نوشته‌های منتشر شدهٔ کتابک در فوریه ۲۰۲۲

علی ورجه، بازیچه‌‌ای ایرانی یا جهانی؟

عمر بازیچه‌ها و اسباب‌ بازی‌های دست‌ساخت به کجا می‌رسد؟ هیچ کسی به درستی نمی‌داند که نشانه‌هایی از وجود اسباب بازی و بازیچه‌های کودکانه فراتر از ده هزار سال پیش را چه گونه باید بیابد در حالی که انسان در این دوره تازه یک‌جانشین شده بود و اگر نشانه‌ای از اسباب بازی و بازیچه کودکانه باشد، باید در سایت‌های باستان‌شناسی و در جاهایی که محل زیست یا گور این کودکان است به دنبال اسباب بازی‌ها هم گشت. اما اگر به نیمی از این زمان بازگردیم یعنی محدوده زمانی پنج هزار ساله، به نخستین نمونه‌ها از بازیچه‌هایی می‌رسیم که نیای «آدمک ورجه‌ها» یا «علی ورجه‌‌های» کنونی هستند. باستان شناسان یا مصرشناسان باستان در کاوش‌های خود به گونه‌ای عروسک یا آدمک برخورده‌اند که اکنون به عروسک‌های پارویی یا پدالی شناخته می‌شوند. این عروسک‌ها که گاهی از عاج و بیش‌تر از چوب بوده‌اند،‌ بخش ورجیدنی‌شان موهای‌شان بوده است که در هنگام تکان دادن پایین و بالا می‌رفته‌اند.

رمال باشی

یکی بود، یکی نبود. حمالی بود فقیر و بی چیز، که هر روز صبح کوله پشتی پشته و طناب حمالی را برمی‌داشت و می‌آمد سر میدان حمالی می‌کرد، پولی در می‌آورد، نان و آبی می‌گرفت و با زنش می‌خورد و شکر خدا می‌کرد. یک روز زنش هوس حمام کرد، پا شد بقچه کرباسیش را برداشت، و لباس کهنه‌ی وصله دارش را که شسته بود توش گذاشت که وقتی از حمام می‌آید بپوشد.

خاله قورباغه

یکی بود، یکی نبود. غیر از خدا هیچ کس نبود. یک مردی بود تک و تنها، بی کس و کار، که توی یک خانه زندگی می‌کرد. همه جور اسباب زندگی تو خانه‌اش فراهم بود. زیر زمین‌های خانه پر بود از خیک‌های روغن و شیره و کیسه‌های برنج. تو طویله هم یک الاغ مصری خوب داشت که هر وقت هوس گردش می‌کرد سوار آن می‌شد. یک روز این مرد تنبانش را شست، و رفت بالای پشت بام تا روی بند پهن کند که خشک بشود و بعد بپوشد. اتفاقاً باد تندی آمد. تنبان را انداخت تو خانه‌ی همسایه. این همسایه هم مردی بود کم بغل، یعنی فقیر که از مال دنیا سه تا دختر خُل و چِل داشت. تا دید تنبان افتاد تو خانه، بی معطلی برداشت پوشید.

حقوق کودک، کتابخانه، عصر کودکی

گزارش چهاردهمین نشست مجازی کتابداران «با من بخوان»

چهاردهمین نشست مجازی ماهانه‌ی کتابداران «با من بخوان»، چهارشنبه ۲۰ بهمن ماه ۱۴۰۰ برگزار شد. موضوع این نشست «حقوق کودک در کتابخانه‌های با من بخوان» بود. کتابداران و ترویجگران کتابخانه‌های «با من بخوان» از سراسر کشور در این نشست گفت‌وگو و تبادل نظر کردند. مهمان این نشست زهره قایینی، مدیر موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و سرپرست برنامه‌ی «با من بخوان» بود.