مجموعه کتاب «زمین عزیز من» کتاب‌هایی کوتاه و تصویری هستند که با متنی روان و هم‌کنشانه (تعاملی) و گاه طنز به آسیب‌های محیط‌زیستی مختلفی که سیاره زمین با آن مواجه است می‌پردازد. از این مجموعه 5 عنوان «اشغالگران»، «درخت بزرگ»، «جشن ماهی‌ها»، «سفر مرغابی‌ها» و «پرندگان بی‌پر» منتشر شده است.
فعالیت‌های پیشنهادی را به تناسب هر کتاب مجموعه به کار ببرید.
1- گفت‌وگو کنید.
پیش از بلندخوانی:
- از کودکان بپرسید می‌دانید «محیط‌زیست» به چه معناست؟ (اغلب افراد تنها محیط‌زیست طبیعی را محیط‌زیست ما انسان‌ها می‌دانند، اما شهر و روستا هم بخشی از محیط‌زیست ماست و به آن محیط‌زیست انسان‌ساخت می‌گوییم)
- می‌توانید تصاویری از محیط‌زیست طبیعی (جنگل، دریا، کوهستان و غیره) و محیط‌زیست انسان‌ساخت (شهر، روستا، جاده، پارک و غیره) را به کودکان نشان دهید و درباره ویژگی‌های هرکدام گفت‌وگو کنید.
پس از بلندخوانی کتاب با پرسش‌هایی مانند زیر با کودکان گفت‌وگو کنید:
- جانوران و گیاهان و در کل محیط‌زیست در ابتدای داستان چه شرایطی داشت؟ در ادامه داستان چه تغییری کرد و چگونه آسیب دید؟ برای جبران این آسیب چه کاری انجام شد؟ چه کسانی این کارها را انجام دادند؟
- آیا تا به‌حال در جایی دیده‌اید که طبیعت آسیب ببیند؟ چرا آسیب دیده؟ توانسته‌اید آن آسیب را جبران کنید؟
- چرا باید از سیاره زمین و محیط‌زیست‌مان حفاظت کنیم؟
- به نظرت تو چه کارهایی برای حفاظت از سیاره زمین و محیط‌زیست‌مان می‌توانی انجام دهی؟
- در انتهای کتاب پیشنهادهایی عملی برای محیط‌زیست داده شده است. کدام را تابه‌حال انجام داده‌ای یا دوست داری انجام دهی؟ انجام کدامشان به نظرت سخت است؟ چرا؟
از موضوع‌های پیشنهادی گفت‌وگو در انتهای کتاب‌ها نیز می‌توانید استفاده کنید.
2- داستان تصویری بسازید.
کودکان را گروه‌بندی کنید و از هر گروه بخواهید یک نقش برای خود انتخاب کنند، مثل یک درخت، یک جانور ، یک پارک، یک جنگل، و یک رودخانه. هر گروه داستانی تصویری درباره زندگی موجود یا مکانی که انتخاب کرده است، با وسایل کاردستی که در اختیار دارد، بسازد. در هنگام کار به پرسش‌های آن‌ها پاسخ دهید و راهنمایی‌شان کنید. سپس کارها را جمع کنید و روی تابلوی کلاس بچسبانید. از نماینده هر گروه بخواهید داستان تصویری خود را برای اعضای دیگر گروه‌ها تعریف کند.
کاغذهای رنگی را که روی هرکدام، یک یا چند جمله یا واژه که پیش‌تر انتخاب کرده و نوشته‌اید، گلوله کنید و به میان کودکان پرتاب کنید (کاغذهای گلوله شده باید به تعداد گروه‌ها باشند). جمله‌ها یا واژه‌ها را از میان خطرهایی که موجودات و مکان‌های انتخابی گروه‌های کودکان را تهدید می‌کنند، برگزینید (هم‌چون قطع درختان، آتش روشن کردن در جنگل، ریختن زباله در پارک، شکار زیاد حیات‌وحش وغیره). حالا هر گروه، گلوله رنگی خود را باز می‌کند و می‌خواند. اگر جمله یا واژه‌ها با نقشی که اعضای گروه انتخاب کرده‌اند، هم‌خوانی دارد، گلوله رنگی را برای خود نگه می‌دارد تا در پایان کار بخواند. اگر جمله یا واژه با نقشی که گروه برگزیده است، جور در نیاید، آن گروه باید تشخیص دهد که گلوله رنگی به کدام گروه مربوط است و آن را برای آن گروه پرتاب کند. بازی به همین ترتیب ادامه پیدا می‌کند تا همه گروه‌ها گلوله ی رنگی مربوط به خود را به دست بیاورند. سپس نقش خود را نام می‌برند و آن جمله‌ها یا واژه‌ها را برای دیگران می‌خوانند (یا مربی یا کتابدار می‌خواند).
در انتها با کودکان درباره راه‌های از بین بردن این خطرها گفت‌وگو کنید.
3- پژوهش کنید.
کودکان را همراهی کنید تا جانور مورد علاقه خود در کتاب را انتخاب کنند و درباره ویژگی‌های آن پژوهش کنند. سپس از یافته‌های خود پوستر بسازند.
4- کتاب بسازید.
آیا کودکان خاطره‌ای از یک آسیب به محیط‌زیست یا زخمی شدن یک جانور دارند که بعد با تلاش افراد جبران شده باشد؟ کودکان را همراهی کنید تا داستان آن را بنویسند و برای آن تصویر بکشند.
اگر چنین خاطره‌ای ندارند، می‌توانید شما ابتدای داستان را برایشان مطرح کنید تا خودشان ادامه داستان را تخیل کنند.
5- دست به کار شوید.
همراه کودکان وضعیت محیط‌زیست اطرافتان را بررسی کنید. سپس یکی از مشکلات موجود را انتخاب کنید و برای آن راه حل طراحی کنید و اجرا کنید.
