پنجاه و سومین سالگرد تاسیس شورای کتاب کودک ۱۷ اسفندماه با حضور دوستداران شورای کتاب کودک و پدیدآورندگان ادبیات کودک در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
مراسم با رونمایی از جلد شانزدهم فرهنگنامه کودکان و نوجوانان آغاز شد. نوش آفرین انصاری با ابزار خرسندی از انتشار جلد شانزدهم فرهنگنامه، از همه ی کسانی که در پدید آوردن این اثر نقش داشتند، سپاسگزاری کرد. او فرهنگنامه را اثری شگفت انگیز نامید که صحبت کردن درباره ی اهمیت اش بسیار دشوار است و تنها با ورق زدن و خواندن آن می توان به ارزش آن پی برد.
انصاری در ادامه سخنانش با سپاس گزاری از توران میرهادی به سبب خدماتش به شورای کتاب کودک و انتشار فرهنگنامه کودکان و نوجوانان جلد شانزدهم فرهنگنامه را به ایران گرگین، سرویراستار فرهنگنامه تقدیم کرد.
دبیر شورای کتاب کودک همچنین از پرویز کلانتری، فریده فرجام و منوچهر انور یاد کرد و در ادامه گزارش کوتاهی از فعالیت‌های شورای کتاب کودک در یک سال گذشته ارائه کرد و در آن به تاسیس نخستین خانه فرهنگ در روستای مزگاه نوشهر، تاسیس کتابخانه، اسباب بازی خانه و موزه محلی پروژه بین‌المللی منارید و سه کتابخانه در سیستان و بلوچستان از سوی گروه توسعه کتابخانه‌های کوچک شورا، داوری جایزه آذریزدی با پشتیبانی موسسه ریحانه‌الرسول، حضور شهره یوسفی به عنوان داور جایزه ی هانس کریستین اندرسن در IBBY و حضور هیات شورا در جشنواره رومی در نروژ اشاره کرد.
انصاری در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به کارنامه شورای کتاب کودک طی سالی که گذشت گفت: یک سال گذشته اتفاق های خوبی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان رخ داد. نخستین جایزه مهدی آذریزدی برپا شد و درخشش پژمان رحیمی‌زاده و دفاع خوب و قدرتمند شهره یوسفی برای دریافت جایزه اندرسن از افتخارات شورا در سال گذشته بود.
در این مراسم همچنین از نویسندگان مجموعه ی تاریخ ادبیات کودکان ایران تقدیر شد. در این مجموعه به تفضیل به تاریخ تحلیلی شورای کتاب کودک پرداخته شده است.
در ادامه فیلمی از توران میرهادی پخش شد.
افاضل از مدیران فرهنگنامه گزارشی از دستاوردهای دفتر تالیف فرهنگنامه کودکان و نوجوانان در سال ۹۴ ارائه کرد. تصویب سازمان فرهنگنامه، تدوین و ویرایش همزمان سه جلد از فرهنگنامه، نوسازی تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری از جمله این دستاوردها بود.
او همچنین گفت که اتفاق دیگری که در سال گذشته رخ داد خرید دوره‌ای فرهنگنامه توسط وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی بود که امیدواریم نهادهای مسئول دیگر نیز در این زمینه فعال شوند.
در بخش دیگر برنامه ندا موحدی‌پور گزارشی از فعالیت‌های خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن ارائه کرد. او گفت: طی سال جاری خانه کتابدار با فعالیت‌هایی از جمله نشست‌های «چای می‌نوشیم و کتاب می‌خوانیم»،« بازی و رهایی» و «طرح نجوای شادمانی» تلاش کرده است تا قشر وسیع‌تری را در پوشش خود قرار دهد.
شکوه حاج‌نصر‌الله هم به ارائه گزارشی از وضعیت ادبیات کودک و نوجوان طی سال ۹۳ پرداخت و گفت: در این سال ۱۱۸۹ کتاب در حوزه‌های گوناگون بررسی شد و چون سال‌های گذشته همچنان آثار ترجمه از نظر کیفی و کمی نسبت به آثار تألیفی بهتر بودند. البته آثار مرجع تألیفی نسبت به آثار ترجمه کیفیت بهتری داشتند.
او افزود: در بخش داستان تألیف همچنان نیمی از آثار فاصله زیادی با کوکان امروزی دارند. در مجموعه آثار داستان ترجمه تب سراسری و جهانی مجموعه‌سازی ادامه دارد. در این سال چون سال‌های گذشته ترجمه‌های تکراری و حتی همزمان دیده می‌شود.
