نخستین گزارش‌های مربوط به برنامه «با من بخوان» حکایت از آن دارد که این برنامه به شکل متمرکز کار خود را از مدرسه‌ها و تشکیل کتابخانه های کوچک کلاسی آغاز کرد. چرا؟ فلسفه کار چه بود؟
از مدرسه‌ها آغاز کردیم، چون تنها جایی است که گروه‌های بزرگ کودکان هر روز بخش بزرگی از وقت خود را آن‌جا می‌گذرانند و اگر آموزگاران آن‌ها به ضرورت کتاب‌خوانی با کودکان پی ببرند و هر روز ساعتی با آن‌ها کتاب بخوانند، می‌توانند تأثیر شگرفی در علاقه‌مند کردن کودکان به کتاب‌خوانی و دگرگون کردن وضعیت آموزشی آن‌ها بگذارند. بر کتابخانه های کلاسی پافشاری داریم چون شرط کتابخوان کردن کودکان، دسترسی آسان و بدون واسطه آن‌ها به کتاب است. کتاب باکیفیت باید همواره در دسترس و دیدرس کودک باشد تا هر زمان که بخواهد، بتواند بدون هیچ مانعی آن را بردارد و بخواند.
با توجه به تاکید برنامه بر تشکیل کتابخانه های کلاسی، کتابخانه های محلی چه جایگاهی در این برنامه دارند؟
با من بخوان به نقش سنتی کتابخانه باور ندارد. با من بخوان می‌گوید کتابدار، آموزگار یا بهتر بگوییم ترویجگر کتاب با یک کیسه کتاب می‌تواند کاری کند که یک کتابخانه با ده هزار جلد کتاب نمی‌تواند. با من بخوان می‌گوید باید کتاب‌های باکیفیت را با کودکان سهیم شد، خواه در یک کپر یا یک اتاق کوچک به نام کلاس، خواه در یک کتابخانه بزرگ محلی. مهم نفس کار است. ما در خراسان جنوبی در پیش‌دبستانی‌های روستاهای نهبندان، قائنات، درمیان یا بشرویه با تشکیل کتابخانه‌های کوچک کلاسی برای کودکان همان کاری را کردیم که در کتابخانه روستای سلخ در جزیره قشم که یک کتابخانه محلی است. این کتابخانه بیش از ۱۰۰۰ عنوان کتاب داشت که کتاب‌ها هم کتاب‌های خوبی بودند.
اما کسی نبود که این کتاب‌ها را بخواند. اما پس از اجرای برنامه با من بخوان در این کتابخانه، که تشکیل نشست‌های کتاب‌خوانی و اجرای نمایش در پیوند با کتاب را به همراه داشت، استقبال کودکان از کتابخانه بسیار چشم‌گیر شد. سپس فضای این کتابخانه که فضایی تاریک و گرفته بود به فضایی گیرا و سرشار از ادبیات تبدیل شد که خود ثابت می‌کرد تا چه حد دگرگون کردن فضا در علاقه‌مند کردن کودکان به کتاب و کتاب‌خوانی نقش دارد. فضایی که ما در ادبیات با من بخوان آن را محیط سرشار از ادبیات و سواد می‌نامیم.
کتابخانه کودک محور سلخ، پیش از فضاسازی
کتابخانه کودک محور سلخ، پس از فضاسازی
منظور از محیط سرشار از سواد و ادبیات در کتابخانه و کلاس چیست؟
محیط سرشار از سواد دربرگیرنده ابزار و تجهیزاتی است که در کتابخانه قرار می‌گیرد، شکل قرار گرفتن آن‌ها، طراحی دیوارها و فعالیت‌هایی که در آن کتابخانه انجام می‌شود. این محیط بستر مناسب برای یادگیری را برای مخاطبان خود فراهم می‌کند. در این محیط همه آن‌چه کودک فرامی‌گیرد، به شکل غیرمستقیم است. فرآیند یادگیری، با لذت همراه می‌شود.
محیط سرشار از ادبیات و سواد مجموعه‌ای از عناصر را در برمی‌گیرد و تنها به مفهوم آویختن یک نقشه یا پوستر آموزشی به دیوار نیست. بلکه کتابدار یا مربی بلندخوانی، کتابی که خوانده می‌شود، فعالیت‌هایی که در کتابخانه انجام می‌شود، همگی این فضای سرشار از سواد را شکل می‌دهند. کتابدار می‌تواند گوشه‌ای از کتابخانه را متناسب با موضوع کتاب آماده سازد و با کنجکاو کردن کودک درباره موضوع، او را به پرسش‌گری و تلاش برای یافتن پاسخ‌ها تشویق کند.
