موزهها جزو مراکز اجتماعی هستند و برای اطلاعرسانی و آموزش همگانی طراحی شدهاند. هنگامی که از خودمان دربارهٔ فایدههای آموزشی بازدید از موزه میپرسیم، بیدرنگ پاسخی که به ذهنمان میرسد، یادگیری آکادمیک است. با این همه، دریافت اطلاعات آکادمیک، لایهٔ سطحی سودمندیهایی است که موزه به خانوادهها و بهویژه کودکان عرضه میکند.
بازدید از موزه برای کودکانی که تمرکز کوتاهمدت دارند و نمیتوانند بخوانند، و یا دانش و پیشینهای از یک موضوع ندارند، میتواند چالشبرانگیز باشد. شما با بازدید کودکتان از موزه، درمییابید که کارکرد موزه، بسیار فراتر از دادن اطلاعات دربارهٔ یک موضوع است.
بازدید از موزهها علاقه و گرایش به دانستن تاریخ را در کودکان برمیانگیزد
موزهها حافظان تاریخ هستند، و به کودکان برقراری ارتباط با تاریخ را یادآور میشوند؛ نکتهای که شاید بهآسانی در کلاسهای درسی نادیده گرفته شود. فرقی ندارد که کودکتان را به بازدید از موزهٔ علوم، گالری هنری یا موزهٔ ویژه کودکان میبَرید، تاریخ تأثیر و نقش فوقالعادهای در نوآوریهایی داشته است که کودکان در همه این مکانها میبینند. ما در جایگاه پدر و مادر، به آگاهی کامل از موضوع موزه یا نمایشگاه نیاز نداریم، ولی خواندن تابلوهای راهنما در موزه یا نمایشگاه، و تشویق کودکان خود به پرسیدن، علاقه و گرایش به تاریخ را در آنها میتواند ایجاد کند.
گوش سپردن به داستانها
هنگامی که از دانشگاه فارغالتحصیل شدم، بازدید از موزهها و نمایشگاههای گوناگونی را توانستم تجربه کنم. از «موزهٔ هنرهای مدرن» تا «موزهٔ ویتنی»، «موزهٔ هوا و فضا» و «موزهٔ یادبود هولوکاست». در این بازدیدها، آموختم که قصهگویی چهاندازه اهمیّت دارد. موزهها سرشار از داستان هستند، و شنیدن این داستانها برای کودکان ما موضوعی حیاتی است. داستانها و حکایتهای بهکار رفته در موزهٔ یادبود هولوکاست، نهتنها به کودکان تاریخ را میآموزد، بلکه حس همدلی را نیز در آنها برمیانگیزاند.
مقایسه و برجسته کردن تضادها
موزهها این امکان را به کودکان میدهند تا در مسائلی که برای آنان مهم است، به مقایسه و بررسی تفاوتها بپردازند. این کار به شکلگیری مهارتهای تفکر انتقادی آنها میانجامد. موزههای هنری، آثار هنری گوناگونی را در خود دارند و کودکان هنگام بازدید از این موزهها، با تفاوتهای فراوانی در سبک، موضوع و تکنیکهای بهکار رفته در آثار هنری روبهرو میشوند، هریک از این تفاوتها آغازگر یک بحث جالب میتواند باشد.
از کودکان هنگام بازدید از َآثار هنری، خواستیم اشیا و رنگهای گوناگون را در آنها شناسایی کنند.
موزهها کودکان را به پرسیدن تشویق میکنند
بازدید از موزه، در قالب طرح پرسش، به گشودن درهای کنجکاوی به روی کودکانتان خواهد انجامید. این پرسشها، برخی پاسخ آشکاری دارند، برخی به پروراندن نیاز دارند، برخی شما را به تفکر وامیدارند و برخی دیگر، شاید پاسخ روشنی نداشته باشند. همهٔ این پرسشها به پشتیبانی و تشویق نیاز دارند. در این راستا، اگر پاسخ پرسشی را نمیدانستید، نگران نشوید، از کودکتان بخواهید پاسخی را که به نظرش درست است، بازگو کند. شما به استدلالهای پاسخ او گوش کنید.
تندیس «چشمها» که در فضای بیرونی «موزهٔ هنر کالج ویلیامز» قرار دارد، پرسشها و گفتوگوهایی بسیاری را در کودکان پدید آورد.
موزهها به رشد یادگیری زبانی کودکان کمک میکند
در «دانشگاه Mommy»، ما همواره بهدنبال فرصتهایی هستیم تا رشد زبانی کودکان را تقویت کنیم. تعجبی ندارد که بازدید از موزه در این فرایند، نهتنها برای کودک شما، بلکه برای خودتان نیز تأثیرگذار خواهد بود. سال گذشته، در بازدید از نمایشگاه "Rubik`s Cube" («مکعب روبیک») در «مرکز علوم لیبرتی»، با فیلمهای ویدئویی روبهرو شدم که دربارهٔ روش حل مسئلهٔ غیرخطی اطلاعاتی را ارائه میدادند.
از آن زمان تا کنون، این واژه جزو دایرهٔ واژگانی من شده است. تقویت رشد زبانی در خردسالان از راه شناسایی واژگان انجام میگیرد، ولی در کودکان بزرگتر، رویارویی آنان در برابر مفاهیم و ایدههای تازه، سطح بالاتری از واژگان را برای آنها بههمراه خواهد داشت.
