گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک با هدف ارتقاء سطح کیفی نشریات کودک و نوجوان، هر ماه فهرستی از برترین مطالب نشریات این گروه‌های سنی را ارزیابی و ارائه می‌کند.
بنابر گزارش بهمن‌ماه ۱۳۹۵ این گروه، نشریه‌های نبات کوچولو ۶۴، رشد نوآموز شماره ۵ و نشریه سه‌چرخه شماره ۱۶۹ دارای مطالب برتر در میان سایر نشریات کودک بوده‌اند.
نبات شماره ۶۴
داستان
- عنوان: این و ولش، اون و ولش
- نویسنده: یگانه مرادی لاکه
- تصویرگر: آمنه اربابیون
سایه خان یک روز صبح با صدای بلند گریه بیدار می‌شود. صدای گریه یک بچه غول قنداقی است که پشت در حیاط گذاشته شده و ظاهرا گرسنه است. سایه خان از درخت پرتقال توی حیاطش پرتقال می‌کند و آب آن با ناودان به بچه غول می‌دهد. بچه غول سیر می‌شود و می‌خوابد. ننه غول که رفته بود دنبال غذا برای بچه‌اش برمی‌گردد و او را بغل کرده و به خانه می‌برد.
نویسنده بر اساس هیچانه «دختری اینجا نشسته گریه می کنه» داستان را به تصویر کشیده است. زبان داستان دارای طنزی لطیف است و شعرهای تکرارشونده لابه‌لای متن آن را جذاب و آهنگین کرده و مخاطب از خواندن چنین داستانی لذت می‌برد و سرگرم می‌شود. علاوه بر آن دوستی بین انسان و غول از تم‌های ناآشنایی است که بر جذابیت داستان افزوده است.
خوب است بدانیم:
اشعار هیچانه ها از ادبیات شفاهی هستند که هم در ادبیات فارسی و هم در ادبیات اروپایی وجود دارند. این نوع شعرها معمولا معنای خاصی ندارند و کارکردشان بیشتر بر پایه موسیقی و وزن است. گرچه در پاره‌ای از آن‌ها معنا هم کارکرد خود را دارد. (نقل‌قول از رضی هیرمندی)
- عنوان: سه جهانگرد
- نویسنده: محمدرضا شمس
- تصویرگر: گلنار ثروتیان
الاغ و خروس و بز تصمیم می‌گیرند به جهانگردی بروند؛ اما در جهانگردی آن‌ها شیطنت می‌کنند. وقتی به قلعه‌ای که متعلق به چند غول است می‌رسند با دوزوکلک و نقشه، کاری می‌کنند که آن‌ها از ترس زهره‌شان بترکد و بمیرند.
در این داستان غول‌ها با تمام بدهیبتی و هیکل بزرگی که دارند ساده‌لوح و زودباورند و قدرت تفکر ندارند؛ به همین دلیل جانوران عادی با کمی فکر و زیرکی بر آن‌ها چیره می‌شوند و به راحتی آن‌ها را فریب می‌دهند. نویسنده با آفرینش شخصیت‌های عادی و ایجاد فضاسازی‌های ساده پیام مهمی را به مخاطب خود می‌دهد که همان غلبه تفکر و زیرکی بر بزرگی هیکل و زور بازوست.
سرگرمی
- عنوان: قطب شمال یخی
- سرکلیشه: قارقارک
مطلب ارائه‌شده در دو صفحه، مجموعه‌ای از دانستنی و سرگرمی است. مخاطب با انجام سرگرمی، با جزیره‌ای از قطب شمال (گرینلند)، پرندگان و جانوران آن سرزمین آشنا می‌شود و به اطلاعات و دقت او می‌افزاید.
- عنوان: کفش‌های لنگه‌به‌لنگه هزارپا
- سرکلیشه: رنگینک
سرگرمی «کفش‌های لنگه‌به‌لنگه‌ی هزارپا» با رعایت سفید خوانی و استفاده از رنگ‌های روشن، فضای شادی را ایجاد کرده است. هماهنگی چشم و دست و افزایش دقت و خلاقیت کودک از ویژگی‌های این سرگرمی است.
- عنوان: تخم‌مرغ گلخانه‌ای
نشریه در این بخش با استفاده از کتاب «آشپزی رولد دال» به آموزش آشپزی به مخاطب می‌پردازد. شیوه ارائه به نحوی است که مخاطب را تشویق به درست کردن غذای پیشنهادی می‌نماید. آسان بودن دستور غذا، تصویرهای کارتونی برگرفته از کتاب «آشپزی رولد دال» از ویژگی‌های این بخش است.