کتابدار با من بخوان چه نقشی در اداره کتابخانه برعهده دارد؟
در برنامه با من بخوان کتابدار مهم‌ترین عنصر سازنده یک کتابخانه است. به باور ما اگر هزاران جلد کتاب باکیفیت هم در کتابخانه باشد و زیباترین فضا نیز در آن طراحی شده باشد، اما کتابداری برای سهیم شدن کتاب با کودک و برگزاری نشست‌های کتاب‌خوانی و فعالیت‌های در پیوند وجود نداشته باشد، آن کتابخانه عملکرد دل‌خواهی نخواهد داشت.
کتابدار با من بخوان با بلندخوانی و انجام فعالیت، کودک یا نوجوان عضو کتابخانه را برمی‌انگیزاند تا دوباره و دوباره به کتابخانه بازگردند. افزون بر این، در با من بخوان کتابدار نقش یک ترویجگر کتاب و کتاب‌خوانی را در گستره‌ای فراتر از کتابخانه خود دارد. این کتابدار کتاب‌های کتابخانه را به مدرسه‌ها، مهدها و دیگر مراکزی که کودکان در آن حضور دارند، می‌برد.
برگزاری کارگاه‌های آموزشی کتابخانه‌ها، لار، استان فارس
کتابداران کانکس-کتابخانه سر پل ذهاب که با کوله‌های کتاب برای ترویج کتاب‌خوانی به کمپ‌های زلزله‌زدگان می‌روند و برای کودکان کتاب می‌خوانند.
تاکنون چند کتابخانه از سوی با من بخوان راه‌اندازی شده است؟ و کدام‌ها همچنان فعال هستند؟
تا کنون بیش از ۳۰ کتابخانه از سوی با من بخوان فضاسازی و تجهیز شده است و نزدیک به ۲۰ کتابخانه دیگر نیز با دریافت کتاب باکیفیت و آموزش‌های مورد نیاز، خودشان بخش فضاسازی کار را انجام داده‌اند که نمونه‌های بسیار خلاقانه‌ای هم میان آن‌ها وجود دارد. تقریباً همه این کتابخانه‌ها فعال هستند، هر چند کیفیت کاری آن‌ها با یکدیگر یکسان نیست. کارشناسان با من بخوان با نظارت و آموزش‌های پیوسته تلاش در توانمندسازی و تقویت کتابداران و مربیان کتاب‌خوانی دارند.
درباره تجربه‌هایی که شما را به انجام کار مصمم‌تر کرده است، بیشتر بگویید. واکنش کودکان و والدین و آموزگاران به کتابخانه‌های با من بخوان چگونه بوده است؟
تجربه‌های تاثیرگذار و مثبت کتابخانه‌ها بسیارند که همیشه در سایت و کانال با من بخوان بازتاب داده می‌شوند. اما خود من حس ویژه‌ای به کتابخانه‌های کوچک روستایی دارم که تا کنون در برخی روستاهای زاهدان و سراوان راه افتاده‌اند. این کتابخانه‌ها بیشتر در روستاهایی هستند که پیش از راه‌اندازی کتابخانه، با من بخوان به مدرسه یا مدرسه‌های آن روستا راه یافته است و لذت خواندن کتاب باکیفیت را به کودکان چشانده است. روند شکل‌گیری این کتابخانه‌ها بسیار ساده و در عین حال جذاب است. اتاقی در روستا با مشارکت ساکنین روستا، کودکان و خانواده‌های آن‌ها و آموزگاران مدرسه بازسازی و تعمیر و ابزار و تجهیزات مورد نیاز کتابخانه به ساده‌ترین شکل فراهم می‌شود. البته کارشناسان با من بخوان همه مراحل کار را زیر نظر دارند.
کتابدارهای این کتابخانه‌ها نیز بیشتر دختران بازمانده از تحصیلی هستند که به سبب نبود دبیرستان در روستاهایشان، پس از پایان دوره دبستان باید خانه‌نشین می‌شدند. با برگزاری کارگاه‌های ساده و عملی کتابداری، این گروه از نوجوانان با خدمات سادهٔ کتابداری و روش‌های بلندخوانی آشنا شدند و کار خود را به عنوان کتابداران تجربی آغاز کرده‌اند. من همیشه تصور می‌کنم این کتابخانه‌ها در آن روستاها یک «اتفاق» برای کودکان است. در روستاهایی که تقریباً هیچ امکان تفریحی و فرهنگی برای کودکان وجود ندارد، این کتابخانه‌ها دری به دنیای شگفتی‌ها و زیبایی‌ها هستند. دنیای دوست‌داشتنی و لذت‌بخش کتاب‌ها.
یک کتابدار نوجوان در حال بلندخوانی برای کودکان کوچک‌تر، روستای رادوچاهی، عشایر زاهدان
برگزاری کارگاه کتابداران نوجوان، روستای رادوچاهی، عشایر زاهدان
همکاری کودکان در گچ‌کاری و رنگ‌آمیزی دیوارهای کتابخانه، روستای رادوچاهی، عشایر زاهدان
