نوروز امسال برای کودکان مناطقی از ایران با غم و اندوه همراه شد. بسیاری از کودکان این مناطق وضعیتی بحرانی را در زندگی‌شان تجربه کردند؛ سیل خانه‌شان را ویران کرد و گروهی از کودکان حتی عزیزان‌شان را از دست دادند.
کودکان در چنین موقعیتی فشار روانی زیادی را باید تحمل کنند. این کودکان به سبب تغییر بزرگی که در زندگی‌شان رخ داده با احساس عدم امنیت دست به گریبانند و خود را در بهبود وضعیت ناتوان می‌بینند و اعتماد به نفس‌شان را از دست می‌دهند.
در این وضعیت است که کتاب می‌تواند به عنوان ابزاری تسکین‌‌دهنده به کمک این کودکان بیاید:
- خواندن کتاب‌های شاد، سرگرم‌کننده و امیدبخش هنگامی که هنوز زمان زیادی از بروز فاجعه نگذشته است و کودکان فشار روانی زیادی را تحمل می‌کنند، این فرصت را برای آن‌ها فراهم می‌کند که برای مدتی، هرچند کوتاه، از دنیای واقعی و آنچه که در اطراف‌شان می‌گذرد رها شوند و برای لحظه‌ای بیاسایند.
- کتاب‌ها فرصتی را برای کودکان فراهم می‌کند تا احساساتی را که در این موقعیت تجربه می‌کنند را درک و به روشنی بیان کنند تا به تعادل عاطفی برسند.
- خواندن کتاب فرصتی را برای والدین یا سرپرست کودک فراهم می‌کند تا با کودک وقت بیشتری بگذرانند. این مساله کمک می‌کند که کودک به زندگی عادی برگردد و دوباره احساس امنیت کند.
چند توصیه برای کتاب‌خوانی با کودکان در بحران برگرفته از سایت انجمن رواشناسان مدارس امریکا:
- اجازه دهید کودک از طریق داستان و شخصیت‌هایش با شیوه‌های کنار آمدن با مشکلات آشنا شود. با هم درباره شیوه‌هایی گفت‌وگو کنید که به آن‌ها کمک می‌کند اضطراب کمتری داشته باشند.
- به پرسش‌های کودک پاسخ‌های ساده و در سطح درکش بدهید.
- بگذارید بدانند که در چنین شرایطی گریه کردن، ترسیدن و نیاز به آرامش طبیعی است. در صورت نیاز فرصت‌هایی را فراهم کنید تا با شما احساس نزدیکی بیشتری بکند.
- به کودک یادآوری کنید که کنارش هستید و در دشواری‌ها به او کمک خواهید کرد.
- کودکان را تشویق کنید که هر روز با انجام دادن فعالیتی ساده کم کم ارتباطاتشان را با دیگران از سر بگیرند.
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان همواره در وضعیت بحرانی، با برنامه با من بخوان، به یاری کودکان شتافته است. این برنامه با در دسترس قرار دادن کتاب‌های باکیفیت و فعالیت‌های هنری در پیوند با این کتاب‌ها کودکان را در گذر از دشواری‌ها یاری می‌رساند.
از تجربه‌های موفق پروژه با من بخوان در کمک به کودکان در بحران، پروژه زلزله کرمانشاه است که تجربه‌های آن ثبت شده است. علاقمندان می‌توانند برای مطالعه آن به سایت «با من بخوان» مراجعه کنند.