این عضو شورای کتاب کودک تصریح کرد: شاعران در این سال بیشتر به گروه سنی «الف» و « ب» توجه داشتند اما متأسفانه درصد بالایی از این آثار در فهرست ۱ستاره و بی‌ستاره قرار گرفتند. همچنین گروه سنی «ج» و «د» تعداد کتاب‌هایشان انگشت‌شمار بود و گروه سنی «ه» کتابی نداشتند. در آثار شعر کتاب‌سازی با استفاده از تصاویر کتاب‌های خارجی و شعر شاعر ایرانی شدت یافته است.
حاج‌نصر‌الله ادامه داد: در این سال افزایش تعداد کتاب دینی در قالب داستان یکی از موارد مثبت بوده است اما همچنان داستان‌ها کلیشه‌ای و تکراری‌اند و جذابیت ندارند. همچنین کاهش کتاب‌های بی‌ستاره در حوزه دین نسبت به سال گذشته نشان از کیفیت بهتر کتاب‌ها در این حوزه دارد.
بنا به گفته وی، بیشتر کتاب‌های علوم با موضوع‌های تکراری و نوآوری اندک بوده است.
این عضو شورای کتاب کودک گفت: در میان کتاب‌های مرجع بررسی‌شده کاهش چشمگیر کتاب‌های بی‌ستاره و همچنین برتری کتاب‌های تألیفی نسبت به ترجمه خوشحال‌کننده است. همچنین بیشتر کتاب‌های دانش اجتماعی از جمله با موضوع محیط زیست ترجمه هستند. در حالی که شرایط بومی ایجاب می‌کند کتاب‌های تألیفی با موضوع محیط زیست و حقوق شهروندی و... چاپ شوند.
وی با اشاره به خاموشی انتشار فلسفه برای کودک برخلاف تب چند سال اخیر که از دغدغه‌های اصلی گروه در سال گذشته بود، به آثار هنری پرداخت و ادامه داد: در میان آثار هنر، بازی و سرگرمی داستان‌های مینی‌مالیستی با موضوع هنر پدیده‌ای نو است. همچنان انتشار کتاب‌های فعالیتی در قالب هنرمندانه پای این آثار را به فهرست شورا باز کرد. و بالاخره در نشر الکترونیک رشد سایت‌هایی با رویکرد مذهبی و محیط زیست چشمگیر است. در مجموع می‌توان بر اساس داده‌های گروه‌های شورایی در سال گذشته نتیجه گرفت که لزوما حضور عناوینی چون مدیر هنری، مشاور هنری، شورای کارشناسان و شورای ویراستاران موجب موفقیت کتاب نمی‌شود.
در این مراسم، دومین جایزه ادبی عباس یمینی‌شریف به مجموعه شعر «من آبی، من سبز» صفورا نیری تعلق گرفت.
همچنین جایزه ادبی جعفر پایور برای بهترین بازنویسی و بازآفرینی به سه‌گانه «اشوزدنگهه» اثر آرمان آرین رسید.
کتاب‌های برگزیده و شایسته تقدیر سال ۹۳ نیز از سوی شورای کتاب کودک که نمایندگی دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان را بر عهده دارد، اعلام شد.
آثار برگزیده در حوزه ادبیات کهن، داستان ترجمه، شعر، تصویر، مرجع و بازی و هنر سرگرمی به شرح زیر اعلام شد:
داستان -تالیف
- آرمان آرین، «آشوزدنگهه» (سه جلد)، ویراستار حاجیه اسحاق‌بیگی حسنی، تهران: موج، ۱۳۸۸، گروه سنی (د به بالا )
داستان – ترجمه
- دیوید آلموند، «گل»، مترجم شهلا انتظاریان، ترهان: آفرینگان، ۱۳۹۳ گروه سنی (د-ه)
- آر.جی پالاسیو، «شگفتی»، تصویرگر مارک بوتاوان، مترجم پروین علیپور، ویراستار مژگان کلهر، تهران:افق، ۱۳۹۳.گروه سنی(د-ه)
- اریک تن شان، مترجم مسعود ملک‌یاری. تهران:آفرینگان، ۱۳۹۳
- پم مونوز رایان، «خیال باف»، مترجم رحیانه عبدی، تهران: منظومه خرد، ۱۳۹۳. گروه سنی (ج-د)
- فارست کارتر، «تربیت درخت کوچک»، مترجم ژاله مساعد، تهران: پیام امروز،۱۳۹۳ (د)
