در این گزارش با بخش های خوب سه نشریه ی سروش خردسالان شماره ۳۸ ، ماهنامه قلک شماره ۱۰ و نبات شماره ۴۴ از دید گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک آشنا می شوید.
سروش خردسالان شماره ۳۸
داستان ها
گنجشک و باد
نویسنده: مجید راستی
تصویرگر: فرشته نجفی
گنجشک کوچک که هنوز نمی تواند به تنهایی بپرد توی لانه منتظر باد است. باد می آید و گنجشک نخستین پرواز را بر پشت باد تجربه می کند.
در این داستان کوتاه جاندار پنداری پدیده ای طبیعی به نمایش گذاشته می شود و کودک خردسال همراه آن به پرواز خیال می پردازد. باد در داستان، پیام آور رشد، لذت و شادی است.
خوب است بدانیم:
جاندار پنداری تکنیکی است که ویژگی های انسانی را به پدیده های طبیعی غیر جاندار می دهد و از آنجا که خیالپردازی از ویژگی های کودکان ۳-۶ سال است نویسندگان از این تکنیک در داستان نویسی برای کودکان بهره می برند.
آی یای یای یای!
نویسنده: یگانه مرادی لاکه
تصویرگر: فرزانه رئیس الساداتی
مامان پوریا شاغل است و آن ها مجبورند که هر روز صبح زود بیدار شوند تا مامان به موقع سر کار برسد. اما پوریا از این موضوع خوشحال نیست. وروجک دست دراز، برای کمک به او سه گزینه پیشنهاد می کند. اما در انتها پوریا خود تصمیم می گیرد به جای اینکه تا دیر وقت تلویزیون تماشا کند؛ شب ها زودتر بخوابد که بیدار شدن صبح زود برایش سخت نباشد به شرط آنکه مامان کنارش دراز بکشد و قصه بگوید.
موضوع داستان، مشکل تمام کودکانی است که مادران شاغل دارند اما این مشکل راه حلی آسان دارد که نیازمند همکاری کودک و مادر است و در این میان قصه نقش مهمی را می تواند ایفا کند.
کلید واژه: مادران شاغل، مشکل کم خوابی کودکان
ماهنامه قلک شماره ۱۰
داستان ها
آقای پرتقال و کاه های با هوش
نویسنده: سید نوید سید علی اکبر
تصویرگر: انیس تبرایی
مامان گاوه در حال درست کردن پیتزای یونجه برای بچه اش است که سرو کله ی معلم زبان انگلیسی پیدا می شود. چون قرار است مهمان های خارجی بیایند، چند گاو استرالیایی و هلندی! مامان گاوه و بچه اش بلاخره انگلیسی یاد می گیرند.
داستان آقای پرتقال و کاه های باهوش با زبان طنز و شیوه ای خلاق در داستان پردازی، کودک را با خود همراه می کند . کودک با بازی و لذت با کلمات انگلیسی آشنا می شود.
خوب است بدانیم:
داستان های طنز آمیز به کودکان امکان می دهند تا بفهمند که زندگی همیشه جدی نیست و می تواند بسیار سرگرم کننده هم باشد. (دونا نورتون)
کتاب درختی (از سری داستان های موشی و گوشی)
نویسنده: مژگان کلهر
تصویرگر: مهدیه صفایی نیا
در مهدکودک جنگلی نمایشگاه کتاب بر پا شده است. هر کس با پول تو جیبی اش یک کتاب می تواند بخرد. همه بچه ها یک کتاب را می خواهند. خانم جغد راه حل نشان می دهد و خاله آهو آن کتاب را برای کتابخانه می خرد تا همه آن را بخوانند.
در بخش تو چه فکر می کنی با طرح پرسش های گوناگون کودک را متوجه دقت در خواندن و گوش دادن می کند. نویسنده با پرسش آخر دوباره مشکل داستان را به شکلی دیگر مطرح می کند و کودک را به فکر وامی دارد. این بار نوبت کودک است که راه حل نشان دهد.
خوب است بدانیم:
کودک به کمک داستان با روش برخورد با دشواری های زندگی آشنا می شود و از شخصیت های داستان می آموزد که چگونه با مشکلات رو به رو شود و احساس های دیگران را درک کند.
