برگزیدگان مسابقه ی کتاب تصویری و مسافران نمایشگاه تصویرگری بلونیای ٢٠١۵ معرفی شدند.
کتاب «کارت دعوت داری موش موشی؟» به نویسندگی نسرین نوش امینی و تصویرگری غراله بیگدلو لوح تقدیر و سفر به نمایشگاه بلونیا ٢٠١۵ را از آن خود کرد.
مسابقه و کارگاه خلق کتاب تصویری دی ماه امسال با همکاری انجمن فرهنگی هنری تصویرگران، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، مؤسسه نمایشگاه های فرهنگی ایران و پشتیبانی انتشارات علمی و فرهنگی برگزار شد. در این مسابقه ۱۵ تصویرگر و ۱۵ نویسنده این شانس را یافتند که در کارگاه های ویژه شرکت کنند و در گروه های دو نفره نویسنده – تصویرگر به خلق اثر بپردازند.
در بیانیه هیئت داوران نخستین مسابقه خلق کتاب تصویری هدف از برگزاری این مسابقه را «تمرین کارگروه‌های حرفه‌ای خلق کتاب تصویری کودک برای گام برداشتن به سوی واقعیت کتاب کودک» آمده است.
در این بیانیه آمده است: «تصویرگری ما هنوز با کودک و نیازهای او یکی نیست. تصویرگری و ادبیات کودک ما در محدوده ی نخبگان مایه ی مباهات است اما در مواجهه با واقعیت حیات کتاب کودک، ناکام است. بازار موفق کتاب‌های ترجمه در مقایسه با سرنوشت ناکام تألیف، گواهی می‌دهد که کتاب کودک از واقعیت دور مانده و هنوز در دایره ی بسته ی دلمشغولی نخبگان می‌چرخد.
این روزها، ناشران بزرگ دارند آرام آرام از سنت حجره به صنعت نشر میل می‌کنند. خانواده‌ها بیش از هر زمان دیگر در جستجوی کتابخوان کردن کودکان‌اند و نویسندگان و تصویرگران، زنگ خطر عدم استقبال از آثارشان را به وضوح شنیده‌اند.
ورک‌شاپ کتاب‌های تصویری در چنین شرایطی و برای تمرین کارگروه‌های حرفه‌ای خلق کتاب تصویری کودک شکل گرفت تا قدمی باشد کوتاه، اما مهم به سوی واقعیتِ کتاب کودک. وقتی به داوری کتاب‌های این کارگاه نشستیم، اثرات یک کار گروهی، با همفکری نویسنده و تصویرگر، با نظارت استادان کارگاه را دیدیم اما تغییر شگفت‌انگیزی پیش روی‌مان نبود. چرا که بیرون آمدن از ناحیه ی تکرار، تقلید و خلاقیت‌های محدود، به‌سادگی و با یکی دو کارگاه، ممکن نیست.
هنوز پوست ضخیم ضعف ایده، آغاز، انجام و پرداخت، جان داستان‌های ما را اشغال کرده و هنوز، ضعف تکنیک و تقلید الگوهای خارجی، تصویرگری ما را آزار می‌دهد. با این وجود بدون اینکه بخواهیم این بیانیه را با خیر و خوشی تمام کنیم، از نتیجه ی یک تمرین کوتاه و ساده و صمیمی اولین کارگاه‌های خلق کتاب‌های تصویری خرسندیم.
ما ناچاریم به این راضی باشیم که قدم کوتاه اما موفقی برداشته شده، در عین حال گمان می‌کنیم تمدن امروز ایران نباید به موفقیت‌های کوچک عادت کند. قله‌های بلند ادبیات کودک منتظر قدم‌های ماست و دلخوشی‌های کوچک نباید مایه ی غفلت از نگاه به بالا و افق‌های دور شود.»
