به‌طور دقیق مانند تجربه‌های پیشین باشد. زمان قصه گویی زمان یک آفرینش دو جانبه است. قصه گو و شنونده با هم دست به خلق جهانی می زنند که بر اساس کلمه‌ها و تخیل بنا شده است. زمانی است شگفت انگیز و تقریباً پنهانی و شخصی. قصه‌گویی نمی تواند در سطح وسیع تجارتی تولید شود و همچنان چاشنی جادویی خود را حفظ کند. در جهان پیشرفته ی امروز هنر قدیمی قصه گو جای با ارزشی دارد . جای مخصوصی که نمی توان آن را با بدل قابل پذیرشی، هر چند هم که صیقل یافته و خوب باشد پر کرد.

Submitted by editor6 on