هویت یا احساس تعلق، سخنرانی شهرداد میرزایی در شب شاهنامه کودک و نوجوان

۱. پرسیدم برای کودکان چرا شاهنامه؟

گفت «فرزندان ما باید پُر بشوند از فرهنگ خودشان و خالی بشوند از هر آن‌چه غیر است».

زنده یاد توران میرهادی ‌گفته بود، مهمترین چهره آموزش و پرورش قرن حاضرِ ایران. آیا آن چه او گفت اشاره‌ای بود به وطن‌پرستی یا ملی‌گرایی؟

۲.انسان نه چندان هوشمند، تا آنجا پیش رفته است که برخی عمر باقی‌مانده برای زندگی در زمین را کمتر از دو قرن می‌دانند. جریان پرسرعت تبدیل منابع به سرمایه، و توسعه و تجهیز ارتش‌ها برای حفظ همان سرمایه، و تخریب محیط زیست زمین برای تامین همان منابع، هر سه رویکردهای چیره جهان اول هستند. البته که این حرفها تکراری است. فناوری‌های نو همچون در ارتباطات: هوش مصنوعی و حتا زیست مصنوعی جهان را به سمتی می‌برند که در چند دهه آینده به دو طبقه کشورهای ارباب و کشورهای رعیت تبدیل شوند. بخش کوچکی از جهان حاکمیتش را بلامنازع کند. در این بلوا انسان ایرانی به کجا می‌رود او که خود هویتی مستقر ندارد. فرزندان ما نیز در همین مسیر با فرآیندهای جهانی خو می‌کنند و می‌شوند آدم‌هایی که احساس تعلق ندارند. هویت ندارند. دلبستگی ندارند.

۳. «پُر بشوند از فرهنگ خودشان و خالی بشوند از هر آن‌چه غیر است». این نه اشاعه ملی‌گرایی، و نه ترویج وطن‌پرستی و اصالت دادن به مرزهایی موهوم بین کشورهاست، بلکه اهمیت دادن به هویت و دلبستگی به جامعه پیرامونی است. بی‌گمان هدف او پرورش نسلی مقید و متعهد بود. نسلی که با فرهنگنامه بزرگ شود. نسلی که در جهان امروز سهم خود را در آفرینش و تولید داشته باشد و نسلی که برخلاف تلاشِ چیره، برای یکدست کردنِ جهانِ مصرف کننده، گوناگونی و رنگارنگی ایجاد کند. که زیبایی جهان به همین تنوع است. موضوع انتشار شاهنامه برای کودک و نوجوان تنها این نیست که کتابی در هزار سال پیش نوشته شده را بازآفرینی کنیم، بلکه راهبرد آن اهمیت دادن به پرورش تخیل و آفرینش نسلی است که بتواند رنگ و بوی این سرزمین را داشته باشد، نسلی و سرزمینی که تخیل و رویاهای خودش را داشته باشد. ایران سرزمین نوآباد نیست. استاد ثریا قزل ایاغ می‌گوید: «متأسفانه سنت ایران، سنت گنج‌وری است؛ یعنی می‌خواهیم مثل اژدها بر روی گنج بخوابیم و آن را نگاه داریم. در حالی‌که آن‌چه مهم است اشاعۀ آن است. به خصوص در حوزۀ کودک و نوجوان، شاهد این هستیم که بچه‌ها در برهوتی عجیب از نظر فرهنگی رشد می‌کنند.»

۴. انسان ایرانی برای ماندن در جهان پررقابت و تنش راهی جز بازنگری در روش‌های آموزش و پرورش خود ندارد.

پرورش کودکانی که ابتدا محیط و سپس جهان‌شان را دوست بدارند و به هر دو احساس تعلق بکنند.

پرورش نسلی دیگر هنوز هم می‌تواند به رنگارنگی جهان یاری کند، اگر پر بشود از خودش...

گزارش شب شاهنامه کودک و نوجوان و رونمایی شاهنامه کودک و نوجوان

نویسنده
شهرداد میرزایی
Submitted by editor3 on