- جان کارتر، «بخت پریشان»، مترجم مریم فرادی، تهران:هیرمند، ۱۳۹۲ گروه سنی(د- ه)
شعر
- صفورا نیری، «من آبی من سبز»، مجموعه شعر برای نوجوانان، تهران:توکا، ۱۳۹۳ گروه سنی(ج-د)
تصویر
- محمد حسینی، «شاهنامه»، تصویرگر سعید خالقی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر پارسه، ۱۳۹۳ گروه سنی( د)
- علی شجاعی، «احتیاط! خطر حمله موش‌ها... و دیگران»، تصویرگر نازنین عباسی، تهران: کتاب نیستان، ۱۳۹۳ گروه سنی(ج)
- محمدرضا یوسفی، «هیچ کسی که کسی نبود» تصویرگر حسن عامه‌کن، تهران:خانه ادبیات، ۱۳۹۲ گروه سنی( ب – ج)
مرجع
- مهدی زارعی، «فرهنگنامه طلایی ورزش»، تصویرگر علی دشتکی، حسن تبریزی، الهام محجوب، تهران: نشر طلایی، ۱۳۹۲ گروه سنی( د و ه)
- علی گلشن، «پستانداران ایران: سگ سانان و کفتارها»؛ جلد دوم، عکس گروه عکاسان، ویراستار عاطفه سلیانی، تهران:کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۱۳۹۳ گروه سنی (د و ه)
بازی، هنر و سرگرمی
- فرزانه بابایی، طراح و مجری، «پولک‌های چوبی»، عکاس علی خوش فرجام، ویراستار شراره وظیفه شناس، تهران: کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان، ۱۳۹۲ ، گروه سنی( ج و د)
- همچنین در حوزه آثار شایسته تقدیر در گروه‌های داستان- تالیف ، داستان- ترجمه، شعر، تصویر، دین ، بازی و سرگرمی و بالاخره دست‌نوشته بزرگسالان آثار شایسته به شرح زیر اعلام شد:
داستان-تالیف
- مهدی رجبی، «کنسرو غول»، ویراستار مژگان کلهر، تهران: افق،۱۳۹۲ گروه سنی(د – ه)
داستان – ترجمه
- آر.جی پالاسیو، «شگفتی»، تصویرگر مارک بوتاوان، مترجم ناهید قهرمانی، تهران: هیرمند، ۱۳۹۳ گروه سنی(د و ه)
- آر جی پالاسیو، «اعجوبه»، تصویرگر مارک بوتاوان، مترجم فرح بهبهانی، تهران: پیدایش ، ۱۳۹۳ گروه سنی (د – ه)
- کیت تامپسون، «پلیس جدید»، مترجم شهلا انتظاریان، ویراستار عذرا جوزدانی، تهران: چکه، ۱۳۹۲، گروه سنی(ج و د)
- لسلی کانر، «در انتظار یک زندگی طبیعی»، مترجم فرح بهبهانی، ویراستار مژگان کلهر، تهران: افق ، ۱۳۹۲ گروه سنی(د به بالا)
شعر
- جعفر ابراهیمی، «صلح مثل چای تازه دم»، تصویرگر مهدی سعادتی، زیر نظر شورای ادبی، تهران: پیدایش ، ۱۳۹۲ گروه سنی( ج-د)
- پیرایه یغمایی، «ابری بازیگوش...»، تصویر گرنیلوفر میرمحمدی، تهران: انتشارات خط خطی ، ۱۳۹۳ گروه سنی(الف – ب)
تصویر
- مرتضی سیدی نژاد، «دارم شروع می‌شوم»، تصویرگر رودابه خائف، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۱ گروه سنی (ج – د)
- مژگان کلهر.«ماهیگیر و بهار»، تصویرگر نازنین عباسی، تهران:کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ۱۳۹۲ گروه سنی( ج)
- محمد کاظم مزینانی، «راز گریه سگ‌ها:داستان‌هایی از هزار و یک شب»، تصویرگر علی فلاح کردی، تهران:موسسه فرهنگی منادی تربیت، ۱۳۹۲. گروه سنی( ب- ج)
دین
- محمدرضا زائری، «سوره نیاز: پنج جرعه تشنگی ...»، طراح گرافیک و تصویر گر مجید کاظمی، تهران: سروش ، ۱۳۹۲ گروه سنی(د – ه)
بازی، هنر و سرگرمی
- آن برتیه، نویسنده و تصویرگر، «بازی‌های روز چهارشنبه» مترجم رکسانا سپهر، تهران:مبتکران، ۱۳۹۳ گروه سنی(الف – ب)
دست‌نوشته بزرگسال
- لیلا مشک سار، «صدا، کات، سکوت»