ارزیابی نقش نشریه ها در پاسخگویی به نیازهای کودکان

سومین همایش نشریات ادواری کودکان خردسال صبح روز چهار شنبه ۳۰بهمن ماه ۱۳۷۸ در تالار شریعتی کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد توسط موسسه پژوهشی کودکان دنیا، شورای کتاب کودک، کتابخانه حسینیه ارشاد و با پشتیبانی مرکز تشکل های اجتماعی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران برگزار شد.

در آغاز نشست زهرا فرمانی دبیر همایش پس از خوش آمدگویی، به مروری کوتاه بر دو همایش گذشته پرداخت. موضوع همایش نخست: نشریات کودکان خردسال در ایران و جهان و نظرات کودکان خردسال نسبت به نشریات بود و موضوع همایش دوم شامل: وضعیت موجود نشریات کودکان خردسال در حال حاضر و آینده و نظر پیشکسوتان تعلیم و تربیت و کتابداران در حوزه‏ی نشریات گروه سنی خردسالان بود. زهرا فرمانی سپس به موضوع همایش سوم با عنوان "نگاهی به نیازهای کودکان خردسال" پرداخت، نیازهایی که شناخت آن ها بر محتوا و شکل نشریات خردسال تاثیری مثبت خواهد گذاشت.

 سپس دکتر نوش آفرین انصاری دبیر شورای کتاب کودک با اشاره به فعالیت های شورای کتاب کودک در زمینه‌ی بررسی منابع مطالعاتی کودکان و نوجوانان و معرفی دو کتابخانه‌ی کودک و نوجوان و کتابخانه ترویج خانه کتابدار پرداخت و برنامه ‌ها و نشست هایی را که طی روزهای آتی تا پایان سال برگزار خواهند شد اعلام کرد.

 دکتر میلانی به عنوان نخستین سخنران این نشست به بررسی نیازها و ویژگی‌ های کودکان خردسال ایرانی (نیازهای اجتماعی، عاطفی، ادبی، هنری، ...) پرداخت. دکتر میلانی بر این باور است که تحول درونی و طبیعی کودکان خردسال از اهمیت بسیاری برخوردار است و بزرگسالان اعم از والدین و مربیان، نویسندگان، تصویرگران وسایر کسانی که با کودکان در ارتباطند باید مشکلات و معضلاتی که کودک برای رسیدن به این تحول با آن روبرو است، شناسایی کرده و سعی در رفع آن ها داشته باشند. او محیط‌ های غیرطبیعی را که در جوامع شهری برای کودکان فراهم آمده، یکی از این معظلات می داند، شرایطی که کودکان روستایی خوشبختانه هنوز درگیر آن نشده ‌اند. دکتر میلانی در پایان شرح مختصری درباره‌ ی تدوین جدول های رشد و مهارت های کودکان ایرانی دادند که متن کامل آن در کتاب "ارزیابی، برنامه‌ی آموزشی و بازپروری کودکان از تولد تا ۵ سالگی" به تازگی توسط انتشارات سمت منتشر شده است.

 زهره پریرخ از نشریه‌ی کوشش خردسالان، ضمن اشاره به نیازهای معنوی و ذهنی کودکان و تاکید بر ضرورت ایجاد فضایی برای تجربه‌ی سفرهای ذهنی برای کودکان خردسال و اندیشه‌ورز کردن آن ها، به طور مختصر به بازگویی اهداف این نشریه پرداخت.

 پزشکپور از نشریه بادبادک ، نگاه نویسندگان، تصویرگران و دست‌اندرکاران این نشریه‌ را نگاهی پژوهشی و نه ژورنالیستی به کار عنوان کرد و گفت: "مطالب این نشریه که با تایید نمایندگانی از شورای کتاب کودک، موسسه مادران امروز و موسسه پژوهشی کودکان دنیا به چاپ می‌رسد برپایه‌ی ترویج صلح و دوستی برای کودکان است."

