دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY)، نهاد مادر و شاخص بسیاری از فعالیت‌هایی است که برای ترویج ادبیات با کیفیت برای کودکان و نوجوانان در جهان انجام می شود. شورای کتاب کودک، بیش از ۴ دهه است که به عنوان نماینده ملی ایران در دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان فعالیت می‌کند. نوش‌آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک، به تازگی به عضویت افتخاری دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان در آمده است. عضویت افتخاری عنوان مهمی است که از سوی دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، به افرادی که یک عمر برای پیش‌برد هدف‌های IBBY کوشیده اند، اهدا می شود. لوح عضویت افتخاری در جریان سی و دومین کنگره جهانی IBBY در اسپانیا به خانم انصاری اهدا شد. به این مناسبت کتابک با ایشان گفت و گوی کوتاهی انجام داده که می‌خوانید:
- امسال لوح عضویت افتخاری به شما تقدیم شد. خواهش می کنم درباره سبب اهدای این لوح به شما، برای مخاطبان کتابک توضیح دهید
دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان در سال ۱۹۵۳ تاسیس شده است. ایران هم در سال ۱۹۶۴ عضو آن شده و تاکنون همواره یکی از حامیان بزرگ فعالیت‌های دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان در ایران و به عنوان شعبه ملی آن بوده است. دفتر بین‌المللی چیزی نیست به جز کوشش شعبه های ملی آن و اکنون تعداد این شعبه‌های ملی به ۷۳ رسیده‌اند. همه این اعضا، باید تلاش کنند تا در حوزه ادبیات کودکان در کشورهای خودشان پیشرفت‌هایی به دست آورند و این پیشرفت‌ها را برای آشنایی بیشتر و تاثیرگذاری بر سایر کشورها برای نشان دادن راه و همکاری در کنار هم بر پایه شناخت بیشتر، بازتاب دهند.
IBBY برنامه های بسیار خاصی را دنبال می‌کند. این برنامه‌ها از جمله برگزاری روز جهانی کتاب کودک، اهدای جایزه جهانی ترویج خواندن آساهی، جایزه جهانی هانس کریستین اندرسن، تهیه کتاب برای کودکان با نیازهای ویژه و ... هستند. شورای کتاب کودک در طول این سال‌های همکاری، از سال ۱۳۴۳ که عضو دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان است تاکنون همیشه در این زمینه‌ها حضور فعال داشته و تلاش کرده تا کوشش پدید آورندگان و کارشناسان و کتابداران ایرانی را به صحنه بین االمللی ببرد.
من از ۳۲ سال گذشته، هدایت این برنامه‌ها را که دوستان برعهده داشته اند، انجام داده‌ام که می تواند علت اهدای عضویت افتخاری IBBY به من باشد. اهدای این عضویت افتخاری در واقع، قدردانی IBBY از یکی از شعبه‌های ملی‌اش است. سبب دیگر، حضور شخص من در مجامع بین المللی دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان بوده است. من عضو هیئت مدیره IBBY بوده‌ام و در فعالیت‌هایم تاثیرگذار بوده‌ام. در کنگره‌ای که به مناسبت پنجاهمین سالگرد آغاز به کار دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان در سویس تشکیل شد یکی از سخنرانان اصلی بودم، بنابراین دفتر با دیدگاه‌های من و با نگاه من از نزدیک برخورد داشته است. زمانی هم مسئول کمیته منطقه‌ای بودم و همیشه سعی کرده‌ام با استفاده از کارشناسان شورا بین ناشران و مراکز مختلف برای کمک به نشر اندیشه پدید آورندگان ایرانی به جهان یک رابط باشم.
تعداد کمی، نزدیک به ۲۰ نفر در این پنجاه سال فعالیت IBBY به عنوان عضو افتخاری برگزیده شده اند. برای من یک افتخار است که به نمایندگی از سوی تمام کسانی که در ایران برای پیشرفت ادبیات کودکان تلاش می‌کنند، به این عنوان دست یافته‌ام.
