اعلام برگزیدگان چهار دهه فعالیت در قلمرو کتاب های تألیفی تصویری‌داستانی در ایران

برندگان نخستین جشنواره‌ی کتاب های تصویری داستانی تالیفی (آثار منتشر شده بین سال های ۱۳۵۷-۱۳۹۰) اعلام شد. نتایج اعلام شده حاصل ۴ سال بررسی آثار تألیفی تصویری داستانی در گروه «کتاب های تصویری» مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز است.

در بیانیه ی داوران نخستین دور این جشنواره آمده است: «نتایج جشنواره‌ی کتاب های تصویری‌داستانی برخاسته از بخشی از طرح «تدوین دانشنامه‌ی موضوعی ادبیات کودک ایران» است. گروه کتاب های تصویری مرکز مطالعات طی بررسی ۴ ساله‌ی آثار منتشرشده در سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۰ و طبقه‌بندی آن ها در گروه‌های عالی، بسیار خوب، خوب، متوسط و بیرون از فهرست، مجموعه‌ای از آثار و هنرمندان و ناشران کتاب های تصویری را که برمبنای ملاک های گروه برگزیده‌اند به پژوهشگران، آموزگاران، خانواده‌ها و همه دست‌اندرکاران ادبیات کودک ایران معرفی می‌کند. نتایج این بخش از تحقیق در آینده در قالب کتابی با عنوان «کتابشناسی توصیفی‌تحلیلی کتاب های تصویری‌داستانی ایران (سال های ۱۳۵۷-۱۳۹۰)» منتشر خواهد شد. لازم به یادآوری است که کتاب های بررسی شده تنها دربرگیرنده‌ی آثار تألیفی هستند و شامل کتاب های بازنویسی، بازآفرینی و ترجمه نمی‌شوند.»

برندگان نخستین جشنواره‌ کتاب های تصویری داستانی تالیفی

در نخستین جشنواره کتاب های تصویری تالیفی، در بخش نویسندگی تقدیرنامه‌ی نویسنده‌ی برتر به احمدرضا احمدی، و محمدرضا شمس و فریبا کلهر و دیپلم افتخار نویسندگی به محمدرضا شمس تقدیم شد.

در بخش تصویرگری هیئت داوران به دلیل سبک تألیفی و متفاوت و استمرار در کار خلاق و مؤثری که علی خدایی با آفرینش آثاری ساده و منطبق بر نیازهای کودکان خردسال انجام داده آثار ایشان را بیرون از رقابت بررسی کرده و این هنرمند را شایسته‌ی دریافت دیپلم افتخار دانستند و از میان نامزدان تصویرگری تقدیرنامه‌ی هنرمند برتر به نگین احتسابیان، و مهکامه شعبانی و حافظ میرآفتابی تقدیم شد.

در بخش طراحی گرافیک دیپلم افتخار به آقای کورش پارسانژاد تعلق گرفت.

در بخش مدیریت هنری تقدیرنامه‌ی هنرمند برتر به خانم فریده شهبازی تقدیم شد.

در بخش مجموعه‌ها تقدیرنامه‌ی مجموعه‌ی برتر به مجموعه‌های رنگ عشق (از انتشارات نظر)، سفرهای کرگدن (از انتشارات امیرکبیر) و کتاب های مرغک (از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) اهدا شد.

معرفی هنرمندان برگزیده‌ی چهار دهه فعالیت در قلمرو کتاب های تألیفی تصویری‌داستانی در ایران

در بخش کتاب ها ۱۰ اثر از میان ۱۶ اثر نامزد شده، تقدیرنامه‌ی اثر برتر را دریافت کردند:

  • چه عیبی داره! فریبا کلهر، سحر حق‌گو، به‌نشر (کتاب‌های پروانه)، ۸۸.
  • داستان زندگی پرثمر و باافتخار مداد قرمز، عباس کیارستمی و داریوش دیانتی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۶۰ و ۸۶.
  • دالّی، مهدی معینی، پرویز کلانتری، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۶۳ و ۷۴.
  • دو دوست، هدی حدادی، شباویز، ۸۶.
  • دیو سیاه دُم‌به‌سر، طاهره ایبد، مهکامه شعبانی، امیرکبیر (کتاب‌های شکوفه)، ۸۹. 
  • رؤیای باد، نادر شریفی، حافظ میرآفتابی، شباویز، ۸۴.
  • قصه‌ی پنیرک، فاطمه ابطحی، سیاوش مظلومی‌پور، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ۷۲ و ۷۹.
  • قوقولی غوغول،‌ حدیث لزرغلامی، نگین احتسابیان، افق (کتاب‌های فندق)، ۸۹.
  • من نمی‌ترسم، سرور کتبی، نرگس محمدی، به‌نشر (کتاب‌های پروانه)، ۸۷.
  • ننه‌گلاب، محمدرضا شمس، هدی حدادی، نشر شهر، ۸۷.

