گزارش همایش ملی کتابخانه های آموزشگاهی
۱تا۴ اردیبهشت ۱۳۸۸- مشهد
سرانجام با آغاز اردیبهشت ماه همایش ملی کتابخانه های آموزشگاهی که از سوی دانشکده علوم تربیتی وروان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، انجمن کتابداری واطلاع رسانی ایران شاخه خراسان و وزارت آموزش وپرورش برنامه ریزی شده بود، آغاز به کار کرد
و با برپایی کارگاه های گوناگون و انجام سخنرانی های مختلف در سوم اردیبهشت ماه به کار خود پایان داد. در این همایش شماری از کارشناسان و استادان ادبیات کودکان، کتابداری و آموزش و پرورش، کتابداران و آموزگاران، دانشجویان و کارشناسان کتابداری شرکت داشتند و شرکت نرم افزار وسخت افزار ایران (نوسا )، شرکت صنایع چوبی همگامان خراسان، نشرکتابدار وشرکت رای مهر نیز آن را پشتیانی مالی کردند. پشتیبانان معنوی این همایش نیز شورای کتاب کودک وکمیسیون ملی یونسکودرایران بودند.
با توجه به آن که بیشتر آموزشگاه ها ایران یا کتابخانه فعال ندارند و یا اگرهم داشته باشند با مفهوم واقعی آن که امروزه در کشورهای پیشرفته فرهنگی به کار گرفته می شود فاصله بسیار دارند، برپایی چنین همایش هایی که تنها به موضوع کتابخانه های آموزشگاهی بپردازد، آن هم با همیاری آموزش و پرورش می تواند امیدوار کننده باشد و این نوید را بدهد که بتوانیم در آینده شمار بیشتری کتابخانه آموزشگاهی فعال در سطح کشور داشته باشیم. کتابخانه هایی که بتوانند از رشد همه جانبه ذهنی کودکان به ویژه خلاقیت و تخیل آن ها پشتیبانی کند و کودکان و نوجوانان را در به کارگیری مهارت های زندگی توانمند تر سازد.
حضور استادانی همچون توران میرهادی یکی از بنیانگذاران شورای کتاب کودک که سال ها در اداره یک کتابخانه آموزشگاهی فعال و پویا در مدرسه فرهاد تجربه اندوخته است و ادبیات کودکان را به خوبی می شناسد برای همه شرکت کنندگان یک فرصت بی نظیر بود و در کنار او شرکت نوش آفرین انصاری استاد کتابداری و دبیر شورای کتاب کودک برای دانشجویان کتابداری به ویژه این همایش امتیاز بزرگی به شمار می آید. حال از وجود این استادان تا چه میزان شرکت کنندگان سود جسته اند، خود به ارزیابی جداگانه ای نیاز دارد. نوش آفرین انصاری درباره "تاثیرکتابخانه های آموزشگاهی بر رشد فرهنگ عمومی" سخن گفت. او با اشاره به اصول کتابداری وتاکید بر ارتباط دو سویه بین مراکز وکتابخانه ها به طرح خواندن با خانواده که در شورای کتاب کودک زیر نظر زنده یاد منصوره راعی انجام شد، اشاره کرد. انصاری ایرانک: بانک اطلاعات فرهنگ و ادبیات کودکان و سایت کتابک: پنجره ای به جهان خواندن را نمونه های بی نظیری دانست که چگونه با به کار گیری تکنولوژی امروزی می توانند در جایگاه ده ها کتابخانه در اطلاع رسانی و ترویج خواندن به دوستداران ادبیات کودک و نوجوان، به ویژه خانواده ها و آموزگاران خدمات دهند.
حضور مسئولین آموزش و پرورش در این همایش به ویژه رییس سازمان آموزش وپرورش استان خراسان رضوی، حسین هژبری، که درباره اهمیت کتابخانه های آموزشگاهی درنظام آموزش وپرورش سخن گفت، نشان از آن داشت که آموزش و پرورش می خواهد نگاه تازه ای به کتابخانه های آموزشگاهی داشته باشد. همانگونه که مهری پریرخ دبیر علمی همایش، این همایش را دگرگونی در نگاه نظام آموزش وپرورش به سامانه آموزشی خود دانست. محمود مهرمحمدی با طرح این پرسش که "چگونه می توان کتابخانه های آموزشگاهی را ازحاشیه به متن آورد ؟ " تصویری از شرایط کنونی کتابخانه های آموزشگاهی ترسیم کرد وبه نقش سند ملی آموزش وپرورش دربرنامه های راهبردی سازمان آموزش وپرورش اشاره کرد.
