محمدهادی محمدی
سال‌هاست که دیگر در روزنامه‌ها نمی‌نویسم، توبه کرده بودم که بنویسم. اما برای حضرت دوست مهدی آذریزدی توبه شکستم. ماجرا از این قرار است که مدیرعامل کانون پرورش فکری در اواخر آبان ماه به استان یزد می‌روند. به همه جا سرکشی می‌کنند و هرجا هم اگر نیاز بود شاخه گلی می‌گذارند، جز دیدار حضرت دوست مهدی...
فرنگیس (معصومه) سهراب از بنیانگذاران شورای کتاب کودک، کارشناس آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان و مدیر مجتمع آموزشی مهران در ۲۳ آبان سال ۱۳۰۴ در تهران در یک خانواده‌ی دانش‌دوست و فرهنگی زاده شد.فرنگیس سهراب از زنان پیشگام زمان خود بود. در کتاب «زیستن برای روشنگری» به قلم محمدهادی محمدی آمده است:
«...
روز کودک در ایران به یاد دخترکان خوراسان هستیم، آن جا که آشیانه‌ی خورشید است و افغانستان نامیده می‌شود. جایی که اکنون دوباره درهای مکتب‌ها یا مدرسه‌‌های دخترانه آن به دستور طالبان قفل خورده است. در بزرگداشت این روز، با الهام از سخن زیبای «توران میرهادی» که برای شکستن هر بند و قفلی همیشه می‌گفت «...
به یاد بانویی که مهر را در آرامش می‌خواست، مهر را در صلح می‌خواست تا کودکان زیر سایه‌ی درخت زندگی، دانش بیاموزند و به مهر بزرگ شوند.
اما اکنون مهر زخمی است، مهر زخم خورده است. از کرونا که دو سال می‌شود دانش‌آموزان را خانه نشین کرده است تا این مهر، که بی‌مهری برسر کودکان و دانش‌آموزان افغانستانی...
«گاهی تنها روزنی که ما می‌توانیم چهره انسان را ببینیم، همان چهره واقعی که در پشت صورتک‌ها پنهان کرده است، ادبیات است. گاهی داستان‌ها بازتابی از بحران‌های گوناگونی هستند که انسان درون آن غوطه می‌خورد. بیش‌تر انسان‌ها، نمی‌توانند از این بحران‌ها جدا شوند انگار که بستر زیست‌شان است؛ اما گروهی کم‌تر...
من دیگر نیستم!
تو هرچه می‌خواهی باش، باش
من دختری دانش‌آموز بودم
که دیگر نیستم!
جهان با همه زیبایی‌هایش می‌توانست از من باشد
اما تو آن را از من گرفتی
زمین با همه مهرش می‌توانست از من باشد،
اما تو آن را از من گرفتی
من دختری دانش‌آموز بودم
که دیگر نیستم!
برای مادرم که چشم‌به‌راه مانده بود از...
بخش نخست مقاله: ایرج کابلی، امتدادی روشن در تحول خط فارسی برای آموزش کودکان
آیا چیدمان بلوکی پدیده‌ای رایج در میان خط های زبان ها است؟
نگرش ایرج کابلی به خط فارسی، نگاهی بود که در زبان‌های لاتین‌تبار و خط‌های پیوست آن برای سده‌های بلندی انجام شده است و آن نگرش بلوکی در چیدمان خط است. در خط‌های...
استاد ایرج کابلی که در بهمن ماه ۱۳۹۹ درگذشت، یکی از سرآمدان تحول خط فارسی برای آموزش به کودکان یا بزرگ‌سالان، یا غیرفارسی زبان‌ها بود. او یکی از آموزش‌گران برجسته و امتداد منطقی تحول خط فارسی از دوره مشروطه تا امروز به شمار می‌رود. ارزش‌های او در این زمینه در دوره زندگی‌اش به درستی شناخته نشد، شاید...
امروز، بیست و هفتم اسفند، زادروز مهدی آذر یزدی است.
اگر همه زندگی آذریزدی را درون یک دوقطبی قرار دهیم، چیزی که برآیند آن خواهد بود، دوقطبی گم کردن کودکی در روزگاری که خود کودک بود و پیدا کردن کودکان هنگام بزرگ‌سالی است. بنابراین نمی‌شود زندگی او را بدون این دوقطبی تحلیل کرد. همه زندگی او از...
مقاله تحلیلی تاریخی از محمدهادی محمدی
یک سده کار و کوششِ هزاران کوشنده و پدیدآورنده ادبیات کودکان سیمایی از تحول فراگیر اجتماعی به طور عام و تحول در فرهنگ کودکی ایران به طور خاص را به نمایش می‌گذارد.
کوشندگان و پدیدآورندگانی نام‌آور و کمنام یا گمنام همگی کوشیدند ادبیات کودکان این سرزمین در جایگاهی...