گوشی همراه خراب شده
نویسنده: لاله ضیایی
تصویرگر: عزت اله الوندی
گوشی همراه پدر درون لیوان چای می افتد. مورچه ها به کمک می آیند و تنها پسر خانواده است که متوجه حضور آن ها می شود.
تصاویر گویای داستان است. طنز ظریف در تصاویر و زندگی مسالمت آمیز در کنار موجوداتی که انسان ها کمتر به آن ها توجه می کنند به زیبایی داستان افزوده است .
خوب است بدانیم:
در داستان های تصویری بدون کلام، تصویر ها داستان را پیش می برند. کودکان از این گونه داستان ها لذت می برند و مهارت گفتاری و شنیداری آنان را تقویت می کند. در داستان های تصویری چون کودک برای پی بردن به معنای کنش ها (اتفاق ها) باید دقت کند، تفکر خلاق و سواد دیداری آن ها نیز تقویت می شود.
شعر
شیری که من خریدم
سروده: روجا صداقتی
تصویرگر: علی محمدی
شعر در مورد شیر تاریخ مصرف گذشته است. شاعر مخاطب را با حقوق خریدار، در صورت خرید کالای تاریخ مصرف گذشته آگاه می کند و به او راهکار نشان می دهد. فضای تصویر شاد، ولی تعجب مادر و پسر بیش از اندازه است.
شغل ها
طراح: نینا تقی زاده
نشریه در این صفحه کودک خردسال را با شغل آموزگاری آشنا می کند که هم خوانی با روز معلم دارد. پرسش هایی در این باره کودک را به فکر وا می¬دارد. از نکات مثبت آن تصویر معلمی شاد، با لباس رنگ روشن و کتاب غیر درسی درخت بخشنده در دست اوست که ویژگی بخشنده بودن آموزگاران را یادآوری می کند. تصویر کودک را تشویق به مطالعه می کند.
نکته: بهتر بود نشریه به جای معلم از واژه فارسی آموزگار استفاده می کرد.
سرگرمی
بگرد و پیدا کن
این قسمت آموزشی– سرگرمی است. نشریه در قالب بازی به مخاطب همراه با تصویر، کلمات انگلیسی را آموزش می دهد. نکته قابل ذکر آن که واژه های ارائه شده مربوط به داستان نشریه است.
عصرانه ی زنبوری
طراح: ندا عظیمی
تصویر سازی از میوه ها و خوراکی ها باعث افزایش مهارت دست کودک می شود؛ مخاطب را با خوراکی ها آشنا کرده و او را تشویق به خوردن عصرانه یا میان وعده می کند.
بازی تر و خشک
نویسنده: سارا تبریزی
تصویرگر: گلنار ثروتیان
این بازی برگرفته از بازی منچ است و به کودک تفکیک زباله تر و خشک را آموزش می دهد. شیوه ی اجرای بازی به روشنی نوشته شده است. بازی قابل اجرا و در راستای رویکرد مجله است تصاویر شاد و باعث تحریک بصری مخاطب می شود.
نبات شماره ۴۴
داستان
گرگ پرخور
نویسنده: سیبره
تصویرگر: سارازان
مترجم: شیرین سلیمانی
دنی گرگ پرخوری که هر چه سر راهش می دید می خورد تا اینکه دلش درد می گیرد و دکتر بع بع برای بهتر شدن حال دنی او را می بیند. اما دنی حین معاینه، زیگی پسر دکتر را هم می بلعد. دکتر برای پیدا کردن پسرش به داخل شکم دنی می رود با نواختن پیانویی که در آنجا بود هر دو از شکم گرگ پرخور بیرون می آیند.
نویسنده اشاره به پرخوری و عواقب آن دارد و کودک به راحتی می تواند با آن ارتباط برقرارکرده و هم ذات پنداری کند. همچنین نویسنده با آشنایی زدایی، دوستی گرگ و گوسفند را بیان می کند. بیرون آمدن دکتر بع بع و پسرش از شکم گرگ به کودک می آموزد که در شرایط دشوار به راه حل بیندیشد و ناامید نشود. کودک از پایان خوش داستان لذت می برد.
