والدینی که برای فرزندان کوچک خود کتاب می‌خوانند، درواقع برای سراسر زندگی آن‌ها، توشه‌هایی ارزشمند فراهم می‌کنند. از میان این توشه‌ها، می‌توان به بهره‌مندی کودکان از قدرت تفکر و برخورداری آنان از شخصیت مؤثر اشاره کرد.
در اینجا به‌طور خلاصه به مهم‌ترین امتیازات کتابخوانی برای کودکان، اشاره می‌شود؛ شاخص‌هایی که زندگی بچه‌ها و حتی والدین را متحول می‌کند.
سرگرمی مفید
آنچه توجه کودکان را به خود جلب می‌کند پیش از هر ویژگی باید سرگرم‌کننده باشد. کودکان با کتابخوانی سرگرم می‌شوند؛ یک سرگرمی مفید، ساده و کم‌هزینه.
ایجاد ارتباط
کتابخوانی برای بچه‌ها، درواقع تجربه پیوندی شگرف است. کتابخوانی ارتباطی مفید میان والدین و کودکان ایجاد می‌کند و در این تعامل، اندیشه و روح فرزندان خانواده، آرام‌آرام تغذیه می‌شود.
یک دوره آزاد و غیررسمی
وقتی برای بچه‌ها کتاب می‌خوانیم، درواقع آن‌ها را به یک دوره آموزشی آزاد و غیررسمی دعوت کرده‌ایم. ما در این دوره کاملاً آزاد، وقت خود را به کودکان اختصاص می‌دهیم، برای آن‌ها با صبر و حوصله کتاب می‌خوانیم و این کار به فرزندان اثبات می‌کند که چه قدر برای ما اهمیت دارند.
کتاب‌خوان شدن بچه‌ها
تداوم این شیوه، الگویی است برای کتابخوان‌شدن بچه‌ها و تبدیل آن‌ها به دوستداران مطالعه. کسب این توانایی، عامل موفقیت‌های آموزشی در سراسر زندگی آنان خواهد بود.
گسترش دایره واژگان
در کتابخوانی، واژه‌ها به شکل صحیح خوانده می‌شوند و کودکان، هر واژه را که می‌شنوند، می‌آموزند. بچه‌ها آرام‌آرام با کلمات متنوع آشنا می‌شوند و دایره واژگانی ذهن آن‌ها، گسترش پیدا می‌کند. همچنین تلفظ درست کلمات، به بچه‌ها کمک می‌کند تا سریع‌تر به زبان مادری خود تسلط یابند.
افزایش قدرت تخیل
در کتابخوانی، قدرت تخیل کودکان پرورش می‌یابد. آن‌ها واژگان و جمله‌هایی را که شما می‌خوانید، می‌شنوند و همزمان تصاویر کتاب را تماشا می‌کنند. این شنیدن و دیدن، ۲ کلید برای گشودن دروازه تخیل کودکان است. ذهن خلاق بچه‌ها، دست به گسترش این داده‌ها می‌زند و آن‌ها حین همراهی با روند کتابخوانی، همچنان به تصویرسازی‌های ذهنی خود ادامه می‌دهند. آنچه آنان می‌شنوند یک مطلب خاص است اما همین مطلب ویژه و یگانه، در تخیل هر یک از بچه‌ها، با تصاویر ذهنی و خیالی متفاوتی بازآفرینی می‌شود.
مواجهه با موقعیت‌های متفاوت
در کتابخوانی، افق فکری کودکان ما گسترش می‌یابد. آن‌ها با شنیدن سطر یک کتاب قصه و ورودشان به جهان داستانی، در حلقه موقعیت‌های تازه‌ای قرار می‌گیرند. این مواجهه فکری تجربه منحصربه‌فردی است که به بچه‌ها می‌آموزد چگونه در برابر موقعیت‌های متفاوت، چاره‌اندیشی کنند و چگونه در مورد عکس‌العمل‌های خود با اعتمادبه‌نفس تصمیم بگیرند.
