اولین خاستگاه ارتباطی کودک همان دامان خانواده است و بیشترین شکل گیری شخصیت او در آن اتفاق می افتد. کلیات زندگی کودک مانند آنکه چگونه شکل می گیرد، دنیا چگونه می چرخد و چقدر باید در مورد آن تامل کرد همه چیزهایی است که از رابطه مادر و فرزند شکل می گیرد.یعنی اگر مادر دنیا را با آرامش ببیند، فرزندش هم آن گونه می بیند، اگر با اضطراب و نگرانی باشد یا عمیق به زندگی نگاه کند، جست وجوگر یا سرسری باشد فرزندش هم همان گونه دنیا را نگاه می کند. این گونه شخصیت کودک در پایه ای ترین ارتباط اولیه اش بذرافشانی می شود.
حال اگر بخواهیم به اهمیت شکل گیری او در رابطه با جهان، با خود و ارتباط تنگاتنگ آن با پایه ها و اولین ارتباطی که با جهان برقرار می کند، دقت کنیم می بینیم خانواده مهم ترین جایگاه شکل گیری شخصیت اوست.
مادر قبل از آنکه فرزندش مفهوم خواندن، نوشتن، دیدن، فکر کردن و صبر کردن را درک کند، با صحبت در مورد پدیده های کلی جهان پایه های به وجود آمدن یک انسان متفکر را در او می ریزد. کتابخوانی راهی برای گسترش و شکل گرفتن دنیای ذهنی و درونی انسان است. در شناخت این دنیا برای کودکان توصیه می شود از کتاب های پارچه ای بسیار ساده استفاده کنند. کتاب های پارچه ای برای این سن مناسبند و امکان لمس و بازی کردن و در عین حال پاره نشدن در آنها وجود دارد.
این کتاب های پارچه ای شروع برقراری ارتباط با کتابخوانی هستند. اطلاعات در آنها کم کم داده می شود و کودک می آموزد باید قدم به قدم پیش برود و برای دسترسی به اطلاعات باید کمی زحمت بکشد. این سرآغاز نقش مهمی را ایفا می کند زیرا نیازهای اولیه ای را در کودک پدید می آورد. کودک چیزی را به دست می گیرد، می داند که باید دنبال اطلاعات باشد و روی هر برگ تامل می کند. عموم استادان تربیتی، روانشناسان و کتابدارانی که در زمینه ترویج کتابخوانی فعالیت می کنند، استفاده از کتاب های پارچه ای را یکی از بهترین راه های توجه کودکان به مساله کتاب خواندن می دانند، و با مطالعه روی این زمینه به این نتیجه رسیده اند که این نوع کتاب ها می تواند پایه ای برای شروع کتابخوانی باشد.
در سایت کتاب هدهد کتاب‌های پارچه‌ای متنوعی وجود دارد
لینک خرید کتاب‌های پارچه ای
اما عامل دیگری که بر این مساله تاثیر می گذارد، رفتارهای پدر و مادر است. اگر به طور معمول خانواده ها عادت داشته باشند که کتاب بردارند و بخوانند این کار در الگوبرداری کودک از پدر و مادرش نقش مهمی را ایفا می کند. علاوه بر آن مساله خواندن کتاب برای کودک هم بسیار مهم است. اینکه کتابی ورق زده و خوانده شود، باعث می شود در عین حال موضوع و محتوایی را مطرح کند. در ساده ترین شکل آن خانواده می تواند هنگام خواندن این کتاب ها از کودک سوال هایی را هم بکند یا اینکه مثلاً با اشاره به شخصیت های داستانی کتاب بگوید، «دیدی این مشکل را چطور حل کرد» و با این کار کودک را متوجه آن کند. اینها همه دنیای ذهنی فعالی را در کودک به وجود می آورد. این نوع کتابخوانی فراتر از موضوع کتاب است و در حقیقت موضوع عاطفی را همراه با کتاب ایجاد می کند.
یعنی پدر یا مادر وقتی قصد دارند اطلاعاتی را با دادن واژه ها و تصاویر بیشتر به کودک بدهند، در عین حال یک رابطه عاطفی را هم شکل می دهند و در این ترکیب کتاب خواندن با وارد شدن به تخیل های زیبا، خیالپردازی های کودکانه و با عواطف و هیجانات کودکانه همراه می شود و در این زمان است که کتاب به عنوان یک دنیای جذاب برای کودک می شود.
ضرورت کتابخوانی و ترویج آن در دنیای امروز و از جهت مطالعات عصب شناسی بسیار مهم است. با توجه به اینکه دنیای امروز تصویری شده و این دنیا عمدتاً مغز را یکجانبه به کار می گیرد، روی آوردن به کتابخوانی توصیه بیشتری می شود زیرا نیمکره راست مغز که کاملاً تصویری است و در دنیای امروز که بیشتر مصرف تصویر رایج است این مساله به نیمکره چپ مغز آسیب می زند. همان طور که نیمکره راست با استفاده از تصاویر فعال می شود، نیم کره چپ نیز با کتاب خواندن، تامل و فکر کردن در مورد این تصویرسازی ها فعال می شود و به نوعی موازنه در عمل کردن دو نیمکره برای سلامت روان برقرار می شود. اگر کتابخوانی به عنوان یک بخش از اوقات فراغت خانواده در نظر گرفته شود بسیار موثرتر خواهد بود.
یک پیشنهاد آن است که کتابخوانی در خانه به عنوان یک کار جمعی مطرح شود، به این شکل که به صورت جدی تر کتاب ها خوانده شود و خانواده در مورد آنها صحبت کند و به نوعی محافل کتابخوانی در خانواده ها تشکیل شود و در عوض نشستن پای تلویزیون و کامپیوتر را به حداقل رساند. این خود می تواند به یکی از زیباترین محفل های خانوادگی تبدیل شود و نتیجه داستان کتاب خواندنی باشد که از کتاب های پارچه ای شروع شد و به محفل های خانوادگی رسید.