موزهها کودکان را بهسوی ایدههای نو راهنمایی میکند
یکی از چالشهای هیجانانگیز هر سالهٔ ما، بازدید از موزهها یا نمایشگاههایی است که در آغاز توجه ما را جلب نمیکنند. در واقع ما وارد موزه و نمایشگاهی میشویم که دانش و دانستنیهای ما دربارهٔ موضوع آن، اندک است. هدف از این فعّالیت، قرار دادن خودمان و کودکانمان در برابر ایدهها و مفاهیم تازه است.
من و همسرم، توجه کودکانمان را به آنچه میبینیم، جلب میکنیم. سپس دربارهٔ آن به گفتوگو میپردازیم، درک خودمان را بازگو میکنیم، و سرانجام برای کودکانمان پرسشهایی را طرح میکنیم. در واقع ما به الگوسازی برای آنها میپردازیم، تا آنها دریابند با موزه و نمایشگاه و اطلاعات آن، چگونه میتوانند تعامل برقرار کنند. ولی مهمتر این است که با این روش، به آنها نشان میدهیم ما پذیرای موضوعها و کارهای تازه هستیم، چه دربارهٔ آنها آگاهی داشته باشیم و چه آنها را نشناسیم.
موزهها منبع الهام هستند
هنگامی که به موزهای قدم میگذارید و برای نمونه، با اسکلت جانوری بلندتر از خانهتان روبهرو میشوید که میلیونها سال پیش منقرض شده است، ذهن شما کمکم به تفکر وادار میشود. یا هنگامی که وارد موزهای میشوید که در آن افلاکنمایی هست و تماشای نورهای منظومهٔ شمسی را برای شما فراهم میآورد، ذهن شما کمکم خیالپردازی دربارهٔ آسمان شب را آغاز میکند. دیدار از موزه زمینهٔ الهامبخش ما میشود تا بیندیشیم و دربارهٔ احتمالهای گوناگونی که فرای دانش ما وجود دارند، تصویرسازی و خیالپردازی کنیم.
سنگواره دایناسورهای «موزهٔ تاریخ طبیعی آمریکا»، ذهن کودکان و نوجوانان بسیاری را شگفتزده میکند.
موزهها موجب برانگیختن خلاقیت میشود
بیشتر ما هنگام بازدید از موزه، نخست به بخش «اطلاعات» مراجعه میکنیم تا از فعالیتهایی که در روز بازدید ما برنامهریزی شده است، آگاه شویم. در «مرکز علوم لیبرتی» این شانس را داشتهایم تا جانوران را از نزدیک ببینیم و در برنامهٔ ریاضی در فوتبال مشارکت کنیم. همچنین «موزهٔ موریس» در برخی از روزهای مناسبتی خود، مانند روز دایناسورها، کارگاههایی برگزار میکند تا تجربهٔ ساخت سنگواره را در دسترس کودکان بگذارد.
«موزهٔ هنر فیلادلفیا» در فصل تابستان، میزبان برنامهٔ «قطرهای از هنر» است. در این برنامه، کودکان دربارهٔ منابع الهامبخش آثار هنرمندان، دانستنیهایی را میتوانند بهدست آورند، و با مشارکت در این فعالیتها، به شناخت بیشتر از هنر دست یابند. کودکان با مشارکت در برنامهها و فعالیتهای موجود در موزه، فرصتهایی بهدست میآورند تا خلاقیتشان را پرورش دهند.
موزهها پیوندِ میان اعضای خانواده را پایدارتر میکند
افزون بر نمایشگاهها و برنامههایی از موزه که شاید خانوادهٔ شما را جذب کنند، برخی از موزهها، مانند «موزهٔ هنر مونت کلر»، روزها و فعّالیتهای ویژهای را برای خانوادهها برگزار میکنند. هدف موزهها تنها جذب مخاطبان بزرگسال نیست، بلکه مسئولین موزهها توجه دارند کودکانی که در کودکی از بازدید موزه لذّت میبرند، در آیندهای نهچندان دور، همان بزرگسالانی خواهند بود که به چنین مکانهایی بازمیگردند. همچنین بازدید خانوادگی از موزه، امکان شناخت هرچه بیشتر و بهتر اعضای خانواده از یکدیگر را به ارمغان میآورد و آنها را درگیر گفتوگوهای هدفمند با یکدیگر میکند.
هنگامی که در «موزهٔ موریس»، نمایشگاه تندیسهایی از جورچین برپا بود، آنها اتاقی را برای تجربهٔ بازیهای همکنشانه در نظر گرفته بودند.
موزهها موجب پرورش افرادی با میل دائمی به یادگیری میشود
با برانگیختن کودکانتان به فعالیت و بازدید از موزهها، علاقه و گرایش به یادگیری را در آنها ماندگار میکنید. ما و کودکانمان در جهانی که پیوسته دگرگون میشود، نیاز داریم همواره یاد بگیریم تا همراه با تغییر خواستههایمان، بتوانیم رشد کنیم. موزهها موجب برانگیخته شدن حس کنجکاوی در کودکان میشوند. داشتن حس کنجکاوی برای برانگیختن کودکان به یادگیری همیشگی، کاری ضروری است.
موزهها بهدنبال روابط و پیوندهای ویژهای هستند که آماده و همیشه، در دسترس ما نیست. موزهها در هر بازدید، اطلاعات تازهای را به مخاطبان عرضه میکنند. در موزه، همواره احتمال دارد با پی بردن به یک موضوع تازه، لحظهای شگفتزده شویم و با خودمان بگویم: «آه، این را نمیدانستم!»