تقویت مهارت خواندن در پیش‌دبستان‌های امروز بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله به مهارت‌هایی که کودک پیش از کسب مهارت خواندن باید دارا باشد، اشاره شده است.
شما به عنوان پدر یا مادر کودکی که در شرف ورود به پیش‌دبستان است، ممکن است از برنامه‌های پیش‌دبستان در جهت تقویت مهارت خواندن در کودکان، شگفت‌زده شوید.
پدر و مادرهای امروز، از دیدن اقدامات محیط‌های آموزشی برای تقویت مهارت خواندن کودکانشان بهت‌زده می‌شوند.
احتمالا از خود می‌پرسند که چه اتفاقی برای نقاشی با مداد شمعی در تمام طول روز افتاد؟ یا چه بر سر زمان‌های نامحدودی که کودکان مشغول خاک‌بازی بودند، آمد؟!
آموزش‌های پیش دبستانی در جهت تقویت مهارت خواندن
مهارت‌هایی که امروزه در پیش دبستان، مخصوصا در زمینه‌ی مهارت خواندن آموزش داده می‌شود شبیه به مهارت‌هایی است که یک یا دو دهه‌ی پیش در کلاس اول دبستان آموزش داده می‌شدند.
اما اصلا جای نگرانی نیست! این سطح انتظارات بالا در زمینه‌ی خواندن، با روش‌های آموزشی کاملا برنامه‌ریزی‌شده و پیشرفت دقیق مهارت‌هایی همراه هستند که هرکدام بر اساس دیگری کامل می‌شود.
در صورتی که کودک شما از همان زمان ورود به پیش‌دبستان در مسیر درست قرار گرفته باشد، می‌تواند به اهداف تنظیم شده از سمت مربی خود برای تقویت مهارت خواندن، دست یابد. اما چطور می‌توان این موضوع را سنجید؟
توانایی‌های مورد نیاز برای تقویت مهارت خواندن
هر معلم و مدرسه‌ای، شرایط و ملزومات خود را دارد. با این وجود دسته‌ای از انتظارات عمومی درباره‌ی مهارت خواندن برای ورود به دبستان نیز وجود دارد که میان بیشتر معلم‌ها مشترک است.
همچنین بخوانید: مهارت خواندن را به کودکانتان بیاموزید
قبل از ورود به پیش‌دبستان، دانش‌آموزی که برای خواندن کاملا آماده است، باید بتواند:
- نام خود را بخواند.
- آهنگ الفبا را بخواند.
- همه یا برخی از حروف الفبا را بشناسد.
- همه یا برخی از حروف الفبا را با آواهایشان ارتباط دهد.
- قافیه‌سازی کند.
- کتاب را در جهت صحیح نگه دارد به طوری که شیرازه‌ی کتاب در دست راست و جلد رو به بالا باشد.
- تشخیص دهد که پیشروی متن از راست به چپ و از بالا به پایین است.
- متن ساده‌ای را که برای او خوانده می‌شود، تکرار کند.
- تشخیص دهد که یک متن دارای معنا و مفهوم است.
- داستان موردعلاقه‌اش را بازگویی کند.
مهارت خواندن در کودکان و نگرانی‌های والدین!
اگر کودک شما در این زمینه‌ها آمادگی کامل ندارد، نگران نباشید! یادتان نرود که هر کودک در سطح متفاوتی وارد پیش‌دبستان می‌شود.
آموزگاران نیز انتظارهای متفاوتی از توانایی‌ها و مهارت‌هایی دارند که هر کودک با خود به پیش‌دبستان می‌آورد.
هدف معلم‌ها -طبق آموزه‌هایشان- ارتقا بخشیدن به میزان موفقیت هر فرد است. افراد متخصص در این حوزه، دلایل مختلفی برای آموزش مهارت خواندن به کودکان پیش دبستانی برشمرده‌اند.
معرفی کتاب آواورزی با سی‌بی‌لک در پیوند با آشناسازی کودکان با آواها
یکی از این افراد، دکتر لزلی مورو، یکی از اساتید برجسته‌ی دانشگاه راتگرز در نیوجرسی در زمینه سوادآموزی است. او معتقد است دلیل این که تقویت مهارت خواندن در پیش‌دبستان به صورت گروه‌های کوچک انجام می‌شود، این است که آموزگاران بتوانند نیازهای کودکان را در سطح‌های مختلف آمادگی برای خواندن پاسخ دهند.
روش آموزش مهارت خواندن به کودکان پیش دبستانی
روش کار آموزگاران آموزش‌دیده جهت تقویت مهارت خواندن، برای حضور سطوح مختلف کودکان در کلاس طراحی شده است.