پیش از مطالعه‌ی بخش سوم، دو بخش دیگر را بخوانید:
نقش عباس یمینی شریف در تاریخ ادبیات کودکان ایران (بخش نخست)
نقش عباس یمینی شریف در تاریخ ادبیات کودکان ایران (بخش دوم)
تولید معنا برای شکل‌دهی نهاد کودکی و ادبیات کودکان در ایران
اكنون كه از هر دو زمانه، یعنی زمانه آغاز كار یمینی شریف و زمانه كار...
در جامعه‌ای که ارزش کودک در ندیدن ارزش‌ها و حقوق اوست، جای هیچ شگفتی نیست که برنامه‌سازانی با حضور چهره‌های سینمایی و غیرازآن پس از انگشت رساندن به هر چیزی که در دسترس‌شان است، این بار بیایند انگشتی هم به ترانه‌های کودکانه بزنند و با تفسیرهایی ناخوشایند در بی‌معنایی آن سخن بگویند. من دلم برای آن‌که...
بخش نخست مقاله را در این‌جا بخوانید.
همساز كردن سامانه آموزش و پرورش با نیازهای جامعه
با توجه به محدود بودن نقش فرد و گستردگی نقش زمینه متنی، عباس یمینی شریف در كدام زمینه متنی رشد كرد؟ عباس یمینی شریف یكی از سازندگان نهاد كودكی مدرن در ایران، همه زندگی‌اش را در راه شناخت این كودكان و تحول در نگاه...
پیش‌درآمد:
محمود کیانوش یکی دیگر از پیشگامان ادبیات کودکان، در سده‌ای که به دنیا آمده بود، از دنیا رفت. در سده‌ای که رو به پایان و چرخش به سده دیگر است، هر روز از شمار این کوشندگان کم و کم تر می شود. این قانون و جبر زندگی است و چاره ای جز پذیرش آن وجود ندارد.
کیانوش در جهش شعر کودک در ایران، نقشی...
کتابک، تنها نهاد ترویجگر مجازی کتاب کودکان و نوجوانان و ادبیات کودکان در ایران ۱۲ ساله شد. ۱۲ سال برای ماندگاری و پایداری چنین نهادی آن هم در ایران که به سبب اوضاع ناپایدار و شکننده اقتصادی که بزرگترین درگیری هر سازمانی تأمین منابع مالی بوده است، آسان به دست نیامده است. ۱۲ در فرهنگ ایران، عدد...
نوسازی زبان در بستر بازنویسی وبازآفرینی در کارهای آذریزدی هنگامی به درستی روشن و شکافته می‌شود که مانند نمونه روایت‌هایی که از داستان «شیر و خرگوش»، داده شد، این بار همان روایت را در کار خود آذریزدی و در سنجش با روایت‌های پیشین از همین داستان بسنجیم.
خرگوش باهوش
روزی بود و روزگاری بود. در یک جنگل...
با توجه به این که در ادب فارسی سه متن کهن وجود دارد که بازنویسی آذریزدی از آخرین آن‌ها یعنی انوار سهیلی برگرفته شده است، نیاز است که روند دگرگونی متنی در آن‌ها به درستی دیده شود تا پدیده زبان‌سازی آذریزدی در دوره معاصر به درستی شناخته شود.
به منظور این که توانایی‌های آذریزدی و کار بزرگی که در...
آذریزدی در نوشتن مجموعه «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب»، بازنویس یا بازآفرین است؟ تفاوت بازنویسی و بازآفرینی چیست؟ بسیاری کوشیده‌اند که با یاری گرفتن از اندیشه‌های خود یا دیگری این دو مقوله را روشن و مرزهای آن را مشخص کنند.
از یک نگاه اما بازنویسی یا بازآفرینی هرچه که هست و در تعریف آن آورده‌اند به...
زبان‌سازی آذریزدی در امتداد نوسازی زبان فارسی بود که از دوره مشروطه آغاز شده بود. آذریزدی باید روند زبان‌سازی خود را برپایه تجربه‌هایی انجام می‌داد که از دوره مشروطه شکل گرفته بود. بدون این محور، کار آذریزدی چیزی می‌شد، در اندازه همان کار عبدالله البخاری داستان‌های بیدپای که در دوره خود شاهکاری...
پیش از مطالعه این مطلب بخش نخست آن را مطالعه کنید.
روند انتقالی در پدیداری ادبیات کودکان مدرن در جهان
نوشتن ادبیات برای کودکان، بدون روندی که به آن روند انتقالی می‌گویند ممکن نیست. وقتی که به تاریخ ادبیات کودکان غرب نگاه می‌شود، روندی از گردآوری افسانه‌ها تا بازنویسی دیده می‌شود. در این روند...