پرویز کلانتری تصویرگر خوب کتاب های کودکان درگذشت

پرویز کلانتری از پیشگامان تصویرگری کتاب های کودکان دهه ۳۰ تا ۵۰ ، روز جمعه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۵ پس از حدود ۸۰ سال نقش زدن و خلق آثاری زیبا بر در و دیوار و کاغذ درگذشت.

او که اول فروردین سال ۱۳۱۰ در زنجان به دنیا آمده بود، از همان ابتدا دنیایش با قصه های مادر بزرگش رنگی و مصور شد. کلانتری در گفت وگویی با کارشناسان موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در تیر ماه ۱۳۸۲دربارهٔ قصه‌ها و دوره کودکیش می گوید: «این قصه‌ها نشانه‌های کمرنگی از شاهنامه در خود داشتند. در میان قصه‌های عامیانه بیش از همه از ملک جمشید خاطرات دوری در ذهن دارم. ما بچه‌ها به ویژه در زمستان، دور کرسی می‌نشستیم و یک لحظه مادربزرگ را رها نمی‌کردیم. او گنجینه شگرفی از قصه‌های سنتی بود که ایرانیان سینه به سینه برای بچه‌ها نقل می‌کردند. ما در خیابان امیریه زنجان می‌نشستیم. من به دبستان علامه می‌رفتم. در آن زمان در محله‌مان یک کتابفروشی بود که کتاب کرایه می‌داد. از جمله کتاب‌هایی که در آن زمان بچه‌های همسن و سال من کرایه می‌کردند و می‌خواندند، مرد خون آشام، دراکولا، رابینسون کروزو، کتاب‌های پلیسی جینگوز رجایی، نات پنکرتون و مانند آن‌ها بودند. ما این کتاب‌ها را با اشتیاق زیادی کرایه می‌کردیم و می‌خواندیم. از بس که این کتاب‌ها دست به دست چرخیده بودند، کهنه شده بودند. پربارترین بخش مطالعه من دوره میان نوجوانی و جوانی بود که در دبیرستان شرف درس می‌خواندم. ما برآیند نسلی هستیم که در یک کلام نسل «زنده باد_ مرده باد» دوران ملی شدن نفت بود. ... مادرم هم عادت به کتاب خواندن داشت. پس ما هم کتابخوان شدیم. تنها در دوره‌های مختلف کتاب‌ها عوض می‌شدند. از دوران کودکی علاقه زیادی به نقاشی کردن داشتم. با یک تکه زغال از آشپزخانه به داخل کوچه می‌پریدم و روی در و دیوارهای کوچه نقاشی می‌کردم. گاهی رهگذرها دورم جمع میشدند و برای همدیگر توضیح مییدادند که چه چیز کشیده‌ام. بعدها در دبیرستان کاریکاتوریست شدم. ...»

پرویز کلانتری

 او که دانش آموخته دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود در دانشگاه با همایون صنعتی‌زاده آشنا شد و همین آشنایی سبب شد به مؤسسهٔ فرانکلین که کتاب‌های درسی و نشریه‌های پیک را منتشر می‌کرد، راه یابد. برخی از کتاب‌های درسی که توسط کلانتری تصویرگری شدند عبارت بودند از: «ت‍اری‍خ ای‍ران: از آغ‍از ت‍ا اس‍لام ب‍رای س‍ال پ‍ن‍ج‍م دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۳۹)، «ک‍ت‍اب ۲‌ دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۳۹)، «ت‍اری‍خ ای‍ران: دوره اس‍لام‍ی ب‍رای س‍ال ش‍ش‍م دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۴۱)، «ک‍ت‍اب اول» (۱۳۴۲)، «ک‍ت‍اب دوم» (۱۳۴۲)، «ف‍ارس‍ی س‍وم دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۴۵)، «ف‍ارس‍ی ب‍رای ک‍لاس چ‍ه‍ارم دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۴۵)، «ف‍ارس‍ی: پ‍ن‍ج‍م دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۵۰)، »ف‍ارس‍ی دوم دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۵۳)، «ف‍ارس‍ی س‍وم دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۵۴)، «ف‍ارس‍ی چ‍ه‍ارم دب‍س‍ت‍ان» (۱۳۵۵). 

بیشترین تجربه کاری کلانتری برای کودکان در نشریه‌های پیک بود که در موسسهٔ فرانکلین به سرپرستی ایرج جهانشاهی به چاپ می‌رسید. او از نخستین تصویرگرانی بود که با مجموعه نشریه‌های پیک همکاری داشت. 

پرویز کلانتری سپس در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان عهده‌دار مدیریت آموزش‌های هنری شد. کلانتری همیشه عاشق کار برای کودکان بود و تصویرگری را دوست داشت و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را فضایی برای یک نوع طبع‌آزمایی گرافیست‌ها و تصویرگران نوگرا می‌دانست. 

نخستین کتابی که کلانتری برای کودکان تصویرگری کرد «کدو قلقله زن»‌ با بازنویسی منوچهر انور در سال ۱۳۳۳ بود. بعد از «کدو قلقله زن»، «ماه مصنوعی» (۱۳۳۶)، بخش‌هایی از کتاب «فرهنگنامه» اثر برتا موریس پارکر (۱۳۴۶)، «جمجمک برگ خزون» (۱۳۴۸)، «گل اومد بهار اومد» (۱۳۵۳)، «خر و خرکچی» (۱۳۵۵)، بخش‌هایی از کتاب «با هم زندگی کنیم» (۱۳۵۶)، کتاب «رنگین کمان» اثر ثمین باغچه‌بان توسط او تصویرگری شد. مجموعه ی «ما گل های خندانیم» از آخرین نوشته های اوست که با تصویری خود او و گروهی از تصویرگران امسال منتشر شد. 

رنگین کمون -ثمین باغچه بان

مؤسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان درگذشت این هنرمند برجسته را به همه ی علاقمندان و دست اندرکاران فرهنگ کودکی تسلیت می گوید.

یادش گرامی.

نویسنده
فرزانه طاهری
کلیدواژه:
Submitted by editor3 on