دانستنی
- عنوان: اقیانوس، عمیق‌تر از ارتفاع اورست
این صفحه، بر اساس فاصله از سطح دریا تا اعماق اقیانوس آرام، طبقه‌بندی و نام‌گذاری و جانوران دریایی موجود در هر طبقه به همراه نام اشان نشان داده شده‌اند. رنگ‌بندی مناسب به درک و فهم مخاطب در جهت عمق اقیانوس کمک می‌کند. اطلاعات مفید و مناسب مخاطب است اما فاقد منبع است.
معرفی کتاب
- عنوان: سنجاقک
معرفی کتاب این شماره با قسمت کوتاهی از داستان با زبانی ساده و روان آغاز می‌گردد. معرفی شامل شناسنامه کتاب، تصویر روی جلد و شماره تماس انتشارات است. «پندونه» با لحنی شیرین، خواننده کودک را ترغیب به خواندن کتاب می‌کند.
رشد نوآموز شماره ۵ بهمن ۹۵
- عنوان: آقا لوف لوفی
- نویسنده: افسانه موسوی گرمارودی
- تصویرگر: سولماز جهانگیری
آقا لوف لوفی لحاف‌دوز، بعد از اتمام آخرین کارش سوزنش را به یقه‌اش می¬زند، در مغازه را می‌بندد و به خانه می‌رود. ابری به او قول داده بود هنگام شب او را به آسمان ببرد. آن‌ها به آسمان می‌روند. وقتی به مهتاب می‌رسند ابری دیگر بالاتر نمی‌رود. مهتاب متوجه می‌شود آقا لوف لوفی سوزنش را همراه خود آورده است. به همین خاطر ابری او را دوباره به زمین برمی‌گرداند. صبح روز بعد آقا لوف لوفی دوباره به کار مشغول می‌شود و از آن پس دیگر چیزی جز نقش ابر، ماه و مهتاب را روی لحاف‌هایش نمی‌دوزد.
داستان دارای انسجام، شخصیت‌پردازی و فضاسازی‌های مناسب است. داشتن روساخت و ژرف‌ساخت از ویژگی‌های این داستان است که هر یک می‌تواند کارکرد مناسب خود را داشته باشد. در روساخت داستان، مخاطب کودک با شخصیت داستان به دنیای خیال می‌رود و دوباره به دنیای واقعی بازمی‌گردد؛ اما این بار دنیای واقعی جور دیگری است چنانچه از دنیای خیال تاثیر گرفته است؛ همان‌گونه که در زندگی شخصیت اصلی داستان دیده می‌شود.
در ژرف‌ساخت داستان که عملکرد بزرگ سالانه دارد مخاطب با فلسفه مرگ و آمادگی برای این اتفاق روبرو می‌شود. شخصیت اصلی داستان برای رفتن به آسمان اعلام آمادگی می‌کند؛ اما وقتی این اتفاق می‌افتد، به دلیل داشتن وابستگی کوچکی به دنیا، مجبور به بازگشت و ادامه زندگی می‌شود. این بار ادامه زندگی تحت تاثیر تجربه‌ای است که او با آن مواجه شده است.
هماهنگی تصویر با متن به جذب مخاطب می‌افزاید.
سرگرمی
- عنوان: پرنده‌های جورواجور
- طراح: فاطمه رادپور
- اجرا: سونیا باوندپور
- سرکلیشه: ببین و بساز
کاردستی با عنوان پرنده‌های جورواجور به کودک می‌آموزد که با استفاده از وسایل دورریختنی مانند لوله‌های پلاستیکی خمیردندان، کرم و.. چگونه می‌توان اشکال پرندگان جورواجور را تهیه کرد. کاردستی افزایش خلاقیت و مهارت دست ورزی کودک را به همراه دارد. تهیه آن ساده قابل اجراست. در انتها، برای ایجاد ارتباط دوسویه مجله از مخاطب می‌خواهد پس از اجرای کاردستی عکس آن را به دفتر مجله ارسال کند و جایزه بگیرد.
دانستنی
- عنوان: روشنایی تَرتَرَش
- نویسنده: علی‌اکبر زین‌العابدین
- تصویرگر: لاله ضیایی
مطلب در مورد تاریخچه روشنایی از اختراع آتش تا لامپ‌های کم‌مصرف است. نویسنده دو مدار داستانی را به موازات هم پیش می‌برد. یکی روایت تاریخی روشنایی و دیگری داستان کمیک استریپ با زبان طنز و تصاویر کارتونی در رابطه با آن است که با این شیوه، مطالب دانستنی را برای مخاطب شیرین کرده است.
در پایان نویسنده ذهن مخاطب را متوجه صرفه‌جویی در مصرف برق با استفاده از چراغ‌های کم‌مصرف می‌کند و از او می‌خواهد در مورد آینده روشنایی بیندیشد.
نکته: در قاب پنجم چراغ‌های پی‌سوز آمده که در اصل پیه‌سوز است.
