کودکان چه تابستانی پرمشغله داشته باشند و چه در طول آن از بیکاری و بی‌حوصلگی گلایه کنند، باز هم پس از تعطیلات بازگشت راحتی به مدرسه نخواهند داشت.
مقابله با اضطراب
مانند هر موقعیت جدید یا مضطرب‌کننده‌ای-مانند رفتن به مدرسه برای نخستین بار برای کلاس اولی‌ها یا ورود به مقطع تحصیلی یا مدرسه‌ای جدید-به کودکان فرصت انطباق بدهید. به آن‌ها خاطرنشان کنید که همه افراد در نخستین روز مدرسه قدری دلشوره دارند و کمی بعد این تجربه به یک امر روزمره تبدیل خواهد شد.
بر نکات مثبت بازگشت به مدرسه تمرکز کنید مانند: معاشرت با دوستان قدیمی، ملاقات با همکلاسی‌های جدید، خرید لوازم مدرسه، مشارکت در فعالیت‌های ورزش یا سایر فعالیت‌ها، و پوشیدن لباس‌های جدید (یا یونیفورم، در صورتی که مدرسه لباس متحدالشکلی را لازم بداند).
صحبت کردن درباره چیزی که مایه نگرانی کودکان است و حمایت از آن‌ها نیز امری ضروری است: آیا از این می‌ترسند که شاید نتوانند دوستان جدیدی پیدا کنند یا با آموزگاران کنار بیایند؟ آیا تکالیف مدرسه موجب اضطراب آن‌ها است؟ آیا نگران قلدر مدرسه هستند؟
برنامه خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که قادر به بهبود روند انطباق آن‌ها باشید. در صورت امکان، بهتر است والدین در طول هفته نخست پس از پایان وقت مدرسه در منزل حضور داشته باشند. اما این برای بسیاری از والدین شاغل امکان‌پذیر نیست. به جای این کار، می‌توان برنامه‌های عصر را به گونه‌ای تنظیم کرد که زمان مورد نیاز به کودکان اختصاص داده شود، به ویژه در روزهای نخست.
اگر قرار است فرزندتان به مدرسه جدیدی برود، سعی کنید پیش از آغاز مدرسه در آنجا حضور پیدا کنید. از آن‌ها بخواهید تا از بین دانش‌آموزان یک زوج یا «دوست» برای او در نظر بگیرند و در صورت امکان با والدین دیگر ارتباط برقرار کنید. این به هر دوی شما کمک خواهد کرد تا راحت‌تر خود را با افراد و محیط جدید تطبیق دهید. بعضی از مدارس نقشه‌هایی در اختیار دانش‌آموزان جدید قرار می‌دهند تا زودتر با محیط اطراف آشنایی پیدا کنند.
برای مقابله با دلشوره بازگشت به مدرسه، چند هفته پیش از آغاز مدرسه سعی کنید فرزندان خود را به خواب به‌موقع عادت دهید. همچنین اطمینان حاصل کنید که:
خواب کافی داشته باشند (یک ساعت خواب منطقی برای آن‌ها تعیین کنید تا صبح روز بعد بانشاط و آماده یادگیری باشند).
صبحانه‌ای سالم بخورند (صرف روزانه یک صبحانه مناسب باعث می‌شود آن‌ها در مدرسه هوشیارتر و کارآمدتر باشند).
یادداشتی از موارد ضروری تهیه کنید تا جزئیاتی مانند رمز قفسه مدرسه، ساعات شروع و پایان کلاس‌ها و وعده ناهار، شماره کلاس‌ها، و نام آموزگاران و/یا راننده اتوبوس را به خاطر داشته باشند.
از یک تقویم دیواری یا برنامه شخصی استفاده کنند تا موعد مواردی از قبیل تکالیف، امتحانات، کلاس‌های فوق‌العاده، یا جلسات تمرین را در آن ثبت کنند.
از شب قبل همه چیز را آماده کنند (تکالیف و کتاب‌ها را در کوله‌پشتی خود کنار در قرار دهند و لباس‌هایشان نیز در اتاق‌خواب آماده باشند).