نکته مثبت دیگر این همایش حضور فعال نهاد های غیر دولتی همچون شورای کتاب کودک، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، و خانه کتابدار بودند که با ارائه مقاله، اداره کارگاه ها و بر پایی غرفه ها نقش سازنده و تاثیر گذار سازمان های غیر دولتی را در این گونه همایش ها به خوبی نشان دادند. پویایی و شرکت فعال اعضای این سازمان ها شاید سبب شود تا برگزار کنندگان این گونه همایش ها در آینده نقش این سازمان ها را دست کم نگیرند و برای حضور آن ها برنامه ریزی جدی تری داشته باشند.
فرزانه طاهری - کارشناس ارشد کتابداری وسرپرست کتابخانه موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان- ونسیم موحدی - عضوکمیته کتابشناسی کتابک - مقاله "فضای مجازی: تعامل کتابدار، معلم ومروج برای برای ترویج خواندن"، ماندانا رضوی زاده - پژوهشگر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان - مقاله "نگاهی به پیشینه کتابخانه های آموزشگاهی درایران" ، رویا مکتبی فرد - دانشجوی دکترای کتابداری وعضوشورای کتاب کودک - مقاله "نقش کتاب های داستان در شکل گیری مهارت های تفکرانتقادی" ودیبا میرزاپور - کارشناس ارشد کتابداری و کتابدار خانه کتابدار کودک و نوجوان (وابسته به شورای کتاب کودک )- مقاله "بررسی رضایت مندی اعضای کتابخانه کودکان ونوجوانان خانه کتابدار درمقطع راهنمایی از کتابخانه های آموزشگاهی محل تحصیل درسال تحصیلی ۸۷-۸۸" از خانه کتابدار را در این همایش ارائه کردند. همچنین بیشتر کارگاه های این همایش که با شرکت کتابداران، آموزگاران، دانشجویان و کارشناسان کتابداری در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد تشکیل شد ، از سوی اعضای همین نهادهای غیر دولتی اداره شدند، به استثنای دو کارگاه " کاربرد سواد اطلاعاتی در تدریس و پیشبرد برنامه های درسی" و "آشنایی با اینترنت و شبکه های اطلاعاتی مناسب برای دانش آموزان" که اولی را زهره پریرخ دکترای کتابداری و دبیر این همایش و دومی را شعله ارسطو پور دانشجوی دکترای کتابدرای و عضو کمیته علمی همایش اداره کردند.
فاطمه مرتضایی فرد - کارشناس ارشد کتابداری و عضو هیئت مدیره شورای کتاب کودک - با کارگاه "آشنایی با ادبیات کودکان ونوجوانان، دیبامیرزاپور - کارشناس ارشد کتابداری و کتابدار خانه کتابدار کودک و نوجوان (وابسته به شورای کتاب کودک ) - با کارگاه "روشها و رویکردهای تدریس پژوهش محور"، فرزانه اخوت - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و عضو شورای کتاب کودک و از نویسندگان فرهنگنامه کودک و نوجوان- با کارگاه "مهارت های مطالعه برای دانش آموزان" از جمله اداره کنندگان این کارگاه ها بودند. جای بسی تاسف است که این نهادها که با دست خالی برای پیشبرد هدف های فرهنگی شبانه روزی تلاش می کنند ، برای شرکت در این همایش ها که به پربارتر کردن آن ها یاری می رساند، باید از بودجه ناچیز خود هزینه کنند.
آنچه در این همایش به عنوان یک نارسایی از هم سوی دبیر علمی این همایش و هم بسیاری از کارشناسان مطرح شد، شرکت نداشتن کتابداران وعلاقمندان از سراسر کشور بود که با عنوان این همایش که صفت ملی را با خود به همراه داشت درتضاد بود. بنابراین این پرسش مطرح می شود زمانی که همایشی ملی نامیده می شود، چه راهکارهایی برای بدل کردن آن به یک همایش سراسری باید به کار گرفته شود و سبب این رخداد چیست ؟ بدون شک برگزار کنندگان این همایش باید این نارسایی را آسیب شناسی کنند و پاسخ مناسبی برای آن بیابند.
همایش کتابخانه های آموزشگاهی در روز ۴ اردیبهشت به کار خود پایان داد. درمراسم اختتامییه که با جمع بندی همایش آغاز شد به کتابداران آموزشگاهی این خبر خوش داده شد که بزودی انجمن کتابداران کتابخانه های آموزشگاهی به همت عینی، مهرناز خراسانچی، لیلا مکتبی فرد بنیاد گذاشته خواهد شد. در پایان افزون بر خواندن بیانیه همایش از نسریندخت عماد خراسانی به عنوان عضو کمیته علمی همایش، نوش آفرین انصاری و توران میرهادی، سخنرانان ویژه و شورای کتاب کودک حامی همایش تقدیر شد.
برروی تندیس اهدا شده این شعار حک شده است :"کتابخانه های آموزشگاهی حلقه ارتباطی معلم و دانش آموز".