سه‌چرخه شماره ۱۶۹ بهمن‌ماه ۹۵
سرگرمی
- عنوان: دنیای رنگارنگ آقای نقاشی
- سرکلیشه: یک جور دیگر
- نویسنده: علی مولوی
دنیای نقاشی دنیای خیال و تصور ماست. هر چیزی در دنیای نقاشی‌ها ممکن است. نشریه در این بخش فرصتی برای مخاطب ایجاد کرده که هر چیز را جور دیگری ببیند، از آن نقاشی کند و به خلاقیت او بیفزاید. در پایان مجله از مخاطب خواسته تا نقاشی‌های خود را به دفتر مجله ارسال نماید و جایزه بگیرند و ارتباط دو سویه با مخاطب را تقویت نموده است.
- عنوان: کدو و کلاه ایمنی
- سرکلیشه: کارتونک
- طراح: لاله ضیایی
مادربزرگ در کدو قلقله زن، همچنان به راه خود ادامه می‌داد که پلیس به او فرمان ایست می‌دهد. مادربزرگ می‌ایستد و پلیس پس از دادن کلاه ایمنی به او، اجازه عبور می‌دهد.
نویسنده با وام گرفتن از ادبیات کهن داستان «کدو قلقله زن» مسائل ایمنی را به تصویر می‌کشد. طنزآمیز بودن داستان، کودک را تشویق به تصویرخوانی کرده و به طور غیرمستقیم آموزش می‌دهد.
معرفی کتاب
- عنوان: داستان پرکارترین مرغ سال
- سرکلیشه: بال‌های کاغذی
نویسنده کتاب «توتو، مرغ شماره یک» را معرفی می‌کند. شیوه معرفی به نحوی است که مخاطب، علاوه بر این که متن آن را با اشتیاق می‌خواند؛ او را ترغیب به تهیه کتاب و خواندن داستان می‌نماید. مشخصات کامل کتاب به همراه شماره تماس ناشر دسترسی به کتاب را تسهیل می‌کند.
سه‌چرخه شماره ۱۶۸ دی ۹۵
با پوزش از این‌که در بررسی ماه قبل این مطلب برتر از نشریه ذکر نشده بود.
سرگرمی
- عنوان: آفرینش موجوداتی تخیلی
- سرکلیشه: یک جور دیگر
در این بخش نشریه مخاطب را تشویق می‌کند جور دیگری اشیا و جانوران اطرافش را بنگرد. این امر سبب تحریک و افزایش خلاقیت کودک می‌شود.
مسئولین نشریه به مطالبی توجه داشته‌اند که از نکات مثبت نشریه است ولی به دلیل عدم تطبیق با معیارهای گروه در زمره مطالب برتر قرار نگرفته و در ردیف نکات مثبت جای می‌گیرند.
رشد نوآموز شماره ۵ بهمن ۹۵
- عنوان: لانه‌ی خرگوش
بازی با عنوان «لانه‌ی خرگوش» توجه مجله را به بازی حرکتی و تخلیه انرژی کودک را نشان می‌دهد که از نکات مثبت آن است. ولی به دلیل کامل نبودن توضیح بازی، مخاطب در انجام آن سردرگم می‌شود.
- عنوان: اوستای زنجیرباف
این بازی همان بازی «عمو زنجیرباف» است که گویش محلی استان خراسان ارائه شده و توجه مجله به معرفی بازی‌های سنتی شهرهای مختلف را نشان می‌دهد.
سه‌چرخه شماره ۱۶۹ بهمن ۹۵
- عنوان: خبرهای قارقاری
کلاغ قارقاری برای بچه‌ها خبر آورده. در نشریه سه‌چرخه صفحه‌ای به جدیدترین خبرهای حوزه کودک اختصاص دارد. خبرگزار، کلاغ قارقاری است. قبل از ارائه خبرها نویسنده پیش درآمدی بر خبرها به مخاطب می‌دهد که دارای زبان و شیوه ارائه مناسبی است. خبرها نیز با زبانی ساده و قابل فهم برای مخاطب ارائه شده است. وجود خبر از ویژگی‌های مهم ژورنالیستی است که نشریه سه‌چرخه به آن توجه دارد.
- عنوان: یک راه ساده
مطلبی با عنوان «یک راه ساده» در رابطه با کمک به حفظ محیط‌زیست از طریق استفاده از کیسه‌های پارچه ایست. توجه به مسائل زیست‌محیطی و ارائه راهکار از ویژگی‌های مثبت نشریه است.
سه‌چرخه شماره ۱۶۸ دی ۹۵
با پوزش از این‌که در بررسی ماه قبل این مطلب از نشریه در بخش نکات مثبت ذکر نشده بود.
- عنوان: آنجا کسی گرسنه نیست؟
مطلب با عنوان آنجا کسی گرسنه نیست توجه مخاطب را به نیازمندان اطراف زندگی‌مان جلب می‌کند و او را به پرهیز از اسراف تشویق می‌کند.