امسال 7 دسامبر برابر با 17 آذر روز جهانی کامی‌شی‌بای است. انجمن بین‌المللی کامی‌شی‌بای ژاپن (IKAJA) از سال ۲۰۱۸ این روز را به نام روز جهانی کامی‌شی‌بای نام‌گذاری کرده است و در این روز از علاقه‌مندان در سراسر جهان دعوت می‌کند تا کامی‌شی‌بای اجرا کنند و به دوستداران آن در ژاپن و دنیا بپیوندند.
کامی‌شی‌بای (Kamishibai) یا «کارت‌های تصویری قصه‌گویی»، گونه‌ای از قصه‌گویی دیداری است که از دهه‌ی ١٩٣٠ در ژاپن رواج یافت. کامی Kami در زبان ژاپنی به معنای کاغذ و شی‌بای Shibai به معنای نمایش است. کامی‌شی‌بای از دهه‌ی ۱۹۵۰، به عنوان یکی از انواع مواد چاپی برای کودکان گسترش یافت، نویسندگان و تصویرگران بسیاری را جذب خود کرد و تبدیل به بخشی مهم از فرهنگ کودکان در ژاپن شد.
انتشارات موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان که تاکنون دو عنوان کامی‌شی‌بای، گنجشک که بال و پرداشت و به‌به‌لیمو و کاکلی را منتشر کرده است، سال گذشته به عضویت انجمن بین‌المللی کامی‌شی‌بای ژاپن درآمد که یکی از بزرگ‌ترین انجمن‌های کامی‌شی‌بای در این کشور است و می‌کوشد این میراث فرهنگی کودکان ژاپن را زنده نگه دارد و در گسترش و ترویج آن بکوشد. تاکنون افراد و نهادهای متعددی از بیش از 50 کشور به این انجمن پیوسته‌اند که موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان یکی از آن‌هاست.
امسال هم همانند سال گذشته موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان و برنامه‌ی «بامن بخوان» همگام با دوستداران کامی‌شی‌بای در دیگر کشورها، از شما دعوت می‌کنند که در روز ۷ دسامبر برابر با 17 آذر با اجرای کامی‌شی‌بای و انجام فعالیت‌هایی در پیوند با آن، روز جهانی کامی‌شی‌بای را جشن بگیرید! امسال که شیوع ویروس کرونا کودکان بسیاری را امکانات فرهنگی محروم کرده است، مناسبت‌هایی مانند روز جهانی کامی‌شی‌بای فرصت مناسبی هستند تا نگذاریم تعطیلی مدرسه‌ها، کتابخانه‌ها و مراکز فرهنگی آسیب‌های جدی بر وضعیت روحی و رشد ذهنی کودکان بگذارد. مهم نیست که برای یک گروه کوچک از کودکان کامی‌شی‌بای را اجرا می‌کنید، یا در شبکه‌های اجتماعی مجازی، یا فقط برای فرزندان خودتان درخانه. شما می‌توانید در این روز همراه با همه‌ی دوستداران کامی‌شی‌بای در سراسر جهان، کودکان را به یک نشست کتابخوانی و قصه‌گویی متفاوت و دوست‌داشتنی دعوت کنید و ترویجگر صلح و دوستی باشید.
عکس‌هایی از اجرای کامی‌شی‌بای در ژاپن در دوران شیوع کرونا
پس به ما بپیوندید!
شما می‌توانید کتاب‌های کامی‌شی‌بای را از کتاب هدهد خریداری کنید و آن‌ها با کودکان سهیم شوید.