اضطراب در هر موقعیت جدید مسئله‌ای عادی است. اما با آغاز مدرسه، در برخی از کودکان علائم جسمی مانند سردرد یا دل‌درد پدید می‌آیند. اگر نگران این هستید که اضطراب فرزند شما هنگام بازگشت به مدرسه از میزان معمول فراتر رفته است، در این باره با پزشک، آموزگار، یا مشاور مدرسه او صحبت کنید.
اقدامات لازم هنگام بازگشت به مدرسه
والدین نیز ممکن است درباره روز نخست مدرسه فرزند خود قدری احساس نگرانی داشته باشند، به ویژه اگر فرزندشان برای نخستین بار به مدرسه می‌رود یا به مدرسه‌ای جدید منتقل شده است.
لیست زیر کمک خواهد کرد تا شروع مدرسه برای همه راحت‌تر به نظر برسد:
چه بپوشیم، به همراه داشته باشیم، و بخوریم:
- آیا مدرسه لباس متحدالشکلی دارد؟ آیا موارد خاصی وجود دارند که دانش‌آموزان باید از پوشیدن آن‌ها اجتناب کنند؟
- آیا لازم است که دانش‌آموزان برای کلاس تربیت بدنی یا هنر لباس خود را عوض کنند؟
- آیا فرزند شما یک کوله‌پشتی ایمن جادار و سبک با دو بند عریض بر روی شانه، پشتی پددار و یک بند مناسب بر روی کمر دارد؟
- آیا فرزندتان می‌داند که نباید کوله‌پشتی خود را بیش از حد سنگین کند و در خانه و مدرسه آن را در جای مناسبی قرار دهد؟
- آیا فرزند شما ناهار خود را از مدرسه خریداری می‌کند یا آن را از خانه به همراه می‌برد؟ اگر آن را می‌خرد، هزینه روزانه یا هفتگی آن چقدر است؟ آیا منوی هفتگی یا ماهانه موارد ارائه شده را در اختیار دارید؟ آیا شماره حسابی هست که باید آن را به خاطر بسپارد؟
- آیا همه لوازم مورد نیاز را تهیه کرده‌اید؟ (تهیه لوازم جدید مانند ظرف غذا، مداد، خودکار، خودتراش و غیره به آن‌ها کمک خواهد کرد تا با اشتیاق بیشتری آماده بازگشت به مدرسه باشند).
مسائل پزشکی:
- آیا فرزند شما همه واکسن‌های لازم را دریافت کرده است؟
- آیا فرم‌های لازم از جمله فرم‌های تماس اضطراری و اطلاعات سلامت را از مدرسه دریافت کرده‌اید؟
- آیا پرستار و آموزگاران مدرسه را از وضعیت پزشکی کودک خود آگاه کرده‌اید، مثلاً از مواردی از قبیل آلرژی‌های غذایی، آسم، دیابت، یا سایر مواردی که لازم است در طول مدرسه مورد توجه قرار گیرند؟
- آیا درباره داروهایی که ممکن است فرزندتان به مصرف مرتب آن‌ها نیاز داشته باشند با پرستار مدرسه هماهنگی‌های لازم را صورت داده‌اید؟
- آیا آموزگاران با شرایطی که ممکن است بر یادگیری فرزند شما تأثیر بگذارند آشنا هستند؟ به عنوان مثال، کودکان مبتلا به اختلال بی‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD) باید در ردیف جلوی کلاس بنشینند و کودکی با مشکلات بینایی نیز باید نزدیک به تخته نشانده شود.