 کیانی از نشریه‌ی ستارگان جزیره  وابسته به سازمان منطقه آزاد کیش، ضمن توصیفی از جزیره ی کیش گفت: "این نشریه در پاسخ به نیازهای خردسالان جزیره کیش طراحی و تدوین شده است. تا کنون پنج شماره از این نشریه به چاپ رسیده است و از مرداد ماه سال آتی این نشریه برای سه گروه سنی دیگر با تیراژ بیش از ۵۰۰۰ نسخه به چاپ خواهد رسید."

 مهتاب میناچی کتابدار بخش کودکان و نوجوانان کتابخانه حسینیه ارشاد در نظرسنجی برای شناخت مولفه‌های موثر بر فعالیت‌های نشریه‌های کودکان و نوجوانان از ۳۴۰ کودک و نوجوان عضو کتابخانه به تشریح نتایج آماری بدست آمده از این نظرسنجی پرداخت. برخی نتایج به دست آمده برپایه این نظرسنجی عبارت بودند از: ۲۵۳ کودک هیچ نشریه‌ی را به صورت اشتراک دریافت نمی‌کنند. ۱۵۳ کودک اگر کتاب و نشریه هر دو در دسترس شان باشد ترجیح می‌دهند نشریه بخوانند. ۱۱۳ کودک داستان را به مطالب دیگر نشریه ترجیح می‌دهند و ۱۷۰ کودک قطع کوچک نشریه‌ها را بیشتر می‌پسندند.

 مقدم از گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک، مخاطب قرار دادن کودکان به وسیله نشریه‌ ها را از سنتی دیرینه برشمرد و با اشاره به نیازهای کودکان که با رشد فن‌آ‌وری‌های نو هر روز به گونه‌ای تغییر می کنند، نقش نشریه‌ها را در پاسخ به این نیازها مهم ارزیابی کرد و گفت: "در دنیا نشریه‌های خردسالان برای دو گروه سنی از تولد تا ۳ سالگی و از ۳ سالگی تا ۶ سالگی منتشر می‌شوند. در ایران در حال حاضر نشریه های خردسالان ما ویژه کودکان ۳ تا ۶ سال است. این نشریه‌ ها نیز سعی دارند به وسیله‌ ی مطالب خود به کودکان آموزش بدهند و با توجه به نیازهایشان آن ها را سرگرم کنند. گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک نتایج پژوهش کتابخانه‌ای و میدانی خود روی ۷ نشریه خردسالان: کوشش، بادبادک، دوست خردسال، رشد کودک، سروش خردسال، شاهد و سنجاقک از جنبه ی تبعیت از ملاک‌های تولید محتوایی و طراحی بصری مناسب با توجه نیازهای این گروه سنی بررسی و اعلام کردند، برپایه‌ی این بررسی کوشش با ٪۹۱، بادبادک با ٪۹۰، رشد با ٪۷۱ ، سنجاقک با ٪۷۸، شاهد با ٪۶۲، دوست با ٪۵۵ و سروش با ٪۴۶ به ترتیب بیشترین توجه را به رعایت ملاک‌های تهیه و تولید محتوا و تصویر مناسب این گروه سنی را دارند."

  در پایان نشست جلسه‌ی پرسش و پاسخ برگزارشد. از پرسش های مطرح در این جلسه چگونگی دسترسی مخاطبان به نشریه‌ های مناسب، میزان آشنایی مربیان مراکز پیش دبستان با نیازهای کودکان، ضرورت توجه به کودکان ویژه در نشریه های خردسالان در کنار دیگر کودکان و ضرورت بررسی نشریه‌ های کودک که به صورت ضمیمه ی نشریه ها و روزنامه های بزرگسالان منتشر می‌شوند، بود که دبیر همایش و دیگر برگزار کنندگان به آن ها پاسخ گفتند. در این نشست همچنین مهرناز خراسانچی سرپرست کتابخانه حسینیه ارشاد از هماهنگی‌های انجام شده بین موسسه پژوهشی کودکان دنیا و بخش نابینایان کتابخانه حسینیه ارشاد خبر داد و گفت: "قرار است بزودی نشریه ی خردسالان "بادبادک" برای نابینایان به خط بریل نیز منتشر گردد. همچنین نمایشگاهی از نشریه‌ های مناسب این گروه سنی با حضور دست‌اندکاران آنها در محل همایش برپا بود." 

Submitted by editor6 on