در بخش ناشران تقدیرنامه‌ی ناشر برتر به نشر افق، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و نشر نظر تعلق گرفت.

ملاک‌های داوری کتاب‌های تصویری‌داستانی کودکان و نوجوانان نیز به قرار زیر بود:

۱. بهره‌مندی از متن واژگانیِ ادبی: برخوردار از خلاقیت، سادگی، روانی، انسجام زبانی، منطق و ساختار رواییِ مناسب با مخاطب، دور از زیاده‌گویی.

۲. بهره‌مندی از متن تصویری هنرمندانه: برخوردار از خلاقیت، طراحی قوی، خیال‌انگیزی، رنگ‌پردازی مناسب با اثر و مخاطب، دارای ساختار رواییِ متناسب با متن واژگانی و مخاطب، فضاسازی، شخصیت‌پردازی، زمینه‌آفرینی و انتخاب زاویه‌دید مناسب، دربردارنده‌ی دیدگاهِ ویژه‌ی تصویرگر (نسبت به روایت واژگانی).

۳. برهم‌کنشِ تفسیریِ واژگان و تصویرها با تأکید بر نقش کارگردان‌گون تصویرگر و سناریست‌گون نویسنده (نویسنده در جایگاه فیلم‌نامه‌نویسی ظاهر می‌شود که متن واژگانی را همچون فیلم‌نامه‌ای دکوپاژنشده آماده می‌کند و تصویرگر همچون کارگردانی که این متن را دکوپاژ می‌کند و به تصویر می‌کشد).

۴. برخورداری از پرامتن (paratext) مناسب (شامل آستر پیشباز و بدرقه، صفحه‌ی شناسنامه، صفحه‌ی عنوان، متن واژگانی و تصویری رو و پشت جلد، اندازه‌ و  فرمت کتاب، نوع و اندازه‌ی فونت، کیفیت چاپ) در جهت کلیت‌بخشی به اثر.

۵. طرفداری از کودک و نوجوان در جایگاه شخصیت داستانی و مخاطب: استفاده‌ از شگردهای توانمندسازی، تمرکززدایی، خوانش انتقادی؛ احترام به فهم کودک، پرهیز از شعاری‌بودن‌، توجه به موضوعها و درونمایه‌های مورد نیاز مخاطب، طرح انعطاف‌پذیر موضوعها و درونمایه‌ها، پرهیز از کلیشه‌های جنسیتی، نژادی، طبقاتی، فرهنگی و دینی، برخورداری از امید و شوق به زندگی و تغییر.

۶. توجه به کنش‌گری و سوژگی دو سویه‌ی شخصیتها (کودک (یا جانشین او) و بزرگ‌سال).

۷. برخورداری از طنز، شوخ‌طبعی و پرسش‌انگیزی.

۸. داشتن اصالت (نویسنده و تصویرگر سبک ویژه و یگانه‌ی خود را داشته باشند؛ همچنین کارهای پیشین خود را تکرار نکرده باشند. و کتاب در کل نسبت به آثار مشابه اصیل و گامی به پیش باشد).

۹. برخورداری از سادگی و همزمان پیچیدگی و ژرفا.

۱۰. تبدیل‌شدن اثر به کلیتی یگانه (کتاب تصویری کلیتی بیش و مستقل از جمع ساده‌ی اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن است).

 

 داوران این جشنواره لاله آتشی، مرتضی خسرونژاد، فریبا خوشبخت، سودابه شکرالله‌زاده، فاطمه فرنیا، عطیه فیروزمند، سمانه قاسمی، گلبو مهاجر بودند.

 

بیانیه‌ هیئت داوران نخستین جشنواره‌ کتاب های تصویری‌داستانی  

نویسنده
گروه خبر کتابک
منبع
مرکز مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز
Submitted by editor3 on