گزارش سالانه ادبیات کودک به روایت شورای کتاب کودک

کارگروه های بررسی شورای کتاب کودک در مهر ١٣٩١ گزارش سالانه وضعیت ادبیات کودک ایران را ارائه دادند. در سالی که گذشت کارگروه های شورای کتاب کودک ۱۲۶۸ جلد کتاب منتشر شده در سال گذشته در ایران را ارزیابی کردند و برپایه کیفیت و ارزش ادبی و هنری به آن ها امتیاز دادند. ۲۸۰ عنوان از کتاب های بررسی شده در گروه تصویر با دیگر کارگروه های شورای کتاب کودک مشترک بود.

امسال گروه های ادبیات دینی و ادبیات کهن برای کودکان و نوجوانان خبرهای دلگرم کننده ای داشتند. گروه دین هشت عنوان کتاب را برای گروه سنی نوجوان در جایگاه مناسب (۴ ستاره) جای داد. "خواب دخترها چپ نیست" از عباس جهانگیریان، "با تو می گویم خدا" از زهرا نوری لطیف، "دو روز مانده به پایان جهان" از عرفان نظرآهاری از جمله این کتاب هاست.

گزارش سالانه ادبیات کودک به روایت شورای کتاب کودک

گروه ادبیات کهن آثار موفقی از نویسندگانی که آثاری برای بزرگسالان منتشر می کنند در فهرست خود داشت که نشان از توجه نویسندگان شناخته شده دنیای بزرگسالان به کودکان و نوجوانان و ادبیات آن هاست. کتاب "رومی و بومی" از محمد شمس لنگرودی، "رخش" از محمد شریفی، کتاب های "سهراب"، "سیاوش"، و "اسفندیار" محمد قاسم زاده و "هیچ هیچ هیچانه" از ۷ شاعر و ۱۳ تصويرگر از کارهای برجسته در این گروه بود. کتاب "هیچ هیچ هیچانه" از سوی گروه شعر و تصویر شورای کتاب کودک هم ستایش شد. یادآوری می شود که کتاب های محمد قاسم زاده به گروه سنی ویژه ای محدود نبود.

گزارش سالانه ادبیات کودک به روایت شورای کتاب کودک

در گروه فلسفه، علوم و کتاب مرجع نیز به ترتیب مجموعه "پرسش‌های نخستین پاسخ‌های بی‌پایان"، "لاک پشت ترسو" و "فرهنگنامه دایناسورها" نوشته عرفان خسروی از آثار برجسته سال گذشته بودند. در گروه علوم کتاب "لاک پشت ترسو" تنها اثری بود که توانست از ۵ ستاره ۴ ستاره را از آن خود کند. در گروه بازی، هنر و سرگرمی هم سه اثر تالیفی "من و یک گلدان خالی"، "دس، دس و دس نخود و عدس" و "گل زری، کاکل زری" توانستند به همراه یک اثر ترجمه ای، ۵ ستاره به دست بیاورند.

گزارش سالانه ادبیات کودک به روایت شورای کتاب کودک

کتاب پسر ماجراجو، صبر، سه ثانیه و مجموعه علم و ماجراهای علمی  از آثار مطرحی بود که در سال گذشته در گروه بررسی علوم اجتماعی و زندگی نامه بررسی شد.

کتاب "ترنج طلایی" با تصویرگری سیما شاهمرادی، "جانوران جورواجور" کار لیدا طاهری، "هیچ هیچ هیچانه" کار گروهی از تصویرگران، "همین و همان" کار علی خدایی و دخترک، "ماهی، تنهایی" کار نازنین عباسی از کارهای ستایش شده گروه تصویر در سال گذشته بود.

