امسال روز جهانی بلندخوانی ۲۴ فوریه در سراسر جهان جشن گرفته شد تا اهمیت بلندخوانی و سهیم شدن داستان ها با یکدیگر را یادآوری کند. شعار این روز «بلندخوانی یعنی تغییر دنیا» بود.
بلندخوانی خواندن برنامهریزی شده یک کتاب یا یک متن با صدای بلند است. بلندخوانی احساسها و عواطف نهفته در یک متن یا داستان را بازتاب میدهد و عشق به خواندن را به شنونده منتقل میکند. بلندخوانی کودکان و نوجوانان را شیفته خواندن میکند. دانش پایهی آنها را گسترش میدهد. مهارتهای درکمطلبشان را افزایش و تفکر انتقادی را در آنها رشد میدهد و آنان را برای گرهگشایی خلاقانه از دشواریهای زندگی خود توانمند میکند.
روز جهانی بلندخوانی فراخوانی است برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان سراسر دنیا تا قدرت واژه ها را جشن بگیرند و گروه های کتابخوانی تشکیل دهند و به جهان نشان دهند که سوادآموزی حق هر فردی است و همه باید از آن بهره مند باشند. میلیون ها نفر در بیش از ۱۰۰ کشور این روز را جشن می گیرند.
این روز از سال ۲۰۱۰ به ابتکار سازمان ناسودبر LitWorld جشن گرفته می شود. هدف و ماموریت این سازمان ایجاد تغییر مثبت و پایدار در دنیا از طریق توانمندسازی نسل جوان است تا بتوانند زندگی خود را بر پایه استقلال، امید و شادی بسازند. این سازمان را پم آلین، آموزگار و نویسنده سرشناس در سال ۲۰۰۷ پس از دیدار از منطقه ای فقیرنشین در نایروبی تاسیس کرد و جنبشی را به راه انداخت که بر این باور استوار است که سوادآموزی حق هر انسانی است.
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان نیز با درک اهمیت بلندخوانی در آموزش خواندن و نوشتن نزدیک به پنج سال است که برنامه ی با من بخوان را برگزار می کند. «با من بخوان» برنامهای برای ترویج کتابخوانی با کودکان خانوادههای کمدرآمد، کودکان محروم و کودکان در بحران است. این برنامه بر پایه رساندن کتابهای مناسب و باکیفیت به دست این گروه از کودکان و نوجوانان است که در وضعیت معمول زندگی به کتابهای با کیفیت دسترسی ندارند. یکی از اصل های مهم برنامه «با من بخوان» سهیم شدن کتاب با کودکان و نوجوانان با روش بلندخوانی است که با گفتوگو و انجام فعالیتهای هنری در پیوند با کتاب همراه میشود. هدف از سهیم شدن کتابها با کودکان و نوجوانان به این شیوه، بهرهمندی از لذت و شوق خواندن و برانگیختن انگیزشهای زیباییشناختی و معنایی در آنهاست.
اجرای درست بلندخوانی نیازمند آموختن تکنیکهای آن است از این رو برنامه «با من بخوان» بر اساس این هدف و رویکرد، افزون بر رساندن گزینش آگاهانه کتابهای مناسب و باکیفیت و رساندن آن به دست کودکان مناطق محروم، میکوشد با برگزاری کارگاههای گوناگون، مربیان و آموزگاران را در زمینه بلندخوانی و فعالیتهای در پیوند با آن توانمند کند. با این روش برنامه «با من بخوان» به موفقیتهای چشمگیری در ترویج کتابخوانی و علاقهمند کردن کودکان به کتاب دست یافته است و مربیان و آموزگاران از دورترین مناطق خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان گرفته تا کوهدشت لرستان یا کورهپزخانههای محمودآباد شهرری، از تاثیرات شگرف بلندخوانی بر کودکان گزارش میدهند.
در استان خراسان جنوبی که برای سال سوم طرح با من بخوان در آن اجرا میشود، مربیان و آموزگاران با خلاقیت و علاقه، بلندخوانی را با فعالیتهای در پیوند با آن همراه کرده اند. لذت بردن از کتاب و ادبیات، بهبود مهارتهای اجتماعی و شناختی کودکان، درک غیرمستقیم اهمیت ارزشهای زندگی و محیط زیست، افزایش اعتماد به نفس و مشارکت از تاثیرات مهم بلندخوانی بر کودکان خراسان جنوبی است. استان خراسان جنوبی در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ موفق به کسب رتبه دوم کشور در جذب کودکان به پیشدبستانی شد.
