"سواد آموزی، تنها فراگرفتن خواندن و نوشتن نیست. سوادآموزی، احترام، فرصت برای رشد و پیشرفت را به همراه دارد."
۸ سپتامبر (۱۷ شهریور)، روز جهانی سوادآموزی (International Literacy Day) است. در این روز، آموزش سواد پایه به عنوان حقی برای همه انسان ها، بزرگ داشته می شود و برای تشویق و جلب توجه کشورهای گوناگون به کوشش بیشتر در برآوردن این حق، برنامه هایی برگزار می شود.
امسال، سوادآموزی و توان بخشی یا "قدرت سوادآموزی ( Empowering role of literacy ) ، موضوعی " است که مورد توجه قرار گرفته و دبیرکل سازمان ملل و رئیس یونسکو هم به مناسبت این روز، پیام هایی منتشر کرده اند.
۷۷۶ میلیون بزرگسال، به ویژه زنان ،محروم از خواندن و نوشتن و ۷۵ میلیون کودک محروم از مدرسه در جهان، آماری است که در پیام امسال دبیرکل سازمان ملل به آن اشاره شده است . همه این ها در حالی است که سازمان ملل سال های بین ۲۰۰۳تا ۲۰۱۲ را دهه سواد آموزی (UNLD) نامیده است. در این دهه، کشورها پایبند شده اند تا برای پیشبرد هدف های "برنامه هزاره سازمان ملل" و "آموزش برای همه" تلاش کنند. سال های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ هم در این دهه به نام قدرت سواد آموزی نامگذاری شده اند تا توجه و تمرکز برنامه ریزان و سیاست گذاران به اهمیت کسب مهارت های خواندن و نوشتن، به عنوان ابزاری برای گشودن راه پیشرفت فردی و اجتماعی جلب شود.
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، در پیامش به دنیایی ثروتمند اشاره می کند. دنیایی که در آن، آموزش و دانش پل دستیابی به یک زندگی بهتر است. اما در این شرایط، بی سوادی همچنان سایه سیاهش را بر جهان گسترده است و بسیاری از کودکان و بزرگسالانی که آموزش را آغاز می کنند، در همان آغاز یا میانه راه، از گردونه آموختن بیرون می روند و نمی توانند ادامه دهند. تنگدستی یکی از مهم ترین سبب های محروم ماندن از آموزش است. چه بسیار کودکانی که به خاطر فقر خانواده ناچار به چشم پوشی ازآموزش و ورود به بازار کار هستند. چه بسیار دخترانی که برای بیرون آمدن از خانه و رفتن به مدرسه ، با دشواری روبرو هستند. این کودکان به ناچار در چرخه ای گرفتار می شوند که تنها ارمغانش تنگدستی و محرومیت بیشتر در کودکی و بزرگسالی است. برای بیرون آمدن از این چرخه محرومیت های جنسی و قومی و اقتصادی، آموزش ابزار مهمی به شمار می رود که توانایی خواندن و نوشتن نخستین گام آن است. به این ترتیب راه برای پیشرفت فرد و جامعه گشوده می شود و افراد آگاه، با تشخیص حقوق فردی و اجتماعی، برای دستیابی به زندگی بهتر تلاش می کنند. حقوق خود و دیگران را محترم می شمارند و جامعه برای پایبند شدن به اصول توسعه پایدار آماده می شود.
کوییچیرو ماتسووارا، دبیرکل یونسکو هم در پیامش به مناسبت این روز، به اهمیت توانایی خواندن و نوشتن و آموزش ابتدایی برای مشارکت در تصمیم گیری های اجتماعی، شهروندی و توسعه اشاره می کند. او، در این پیام، دولت ها و سازمان های دولتی و غیردولتی کشورهای جهان را به توجه بیشتر به مسئله سوادآموزی تشویق کرده و سواد را فراتر از خواندن و نوشتن، راهی برای خودباوری و بالا بردن جایگاه انسان و فرصتی برای رشد افراد، خانواده ها و جامعه های انسانی دانسته است.
قرار دادن روزی جهانی برای سواد آموزی و دهه ای به این نام، برنامه های "توسعه هزاره سازمان ملل"، "آموزش برای همه"، توجه به توسعه پایدار و بسیاری برنامه های ملی و جهانی دیگر، همه و همه تلاشی است برای توانا کردن انسان ها و قدرت بخشیدن به آن ها تا سرنوشت خود و جامعه شان را آگاهانه بدست گیرند و سرنوشت بشر را به سوی صلح و برابری و پیشرفت رهنمون کنند. این روز برای همه کوشندگان راه آگاهی و دانش روز فرخنده و بزرگی است !