مهم‌ترین امتیازات کتابخوانی را باهم مرور کردیم اما هنوز نکات ناگفته‌ای وجود دارد:
کتابخوانی برای بیش از یک نفر ساده و راحت‌تر است اما اگر بیش از یک فرزند دارید، این بخش را با دقت بخوانید:
- در کتابخوانی برای بچه‌ها، تفاوت سنی آن‌ها با یکدیگر، کار را کمی دشوار می‌کند. کودکان شما به دلیل تفاوت سن، نمی‌توانند به‌طور یکسان با مطلب ارتباط برقرار کنند و از آن لذت ببرند. یک بچه پنج‌ساله و یک بچه دوساله را در نظر بگیرید. آن‌ها برادرند، کسانی هستند که در یک خانه زندگی می‌کنند اما آن دو، دل‌بستگی‌های متفاوتی دارند. کتاب‌های پسر دوساله به خاطر سادگی مطالب، برای پسر پنج‌ساله، سرگرم‌کننده و جالب‌توجه است درصورتی‌که کتاب‌های این پسر، ممکن است برای برادر کوچک او، خیلی سخت باشد. حین کتابخوانی برای این دو کودک دائماً می‌بایست به خاطر همراهی با فرزندی که کوچک‌تر است، خواندن را متوقف کنید یا صفحات را دوباره بخوانید، زیرا بچه دوساله ازنظر درک مفاهیم، نسبت به برادر پنج‌ساله خود، در مرحله متفاوتی از شناخت قرار دارد.
- شمرده شمرده بخوانید و پاسخگوی پرسش‌ها باشید
- آنچه در کتابخوانی اهمیت فراوان دارد این است که به‌گونه‌ای بخوانیم که بچه‌ها درک کنند.
- در هنگام کتابخوانی، توجه کنید که باید یکایک بچه‌ها مخاطب شما باشند و کلمات می‌بایست شمرده شمرده و آرام خوانده شوند. اگر متن کتاب را با بی‌حوصلگی و شتاب‌زده بخوانید، توجه بچه‌ها جلب نمی‌شود. در این شیوه نادرست، آن‌ها اغلب کلمات را به‌خوبی نمی‌شنوند و درنتیجه از متن و ماجراهای کتاب فاصله می‌گیرند. با خواندن صحیح و بی‌شتاب، زمینه برای پیوند و ارتباط شما با یکایک بچه‌ها فراهم می‌شود.
- کتابخوانی، فضایی برای بچه‌ها فراهم می‌آورد که در آن پرسش‌ها شکل می‌گیرند. در چنین موقعیتی ذهن کنجکاو و سرشار از سؤال کودکان، فعال‌تر می‌شود و آن‌ها دمادم از چیستی این و چگونگی آن می‌پرسند. هنگام کتابخوانی متوجه می‌شوید که بچه‌ها اشتیاق عجیبی برای طرح سؤالات متنوع دارند و پرسش‌های فراوانی در ذهن کودکان انباشته‌شده است.
- خواندن شمرده شمرده مطالب کتاب به بچه‌ها فرصت می‌دهد که با آسودگی، همه پرسش‌های خود را مطرح کنند؛ سؤالاتی درباره تصاویر، ماجراهای قصه یا هر چیزی که ممکن است فکر آن‌ها را به خود مشغول کرده باشد.
- خواندن آرام و با طمأنینه، فرصتی خاص برای مادر، پدر و کسانی است که کار کتابخوانی برای بچه‌ها و طبعاً پاسخگویی به پرسش‌های آنان را بر عهده می‌گیرند. ما می‌توانیم و باید که از این موقعیت‌ها و فرصت‌های آزاد و غیررسمی، نهایت استفاده را ببریم زیرا با هر پرسش کودک، مرحله تازه‌ای از آموزش او آغاز می‌شود.
کتاب‌های مناسب برای گروه سنی ۳ تا ۵ سال را از اینجا تهیه کنید.
کتاب‌های مناسب برای گروه سنی ۵ تا ۷ سال را از اینجا تهیه کنید.
اکنون شروع کنید
- بهتر است کتابخوانی برای بچه‌ها را از همین امروز آغاز کنیم، حداقل ۲۰ دقیقه در روز برای فرزندان خود کتاب بخوانیم و بکوشیم که نتایج مثبتی از این کتابخوانی به‌دست‌آید.
- ۲۰ دقیقه، درواقع زمانی معادل خواندن ۲ تا ۴ قصه کودکانه است. این ۲۰ دقیقه می‌تواند یک‌باره انجام‌شده یا اینکه به ۲ بخش تقسیم شود؛ به‌این‌ترتیب که ۱۰ دقیقه در یک اتاق و ۱۰ دقیقه در اتاقی دیگر صورت گیرد.
- در آغاز ممکن است بچه‌ها به‌سختی با کتابخوانی همراهی کنند اما باید بکوشیم که در این زمان ۲۰ دقیقه‌ای با شگردهای مختلف، شور و اشتیاق آن‌ها را برانگیزیم.