محمود برآبادی، نویسنده و منتقد ادبی معتقد است که باید کاری کنیم که کتابخانه‌ها پاتوقی باشند برای نوجوانان و به این منظور شایسته است کتاب‌هایی که در کتابخانه‌ها عرضه می‌شود مرتب به روزرسانی شود و آثار جدید در دسترس مخاطبان قرار گیرد.
محمود برآبادی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار کرد: باید از هر امکان و فرصتی برای ترویج کتاب و کتابخوانی در بین مردم استفاده کنیم. ما در سال‌های گذشته از لحاظ تعداد افرادی که تحصیلات، مخصوصا تحصیلات دانشگاهی دارند رشد داشته‌ایم بنابراین باید آمار مطالعه و کتابخوانی ما هم رشد پیدا می‌کرد، اما متاسفانه در شرایط فعلی رشد انتشار و تیراژ کتاب با تعداد افرادی که قابلیت کتاب‌خوان شدن دارند تناسب معکوس دارد.
این نویسنده و منتقد ادبی ادامه داد: دلیل مساله مذکور این است که در چند سال اخیر کتاب، رقیب‌های قدری مانند اینترنت، فضاهای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های رایانه‌ای پیدا کرده است که در مقایسه با کتاب جذابیت بیشتری به ویژه برای نسل جوان دارند. اگر کتاب به عنوان مبنا و مادر همه این هنرها نتواند خودش را با شرایط جدید پیش آمده در ایران وفق دهد طبیعی است که تعداد کتابخوان‌های ما روز به روز کم‌تر می‌شود.
برآبادی یادآوری کرد: باید توجه داشت خاستگاه همه فضاهای جدیدی که به‌وجود آمده کتاب یا متنی است که می‌تواند مکتوب باشد یا نباشد و بر اساس آن این فضاها ایجاد می‌شود و شکل سنتی همه آنها همین کتاب است. من هنوز شخصا کتاب کاغذی را به کتاب مجازی ترجیح می‌دهم اما گریزی از فضای مجازی نیست، اینها برای نسل جوان جذابیت دارد.
به گفته این نویسنده، باید تلاش کنیم کتاب‌ها به گونه‌ای تولید و به شکلی معرفی و تبلیغ شود که مخاطبان خودبه‌خود به خواندن کتاب تشویق شوند. ما نمی‌توانیم مردم را به کتاب خواندن مجبور کنیم. باید انگیزه و علاقه لازم نسبت به کتاب کاغذی را در آنها ایجاد کنیم و به گونه‌ای رفتار کنیم که آنها نسبت به کتاب خواندن احساس نیاز کنند و خودشان به سمت آن بروند.
کتاب کاغذی فرصت راحت‌تری برای مطالعه به مخاطبان می‌دهد
برآبادی در ادامه بیان کرد: هنوز هم کتاب کاغذی در کشور ما نسبت به خیلی چیزها ارزان است، به‌جز کتاب‌های علمی – پژوهشی که تولیدشان هزینه بالایی دارد و قیمتشان نسبتا بالاست، قیمت تمام شده سایر کتاب‌ها اعم از شعر، داستان و رمان در ایران زیاد نیست و مردم به راحتی می‌توانند آن را خریداری کنند. ضمن اینکه کتاب کاغذی راحت‌ترین فرصت مطالعه را در اختیار مخاطب می‌گذارد و نیازی به برق و باتری و غیره ندارد و نسبت به سایر مدل‌های مجازی و الکترونیکی در دسترس‌ترین و ارزان‌ترین منبع مطالعاتی محسوب می‌شود که می‌تواند در شهرها و روستاها در اختیار مخاطبان قرار گیرد.
وی در ادامه سخنانش به اهمیت نقش کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها در جذب مردم به کتاب اشاره کرد و گفت: متاسفانه فضای کتابخانه‌های ما به گونه‌ای طراحی شده که کودکان و نوجوانان را به کتاب و کتابخوانی تشویق نمی‌کند. از سویی دیگر غالبا از کتابدارانی استفاده می‌شود که علاقه زیادی به راهنمایی و گفت‌وگو کردن با مراجعه‌کنندگان و معرفی و پیشنهاد کتاب‌های مربوطه به آنها ندارند.
برآبادی اضافه کرد: همچنین اجرای برنامه‌های جنبی مرتبط با کتابخوانی نیز برای مخاطبان اعم از کودک و بزرگسال برای حضور در کتابخانه سبب ایجاد انگیزه می‌شود که چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. اجرای برنامه‌هایی مانند نقد و بررسی کتاب‌ها، پخش فیلم‌های ساخته شده از کتاب‌ها و نقد و بررسی این فیلم‌ها، اجرای مسابقات کتابخوانی، قصه‌گویی، بلندخوانی، نقاشی و تئاتر می‌تواند در این زمینه بسیار موثر باشد.
ارائه کتاب‌های جدید و به‌روز در کتابخانه‌ها
این نویسنده و منتقد ادبی افزود: باید کاری کنیم که کتابخانه‌ها پاتوقی برای نوجوانان باشند. باید تلاش شود کتاب‌هایی که در کتابخانه‌ها عرضه می‌شود مرتب به روزرسانی شود و آثار جدید در دسترس مخاطبان قرار گیرد چون مخاطبان دوست دارند کتابی را که تازه منتشر می‌شود و تبلیغات زیادی هم برایش صورت می‌گیرد خیلی سریع بخوانند. اگر آن کتاب بعد از گذشت یک یا دو سال برای کتابخانه خریداری شود، دیگر مخاطب عطشی برای خواندنش ندارد؛ به عنوان مثال این اتفاق برای کتاب‌های «هری پاتر» رخ داد، بچه‌ها دوست داشتند خیلی سریع به جلدهای جدید این مجموعه دسترسی داشته باشند اما امکانش در کتابخانه‌ها فراهم نبود و این مساله سبب کم شدن انگیزه آنها برای حضور در کتابخانه‌ها می‌شد.
وی درباره تاثیر فضای کتابفروشی‌ها نیز اظهار کرد: کتابفروشی‌هایی که به فروش آثار کودک و نوجوان اختصاص دارند باید متفاوت با دیگر کتابفروشی‌ها طراحی شوند؛ به گونه‌ای که کاملا متناسب با سن و سال و دنیای کودکان و نوجوانان باشد. مثلا قفسه‌ها به گونه‌ای باشد که بچه‌ها به کتاب‌ها دسترسی داشته باشند و برنامه‌ها و سرگرمی‌های دیگری هم برایشان فراهم شود.
برآبادی بیان کرد: همچنین از نویسندگان و مترجمان برای حضور در کتابفروشی و گفت‌وگو با مردم دعوت شود و برنامه‌هایی مانند جشن امضا برگزار شود تا بچه‌ها با اشتیاق بیشتری به کتابفروشی‌ها بیایند. از سوی دیگر کتابفروشان هم باید علاقه و اطلاعات زیادی نسبت به کتاب داشته باشند و بتوانند به خوبی مراجعه‌کنندگان را راهنمایی کنند.
محمود برآبادی