مسئولان آموزش و پرروش خراسان جنوبی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در افزایش جذب نوآموزان دوره پیشدبستانی در استان خراسان جنوبی را اجرای طرح «با من بخوان» در این استان دانستند. به گفته آنان برنامه «با من بخوان» با جذاب کردن روشهای تدریس و توجه به علایق کودکان (کتابخوانی، بلندخوانی، قصه گویی، نمایش خلاق و کارهای دستی) سبب استقبال کودکان و خانوادههای آنان از تحصیل در دوره پیشدبستانی و در نتیجه افزایش جذب کودکان شده است.
برنامه «با من بخوان» در استان سیستان بلوچستان کوشیده است تا بر پایه بلندخوانی و لذت ادبیات، در راه تقویت سواد پایه و مهارتهای خواندن و نوشتن کودکان به ویژه کودکان دو زبانه این استان محروم گام بردارد. کارشناسان تاثیر این روش را در این مدت کوتاه چندماهه شگفتانگیز ارزیابی کرده اند. به باور آنها این برنامه سبب رشد مهارتهای خواندن و نوشتن، افزایش دایره واژگان و بهبود روحیه، نشاط و اعتماد به نفس کودکان دو زبانه شده است. کلاسهای مدارس سیستان و بلوچستان اغلب بسیار پرجمعیت هستند و امکانات کمی دارند، با این وجود همه مدارس تحت پوشش برنامه «با من بخوان» بلندخوانی را اجرا میکنند. در چند مدرسه، اتاقی به طرح با من بخوان اختصاص داده شده و آموزگاران کودکان را برای بلندخوانی و انجام نمایش و دیگر فعالیتهای در پیوند با کتاب به این اتاقها میآورند. در یکی دیگر از این مدارس مسئولان و آموزگاران با خلاقیت خود، انباری بدون استفاده در مدرسه را به اتاق بلندخوانی «با من بخوان» اختصاص دادهاند و بر روی هر دیوار آن تصویر یکی از کتابها را نقاشی کردهاند. در این اتاق زیبا و دوستداشتنی آموزگاران به اجرای بلندخوانی برای کودکان میپردازند. لذتی که کودکان از کتابخوانی در این محل میبرند، وصفناپذیر است.
خانه فرهنگ محمودآباد شهرری از دیگر مراکز موفق با من بخوان در اجرای بلندخوانی است. کتابخانه این مرکز که از نیمه تیرماه ۹۴ کار خدماترسانی به کودکان و نوجوانان محله و خانوادههای کارگری کورهپزخانههای محمودآباد شهرری را آغاز کرده است، دارای دو بخش پیشدبستان و دبستان است که نشستهای گوناگون کتابخوانی و فعالیتهای در پیوند با کتاب، نیز در آن برگزار میشود. در نمایشگاهی که مسئولان این مرکز در بهمن ماه برگزار کردند، نقاشیها، کاردستیها، فعالیتها و آثار دستساز کودکان و مربیان در پیوند با کتاب و بلندخوانی به نمایش درآمد و مورد استقبال کودکان و خانوادههای آنان قرار گرفت.
در شیرخوارگاه آمنه تهران نیز، کارشناس دلسوز با من بخوان، به طور مدارم و پیگیر برای خردسالان و نوزادان این مرکز بلندخوانی میکند. تغییرات مثبت چشمگیری که در نتیجه بلندخوانی در روند رشد زبانی، اجتماعی و عاطفی این کودکان ایجاد شده، مسئولان و مربیان این کودکان را شگفتزده کرده و آنان را به تاثیرات مثبت کتاب و کتابخوانی واقف کرده است.
در مدارس کوهدشت لرستان، مراکز کودکان کار و خیابان در تهران، مناطق حاشیهای شهر اصفهان و مدرسه های سیرجان هم امسال برنامه «با من بخوان» با فعالیتهای بلندخوانی شور و نشاط را به کودکان هدیه کرده است.
برنامه «با من بخوان» امیدوار است از راه کتاب، بلندخوانی و فعالیتهای در پیوند با آن، در راه دگرگون ساختن ذهن کودکان و نوجوانان از ذهن نابارور به ذهن بارور، از ذهن خسته به ذهن پویا، از ذهن بی پرسش به ذهن پرسشگر گام بردارد تا از این راه کودکان و نوجوانان با عشق ورزیدن و لذت بردن از ادبیات دریابند که جامعهای پویا و خلاق را همگان و در مشارکت با هم میسازند.