تجربه‌های خود را از این فعالیت‌ها و روز جهانی کامی‌شی‌بای با هشتگ‌های زیر در شبکه‌های اجتماعی خود به اشتراک بگذارید:
#کامی_شی_بای
#kamishibai
#در_خانه_با_من_بخوان
درباره کامی‌شی‌بای بیشتر بدانیم
کامی‌شی‌بای حدود سال ۱۹۳۰ در ژاپن متولد شد. این کارت‌های تصویری در یک جعبه یا صحنه کوچک چوبی قرار داده می‌شدند و قصه‌گو کارت‌های تصویری را که شمار آن‌ها بین ١٢ تا ٢٠ بود، یک‌به‌یک از جلوی سطح باز جعبه برمی‌داشت و در پشت آخرین کارت قرار می‌داد و همزمان قصه را روایت می‌کرد. قصه‌گو این جعبه را روی دوچرخه جای می‌داد و از این محل به آن محل و از این روستا به آن روستا می‌رفت تا برای کودکان قصه بگوید. در آن زمان نوشته‌ای بر پشت این کارت‌های تصویری قرار نداشت.
امروزه شماری از ناشران در ژاپن و یا برخی کشورهای اروپایی داستان‌های تصویری خود را به شیوه کامی‌شی‌بای منتشر می‌کنند. با این تفاوت که متن داستان در پشت کارت‌ها قرار دارد و قصه‌گو می‌تواند در حالی که کودکان به تصویرها چشم دوخته‌اند، پشت کارت‌ها را بخواند. کارت‌های جلویی یک‌به‌یک در پشت آخرین کارت قرار می‌گیرند، اما نوشته‌ها به ترتیبی در پشت کارت‌ها چاپ شده‌اند که قصه‌گو همواره می‌تواند متنِ تصویری را که در برابر کودک است، در برابر دیدگان خود داشته باشد.
تصویر در کامی‌شی‌بای‌های امروزی نیز به شیوه‌ی گذشته بزرگ و بدون جزییات است تا آخرین ردیف کودکان که در برابر کارت‌ها ایستاده یا نشسته‌اند، بتوانند تصویر را به خوبی ببینند.
تصویرگر از همه‌ی صفحه برای نشان دادن تصویرهای خود استفاده می‌کند. در بیشتر موارد بخشی از تصاویر در لبه‌ی کارت قطع شده‌اند تا کودک در ذهن و تخیل خود آن را کامل کند. برای مثال سر گربه و بخشی از تنه‌ی او نمایان می‌شود و بقیه‌ی آن گویی در کارتی دیگر ادامه یافته است. این شیوه سبب می‌شود که تصویر بزرگ‌تر و ساده‌تر به چشم بیاید. تصویرها مکمل قصه نیستند، بخش لازم و اصلی این نمایش به شمار می‌آیند و قصه‌گو تعیین می‌کند که چه زمان توجه تماشاگران روی تصویر باشد و چه زمان به چهره‌ی او.
کارت‌های تصویری قصه‌گویی با کتاب‌های تصویری متفاوت هستند. در این نوع کارت‌ها تنها شخصیت‌ها و عناصر کلیدی روایت به تصویر درمی‌آیند. قصه‌گویی با کارت‌های تصویری نیاز به مشارکت کودکان دارد. این کارت‌ها همچون صفحه‌ی تلویزیون نیستند که کودکان را ساکت در برابر خود بنشانند. یک قصه‌گوی خوب پیوسته واکنش کودکان را برمی‌انگیزد و از آن‌ها می‌خواهد که در قصه مشارکت کنند.
شما می‌توانید جعبه‌هایی برای اجرای کامی‌شی‌بای بسازید و یا این‌که به سادگی کارت‌های تصویری را در دست بگیرید.
عکسی از اجرای کامی‌شی‌بای در مرکز توانمندسازی آوای ماندگار تهران - 1398
عکسی از اجرای کامی‌شی‌بای در جزیزه قشم - درگهان – 1398
عکسی از اجرای کامی‌شی‌بای - اسلونی
عکسی از اجرای کامی‌شی‌بای - استرالیا
اجرای کامی‌شی‌بای در موزه فرهنگ کودکی - ایرانک - 1398
با روز کامی‌شی‌بای و انجمن بین‌المللی کامی‌شی‌بای در ژاپن بیشتر آشنا شویم