به این ترتیب کودکانی که در سطح پیشرفته‌تر مهارت خواندن قرار دارند، به روشی آموزش می‌بینند که بی‌حوصلگی و خستگی احتمالی آن‌ها کاهش می‌یابد. کودکان مبتدی‌تر نیز به شیوه‌ای آموزش داده می‌شوند که میزان ناامیدی در آن‌ها به حداقل برسد.
در کنار استفاده از گروه‌های کوچک، آموزگار به طور روشمند اجازه می‌دهد مهارت‌های مختلفی که کودک باید بیاموزد، بر پایه‌ی یکدیگر شکل گیرند. مقطع پیش‌دبستان با آموزش مستحکم درباره‌ی شناخت حروف الفبا و آواهای آن‌ها آغاز می‌شود. این مهارت سپس به مهارت‌های آواشناختی، مانند هجی کردن واژگان، کمک می‌کند.
آموزش مرحله به مرحله‌ی مهارت خواندن
هنگامی که کودک توانست واژگان ساده را هجی کند مرحله‌ی شناخت الگوها در واژه‌ها آغاز می‌شود. در این مرحله آموزگاران می‌توانند نحوه شناخت الگوها در واژه‌ها مانند قافیه‌سازی، الگوهای حرف‌های صدادار و صامت و هم‌خانواده‌ها را به کودکان نشان دهد.
معرفی کتاب الفباورزی با کاکاکلاغه در پیوند با آموزش حروف الفبا به کودکان
اگر یک کودک در مقطع پیش‌دبستان، آواها و حروف الفبا را می‌شناسد، از مهارت‌های آواشناسی برای هجی کردن کلمات استفاده کنید. سپس با کمک الگوهای لغت‌سازی، کلمات ناشناخته را مورد بررسی قرار دهید تا کودک آمادگی خواندن جمله‌ها و کتاب‌های ساده را پیدا کند.
در نهایت، آموزگار کودکانی که به تازگی مهارت خواندن را یاد گرفته‌اند به مرحله پایانیِ روند یادگیری می‌رساند.
تقویت مهارت خواندن پس از آموزش آن
از این جا به بعد، تقویت مهارت خواندن، بستگی به تمرین هرچه بیشتر خواندن دارد.
پس حتما به یاد داشته باشید که کودکتان را تشویق به خواندن، خواندن و باز هم خواندن کنید. کتاب‌های زیادی در دسترس قرار دهید و کودک را بسیار زیاد تشویق کنید.
تقویت مهارت‌های کودکتان با هدف ایجاد آمادگی در او برای ورود به نخستین سال آموزش رسمی، بسیار مهم است؛ اما مهم‌تر از آن، ایجاد علاقه به خواندن در او است. با روش‌های مختلف، با کودکتان قافیه سازی را تمرین کنید.
مثلا از او بخواهید که یک داستان را پس از اینکه در کنار هم خواندید، دوباره برای شما تعریف کند. یا مثلا واژه‌هایی مانند علائم راهنمایی و رانندگی و نام فروشگاه‌هایی را که در اطرافتان می‌بینید، برای تمرین بخواند. توجه داشته باشید که اگر به کودکتان احساس دل‌زدگی و یا خستگی دست داد، حتما به او استراحت بدهید. ضمن اینکه تغییرهایی در برنامه‌ی خود ایجاد کنید تا او را دوباره به فعالیت خواندن علاقه‌مند سازید.
با همه این‌ها، در نظر داشته باشید که کودکان مقطع پیش‌دبستان به سوی تغییرات وسیعی از لحاظ رشدی حرکت می‌کنند.
ممکن است گاهی به نظر بیاید که یادگیری برخی از مهارت‌های خواندن غیرممکن است اما کمی بعد، تسلط بر آن مهارت بسیار آسان می‌شود. این تغییرات، از زیبایی‌های اعجاب انگیز مقطع هستند!
نقش کتاب‌ها در تقویت مهارت خواندن
باز هم تاکید می‌کنیم: به کودکتان فشار زیادی نیاورید اما کتاب‌های بسیاری را در اختیار او قرار دهید.
دکتر لزلی مورو می‌گوید: اگر پدر و مادر به مطالعه کردن علاقه داشته باشند و برای کودک خود کتاب بخوانند، احتمال آن که این رفتار از سوی کودک پذیرفته شود، بسیار بالا است.
این متخصص یک برنامه روزانه را پیشنهاد می‌کند که در آن زمانی مشخص به کتاب خواندن اختصاص داده شود. سپس درباره‌ی آنچه که خوانده شده است، با کودک گفتگو شود.
ممکن است فاصله‌ی قبل از ورود به پیش‌دبستان تا آمادگی کودک برای ورود به کلاس اول زیاد شود. نکته‌ی مهم اینجاست که در این فاصله حتما کتاب‌خوانی را ادامه دهید. اطمینان داشته باشید که کودک شما به طور مداوم پیشرفت خواهد کرد و مهارت‌هایش یکی پس از دیگر تقویت خواهد شد.