گزارش سالانه ادبیات کودک به روایت شورای کتاب کودک

گروه نشر الکترونیک نیز فهرستی از لوح های فشرده ی مناسب را معرفی کرد:

نام اثر نام شرکت تولید کننده امتیاز  گروه سنی
گفت و گوی رنگ ها کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سه ستاره ۷ تا ۱۲ سال
روباهی که به دنبال صدا رفت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان سه ستاره ۶ تا ۹ سال
نشاط دانش بانک دو ستاره ۶ تا ۸ سال

گروه رمان که از میان آثار بزرگسالان رمان های مناسب را به نوجوانان معرفی می کند ۱۱ اثر مناسب نوجوانان را شناسایی کرد که در میان آن ها ۲ مجموعه داستان هم به چشم می خورد:
"لبخند بدون لهجه" نوشته فیروزه دوما، "الدورادو" نوشته لوران گوده، "زندگی پنهان زنبورها" نوشته س‍وم‍ون‍ک‌ ک‍ی‍د، "سالار مگس ها" ویلیام گلدینگ، "قلعه مالویل" روبر مرل،"ببر سفید" نوشته آراویند آدیگا، "خزه" نوشته هربر لپوریه، "دژ" نوشته آرچیبالد جوزف کرونین،"روزی به درازای یک قرن" نوشته چنگیز آیتماتوف، "بیست و یک داستان" از نویسندگان معاصر فرانسه، "داستان های با اجازه".

گروه نشریات در سالی که گذشت ۷ نشریه رشد نوجوان، انتظار نوجوان، باران، پویندگان، سلام بچه ها، شاهد نوجوان و کودک مسلمان بلوچ مقطع راهنمایی را بر اساس موضوعی بررسی کردند و یک کار پژوهشی در رابطه با ترویج خشونت در نشریه های کودکان و نوجوانان انجام داد.
 اما فعالیت شورا تنها به بررسی کتاب ها و نشریات محدود نمی شود. دست نوشته های بزرگسالان، دست نوشته های کودکان، کتاب خوانی با کودک بیمار، ترویج فرهنگنامه کودکان و نوجوانان و ترویج کتابخوانی و پژوهش کارگروه های دیگر شورا هستند.

دست نوشته های بزرگسالان و کودکان که در سال گذشته به دست شورای کتاب کودک رسید در کار گروه های خود جداگانه بررسی شد. امسال نیز هیچ دست نوشته ی بزرگسالی نتوانست جایزه ی معصومه سهراب (مافی) را از آن خود کند.

کارگروه پژوهش که در سال گذشته به مسئله خشونت در ادبیات کودکان پرداخته بود، گزارشی کوتاه شامل تعریف خشونت، دیدگاه های گوناگون درباره ی خشونت در ادبیات کودکان، تاریخچه آن و تقسیم بندی الگوهای حضور خشونت در ادبیات کودک و انطباق آن با روانکاوی خشونت ارائه داد.

گروه ترویج کتابخوانی شورا نیز امسال همانند سال های گذشته در مدرسه ها و فرهنگ سراها فعالیت داشت. یکی از برنامه های امسال این گروه همکاری در برنامه "مادران قصه گو" بود. امسال گروه کتابخوانی و کودک بیمار و گروه ترویج فرهنگنامه گزارشی از فعالیت های خود ارائه نکردند.

در کل از گزارش های گروه ها چنین بر می آید که اگرچه در سال گذشته چند اتفاق خوب در عرصه ادبیات تالیفی رخ داد، اما همچنان آثار ترجمه شده، آثار داستانی ترجمه ای و کتاب های گروه سنی نوجوان همچنان از نظر کیفی و کمی جایگاه بالاتری را به خود اختصاص داده اند. سهم کم و ناچیز کودکان گروه سنی الف به ویژه نوزادان و نوپایان از آثار منتشر شده، کمبود شعرهایی با تخیل غنی و کودکانه، آثار علمی معتبر و به روز با ترجمه ی درست و روان، فرهنگنامه ها و کتاب های مرجعی که از ساختاری درست برخوردار باشند، آثاری با درون مایه دینی پرمایه که به باطن و ژرفای آموزه های دین بپردازد و آثار داستانی که بازتاب دهنده زندگی کودکان و نوجوانان ایرانی باشد همچنان پابرجاست.

یادآوری می شود که شورای کتاب کودک از سال گذشته فهرست کتاب های مناسب و پیشنهادی خود را ماهانه در سایت خود cbc.ir در دسترس همگان قرار می دهد. این نهاد گزارش کاملی از وضعیت ادبیات کودک را به شکل کتاب فهرست توصیفی تحلیلی نیز منتشر می کند.

نویسنده
شبنم عیوضی
Submitted by admin on