در این مراسم از دو کتاب «چه شال خوشمزهای» به نویسندگی هاجر بهاری و تصویرگری رضا دالوند و «ما فیلها» به نویسندگی نسترن فتحی و تصویرگری سمانه مطلبی نیز با اهدا لوح ستایش شد. این دو کتاب به همراه پنج کتاب زیر برای چاپ از سوی انتشارات علمی و فرهنگی انتخاب شدند:
- «رلیپلی غمگین» به نویسندگی پیام ابراهیمی و تصویرگری شیرین شیخی
- «وقتی که قورباغهها زبانشان به هم گره خورد» به نویسندگی عادله خلیفی و تصویرگری فائزه شکوری
- «اژدها گولم زد» به نویسندگی حمید اباذری و تصویرگری مریم یکتافر
- «لقمه خوشمزه خوابالو» به نویسندگی اعظم مهدوی و تصویرگری سمائه شریفی
- «فکر من راست راستکی گمشده است» نویسندگی روناک ربیعی و تصویرگری بهاره نیاورانی
در این مراسم، دکتر سیدعباس صالحی معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد، امیر مسعود شهرامنیا، مدیرعامل موسسه ی نمایشگاههای فرهنگی ایران، دکتر مسعود کوثری مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی، فریدون عموزاده ی خلیلی رئیس هیئت مدیره ی انجمن نویسندگان کودک، کیانوش غریبپور رئیس هیئت مدیره ی انجمن تصویرگران و جمعی از نویسندگان و تصویرگران حضور داشتند.
دکتر صالحی در سخنان خود، با اظهار خشنودی از برگزاری چنین کارگاههایی گفت: ما باید نگاه تزئینی به تصویر را کنار بگذاریم و این عامل را مقوّم متن بدانیم. وی با اشاره به اینکه ضعف ما در کتاب تصویری عدم وحدت ذاتی متن و تصویر است، افزود: یک رابطه ذاتی بایستی بین متن و تصویر ایجاد شود و تا این وحدت درونی بین این دو عامل شکل نگیرد ما شاهد رشد تعالی کتاب‌های تصویری نخواهیم بود.
معاون فرهنگی وزرات ارشاد، تولید کتاب‌های تصویری خوب برای کودکان و نوجوانان را نتیجه ی ارتباط منطقی تصویرگر و نویسنده دانست و گفت: باید فرصتی برای استمرار زمانی اینگونه کارگاه‌های فراهم کرد تا ارتباط بین نویسنده و تصویرگر برای خلق آثار بهتر در حوزه کودک و نوجوان بوجود آید.
کیانوش غریبپور نیز با بیان این نکته که ادبیات ایران به لحاظ ساختمان فکری در فضای قدیم مانده و به روز نیست، و به این خاطر، نویسندگان خلاق و پیشرو کم دارد، این مسابقه و کارگاه حاصل از آن را با وجود کاستیهای موجود در برگزاری آن تجربهای ارزشمند عنوان کرد و گفت: نکته قابل توجه دیگر، فاصله زیاد میان نویسندگان و تصویرگران کتاب کودک بود که با برگزاری کارگاه دنیای ذهنی بین این نویسندگان و تصویرگران، تا حدود زیادی کاهش یافت.
وی خلق کتاب تصویری مناسب در بخش کودک را نیازمند زمان و ایجاد فضایی مناسب دانست و ابراز امیدواری کرد که برگزاری این کارگاهها با پشتیبانی ناشران ادامه پیدا کند و منجر به تولید کتاب‌های بیشتر و قابل توجهتری شود.
غریبپور، تصویر را نشانهای بی واسطهتر از متن دانست و گفت: تولید کتاب تصویری به شکل حرفه‌ای بعد سالها خواهد توانست فرهنگ ما را از گفتاری بودن صرف به سمت درک نشانههای تصویری هدایت و رشد سواد بصری مخاطبان را باعث شود.
فریدون عموزاده خلیلی نیز در بخشی از سخنان خود گفت: اگر واقع بینانه به تجربه کارگاه خلق کتاب تصویری نگاه کنیم نمره قبولی میدهم به دو دلیل، اول اینکه این کارگاه در عمل به ما کمک کرد تا به تعریف کتاب تصویری نزدیک شویم و دوم اینکه تجربه ی یک کار گروهی واقعی و موفق را رقم زد و ضمن نزدیک شدن و آشنایی بیشتر نویسنده و تصویرگر توجهمان به عامل بسیار مهم دیگر یعنی کودکان به عنوان مخاطبان اصلی این کتابها جلب شود.
وی با بیان این نکته که ایدههایی برای کتاب تصویری مناسباند که میتوان با الهام از آن ها به تصویر محسوس دست یافت، ادامه داد: کتاب تصویری کتابی است که بدون تعامل کودک شکل نمیگیرد به گونه ای که کودک باید در جهت فهم داستان آن نقش آفرینی میکند.
سحر ترهنده، هدا حدادی، علیاصغر سیدآبادی، فریدون عموزاده خلیلی و کیانوش غریبپور هیئت داوران نخستین کارگاه خلق کتاب تصویری بودند.
درباره مسابقه و کارگاه خلق کتاب تصویری بیشتر بدانیم