رفت‌وآمد و ایمنی:
- آیا می‌دانید مدرسه در چه ساعتی شروع می‌شود و فرزند شما چگونه به محل تحصیل خود خواهد رفت؟
- اگر کودکتان از اتوبوس برای رفت‌وآمداستفاده خواهد کرد، آیا از محل و زمان توقف آن و بازگردانده شدن فرزند خود آگاه هستید؟
- آیا می‌دانید ایستگاه‌های اتوبوس مدرسه در چه نقاطی واقع شده‌اند؟
- آیا مقرارتی درباره وسایل نقلیه دیگر، از جمله دوچرخه یا اسکوتر وجود دارند؟
- آیا به فرزندتان درباره موارد ضروری ایمنی تردد از جمله تأکید بر اهمیت عبور از خط عابر پیاده (عدم توقف بین خودروهای پارک‌شده یا در مقابل اتوبوس مدرسه)، لزوم نزدیک شدن به اتوبوس مدرسه پس از توقف کامل آن، و آشنایی با علائم و تابلوهای راهنمایی و رانندگی توضیح داده‌اید؟
- اگر فرزند شما پیاده یا با دوچرخه به مدرسه می‌رود، آیا مسیر امنی را برای او تعیین کرده‌اید؟ آیا فرزند شما می‌داند که نباید به هیچ وجه سوار ماشین افرادغریبه شود و از غریبه‌ها شکلات یا هر چیز دیگری را قبول کند؟
بعد از مدرسه چطور؟
تعیین این که کودکان بعد از مدرسه کجا می‌روند می‌تواند یک چالش باشد، به ویژه اگر والدین هر دو شاغل باشند. باید بر اساس سن و میزان بالغ بودن کودک، درباره نحوه بازگشت آن‌ها از مدرسه و مراقبت پس از آن برنامه‌ریزی کرد.
برای کودکان کم‌سن‌وسال مهم است که یک بزرگسال متعهد بر آن‌ها نظارت داشته باشد.. اگر پس از پایان مدرسه نمی‌توانید در کنار آن‌ها باشید، از یکی از خویشاوندان، دوستان، یا همسایگان قابل اعتماد خود کمک بخواهید. اگر لازم است کسی آن‌ها را از مدرسه بازگرداند، مطمئن شوید که فرزندانتان از محل ملاقات با شما یا شخص مسئول آگاه هستند.
شاید به نظر برسد کودکانی که در حال نزدیک شدن به دوره نوجوانی هستند می‌توانند مراقب خود باشند، اما حتی کودکان ۱۱ یا ۱۲ ساله نیز هنوز آماده این نیستند که تنها رها شوند.
اگر قرار است که فرزند شما در طول عصر در خانه تنها باشد، مهم است که مقررات روشنی وضع کنید:
ساعتی را برای بازگشت او از مدرسه مشخص کنید.
از او بخواهید به محض این که به خانه رسید به شما یا یکی از همسایگان خبر دهد.
مشخص کنید که در غیاب شما چه کسانی اجازه دارند وارد منزل شما شوند.
مطمئن شوید که فرزندتان می‌داند هرگز نباید در خانه را به روی غریبه‌ها باز کند.
مطمئن شوید که او می‌داند در یک موقعیت اضطراری چه کند.
برای تضمین ایمنی و سرگرمی کودکان پس از مدرسه، برای آن‌ها برنامه‌های فوق درسی در نظر بگیرید.
مشارکت در فعالیت‌های پس از مدرسه:
جایگزین سودمندی برای تماشای تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی است.
در غیاب والدین و در ساعات پس از مدرسه، آن‌ها را تا حدی تحت نظارت بزرگسالان قرار می‌دهد
به گشترش علائق و استعدادهای کودکان کمک می‌کند
کودکان را با افراد جدید آشنا می‌کند و موجب تقویت مهارت‌های اجتماعی آن‌ها می‌شود
در آن‌ها حس تعامل ایجاد می‌کند
آن‌ها را از مشکلات دور نگه می‌دارد
حتماً نسبت کودکان به کارکنان را در هر برنامه پس از مدرسه مد نظر قرار دهید (به عبارت دیگر، مطمئن شوید که تعداد افراد بزرگسالان برای نظارت بر کودکان کافی است) و مطمئن شوید که تجهیزات داخل و بیرون ساختمان‌ها ایمن هستند. و کودکان باید بدانند که پس از پایان کلاس‌های مدرسه یا فوق درسی، چه کسی قرار است به دنبال آن‌ها برود.