خوب است بدانیم:
آشنایی زدایی تکنیکی است در ادبیات، یعنی تازه و نو، متفاوت کردن آن چه آشنا و شناخته شده است مانند دوستی موش و گربه یا عروسی خروس و روباه.
یکی بود یکی نبود
نویسنده: لاله جعفری
مامان خرس قطبی باردارست بچه هایش را در زیر برف ها به دنیا می آورد و فصل بهار از لانه بیرون می آیند.
نویسنده با زبانی ساده زندگی خرس ها در قطب را بیان می کند که مناسب مخاطب خردسال است.
نکته: در جایی آمده است بعد از چهار ماه مامان خرس قطبی با بچه هایش از لانه بیرون آمدند چونکه زمستان رفت و بهار آمد. ممکن است کودک تصور کند که فصل زمستان چهار ماه است.
سفید و تپلی
نویسنده: ناصر کشاورز
تصویرگر: ساناز کریمی طاری
بچه های خرس قطبی شیر می خورند؛ مامان خرسی می¬رود برایشان ماهی بیاورد. بچه خرس ها یواشکی دنبال مامانشان می روند فکر می کنند مادر در چاله افتاده و گریه می کنند. مامان خرس از توی چاله یخی بیرون می آید به بچه ها ماهی می دهد. بچه خرس ها ماهی خوردن را تجربه می کنند و از آن لذت می برند.
نویسنده به دوری کودکان از مادرشان و ناراحتی آنان و خوردن غذای جدید اشاره دارد. کودک به راحتی می تواند با شخصیت های داستان هم ذات پنداری کند.
دیوار و مارمولکش
نویسنده: طاهره خردور
تصویرگر: نسیم بهاری
مارمولکی که دمش را از دست داده بود از دوستانش می خواهد که دم او را بدوزند. آن ها نمی توانند این کار را انجام دهند عاقبت دم مارمولک در می آید.
نویسنده که از داستان موش دم دوز وام گرفته است به بیان افتادن دم مارمولک و در آمدن آن می پردازد. داستان با پایانی خوش مناسب مخاطب خردسال است. نکته: تصویر مارمولک شبیه تمساح است. دم مارمولک یک شبه در نمی آید.
شعر
چلچله روی شاخه
شاعر: طاهره ناصحی
تصویرگر: ملیحه رفیعی
آهنگساز: حبیب دلیری
شعر درباره چلچله و جوجه هایش است. از نکات مثبت آن همراه بودن نت موسیقی با شعر است. مخاطب می تواند همراه با بزرگسال به اجرای آن بپردازد. تصویر با رنگ های شاد با فضای شعر هم خوانی دارد.
سرگرمی ها
خانم مرغه و جوجه هایش
بازی دقت بگرد و پیدا کن باعث افزایش دقت کودک می شود. بخش اسم گذاری جوجه ها مخاطب را به فکر وامی دارد.
حرف های قاتی پاتی
بازی دقت کودک را با فضای کتابخانه و مقررات آن آشنا می کند. استفاده از شخصیت های جانوری در کتابخانه، کودک را تشویق به مطالعه می کند.
نکته: در ابر بالای سر شخصیت ها از ترتیب حروف ابجد استفاده شده است. بهتر بود به جای آن از اعداد یا ترتیب حروف الفبای فارسی استفاده می شد زیرا حروف ابجد مناسب گروه سنی خردسال نیست.
غول های باسواد
کشیدن خطوط متوالی باعث افزایش مهارت هماهنگی چشم و دست کودک می شود.
سه تا دوست
این سرگرمی با استفاده از رنگ های شاد فضای شادی را بوجود آورده است. این بازی چندگانه است و ترکیبی از ماز، بگرد و پیدا کن و آموزش نقاشی است.
دانستنی
عسل شیرین
ریزغولی شخصیت کنجکاوی که به پرسش های مخاطب درباره ی تهیه عسل جواب می دهد. مخاطب با چرخه ی تهیه و طرز نگه داری آن توسط زنبور عسل با زبان ساده آشنا می شود. از نکات مثبت این که تصویر زنبور عسل مستند است.