- آیا این عضویت افتخاری مسئولیت تازه‌ای برای شما ایجاد می‌کند؟
عضویت افتخاری نه یک تعریف مالی و نه یک تعریف مسئولیتی ثبت شده دارد. اما خوب، تاثیرش این است که بیشتر کار کنیم و نسل جوان را هم برای تلاش بیشتر تشویق کنیم. من مسئولیت دیگری سراغ ندارم. فکر می‌کنم مفهوم این عضویت این است که یک نهاد بین المللی به یک نهاد ملی می‌گوید که از کوشش شما ممنونیم و تشویق می‌کند که بیشتر تلاش کنیم.
- شورای کتاب کودک در گستره بین المللی تا چه حد فعال است و اثرش در فعالیت‌های دنیای ادبیات کودک جهان چیست؟
شورا در یک پیوند همیشگی بین فعالیت‌های ملی و بین المللی حرکت می‌کند. برای نمونه در همین روزها، ما داریم تلاش می‌کنیم که کتاب‌های خوب ایرانی در کتابخانه بین المللی کودکان مونیخ مطرح بشود. این کتابخانه، هر دوسال یکبار فهرستی از کتاب‌های خوب و با کیفیت بالای ادبیات کودک جهان را منتشر می‌کند به نام "کلاغ سفید" (White Raven). این فهرست مهمی در دنیای ادبیات کودک است و از اعتبار زیادی برخوردار است. در چنین موردی، شورا دست به کار می شود و همکاران کارشناس شورا کتاب‌هایی که در دو سال گذشته منتشر شده اند را بررسی می‌کنند. آن‌ها ۱۰ کتاب مناسب و با کیفیت گزینش می‌کنند و این کتابها برای کتابخانه مونیخ فرستاده می‌شود. ممکن است نام کتابها در کاتالوگ کتابخانه مونیخ (فهرست کلاغ سفید) راه پیدا کنند و اگر هم در فهرست نیاید بهرحال گنجینه کتابخانه مونیخ را غنی می‌کند و این تاثیرگذار است.
فعالیت دیگر کنونی شورا، پروژه نمایشگاه کتاب برای کودکان با نیازهای ویژه است که در سال ۲۰۱۱ در ایران برگزار می‌شود. کارشناسان شورا از فهرست‌ها و از حاصل کار گروه‌های بررسی شورا، کتاب‌های مناسب برای حضور در این نمایشگاه را برگزیده‌اند. در فعالیتی دیگر، ناشر بزرگی در ترکیه بنا دارد از نویسنده مطرح کشورمان، آقای هوشنگ مرادی کرمانی تجلیل کند. در این ارتباط از شورا خواسته شد تا نگاهی داشته باشد به چهره بین‌المللی آقای مرادی کرمانی. مسئول کمیته بین‌المللی شورای کتاب کودک جوایز و ترجمه آثار ایشان را بررسی و آماده کرده و برای ناشر فرستاده‌اند.
کنگره بعدی IBBY در سال ۲۰۱۲ در لندن و با موضوع ترجمه برگزار می‌شود. امیدوارم که در این کنگره شمار بیشتری از ایران شرکت داشته باشند. البته شرکت در مجامع بین‌المللی یک بحث است و سخن گفتن در میان جمع و بیان تجربه‌ها بحثی دیگر است. باید به گونه‌ای در این مجامع شرکت کرد که تاثیر بزرگی بر جای گذاشت. امیدوارم دوستان برای نوشتن مقاله و اجرای سخنرانی کوشش کنند و تلاش‌های ایران در دنیای ادبیات کودک در این کنگره بیشتر و بهتر بازتاب داده شود.
در شورای کتاب کودک ما هر روز از جهان به ایران و از ایران به جهان می‌رویم و خوشحالیم که این تلاش ها ثمر بخش بوده و بازتاب خوبی از چهره ادبیات کودک ایران به جهان نشان می‌دهد.
- مخاطبان کتابک چگونه می توانند با فعالیت های بین المللی شورای کتاب کودک بیشتر آشنا شوند؟
آن ها می توانند در سایت‌های دففتر بین المللی کتاب برای نسل جوان و شورای کتاب کودک جست و جو کنند یا به کتابخانه شورای کتاب کودک مراجعه کنند و درباره دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان و نقش شعبه‌های ملی آن اطلاعات بیشتری به دست بیاورند و آگاهی های خود را نسبت به این نهادها و فعالیت‌های آن‌ها بیشتر کنند.