همچنین، اطمینان حاصل کنید که برنامه‌های فوق‌درسی مانع انجام تکالیف مدرسه نشوند. به برنامه آن‌ها توجه داشته باشید تا زمان کافی برای مدرسه و زندگی شخصی خود داشته باشند.
کمک به انجام تکالیف
چه بخواهید و چه نخواهید تکالیف بخش مهمی از تحصیل است. برای کمک به کودکان در انجام آن‌ها:
مطمئن باشید که آن‌ها محلی آرام و بدون مزاحمت برای انجام تکالیف در اختیار دارند.
به کودکان اجازه ندهید هنگام انجام تکالیف یا مطالعه تلوزیون تماشا کنند. برای انجام تکالیف و تماشای تلویزیون مقرراتی تعیین کنید. هر چه آن‌ها کمتر تلویزیون تماشا کنند برایشان بهتر خواهد بود، به ویژه در شب‌های امتحان.
اگر کودکان شما از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، در طول دوره انجام تکالیف زمان صرف شده برای این قبیل فعالیت‌ها را محدود کنید.
پیامک‌بازی را به حداقل برسانید تا موجب حواس‌پرتی آن‌ها نشود.
هرگز تکالیف یا پروژه‌های آن‌ها را بر عهده نگیرید. بلکه بر این نکته تأکید داشته باشید که در صورت نیاز، همیشه آماده کمک یا پاسخگویی به پرسش‌های آن‌ها هستید.
هر شب تکالیف آن‌ها را مرور کنید تا مطمئن شوید که همه چیز را فهمیده‌اند.
کودکان را تشویق کنید تا:
عادات آموزشی مناسب مانند نکته‌برداری و یادداشت‌برداری از تمرینات و تحویل به‌موقع تکالیف را در خود پرورش دهند.
زمان مشخصی را به کارهای مدرسه اختصاص دهند.
اگر متوجه نکته‌ای نشده‌اند، از آموزگارشان بپرسند.
برای تضمین کارآمدی کامل آن‌ها در مدرسه، از طریق ایمیل یا ملاقات حضوری در طول سال تحصیلی با آموزگاران در تماس باشید تا از نقاط قوت و ضعف تحصیلی کودک خود آگاه شوید.
بیش از هر چیز، چه در روز نخست مدرسه و چه در روز آخر، مطمئن شوید که فرزندانتان می‌دانند شما همیشه آماده گوش سپردن به احساسات و نگرانی‌های آن‌ها هستید و انتظار ندارید که کامل و بی‌نقص باشند-تنها لازم است که تا جایی که می‌توانند تلاش کنند.
ایمنی کوله‌پشتی
یک کوله‌پشتی با نوارهای عریض بر روی شانه و یک پشتی پددار انتخاب کنید.
کوله‌پشتی را سنگین نکنید. همه جیب‌های آن را مورد استفاده قرار دهید. آیتم‌های سنگین‌تر را نزدیک به مرکز آن قرار دهید. وزن کوله‌پشتی هرگز نباید از ۱۰ تا ۲۰ درصد وزن کودک شما بیشتر باشد. هر هفته آن را بررسی کنید و وسایل غیرضروری را خارج کنید تا سبک بماند.
به کودک خود یادآوری کنید که همیشه هر دو بند آن را بر روی شانه‌های خود بیاندازد. حمل آن بر روی یک شانه به عضلات آسیب خواهد رساند.
کوله‌پشتی را طوری تنظیم کنید که انتهای آن بر روی کمر کودک قرار گیرد.
اگر مدرسه اجازه دهد، از یک کوله‌پشتی چرخ‌دار استفاده کنید. این انتخاب مناسبی برای دانش‌آموزانی که باید بار سنگینی را تا مدرسه حمل کنند محسوب می‌شود. به خاطر داشته باشید که کوله‌پشتی چرخ‌دار را نیز باید از پله‌ها بالا برد، حرکت دادن آن در برف دشوار است، و ممکن است در برخی از قفسه‌ها جا نشوند. نکات ایمنی کوله‌پشتی را با فرزند خود مرور کنید.