امروز دوم اسفند، ۲۱ فوریه روز جهانی زبان مادری است. موضوع امسال برای بزرگ داشت زبان‌های مادری و بومی، "استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات برای حفاظت و ترویج زبان‌ها و تنوع زبانی" است.
داستان روز جهانی زبان مادری به چنین روزی در سال ۱۹۵۲ در شهر داکا پایتخت بنگلادش برمی‌گردد. در آن روز، چندین دانشجوی دانشگاه داکا، برای برخورداری از حق استفاده از زبان مادری شان راه‌پیمایی کردند. اما، پلیس پاکستان و ارتش در داکا، آن‌ها را به خاک و خون کشیدند.
در آن زمان، بنگلادش بخش شرقی پاکستان به شمار می‌رفت و جنبشی به نام جنبش زبان بنگالی در جریان بود. این جنبش، تلاش می‌کرد تا زبان بنگالی به عنوان یکی از زبان‌های رسمی پاکستان به شمار رود.
پس از این جریان، در سال ۱۹۹۹، یونسکو، دفتر علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل، ۲۱ فوریه یا دوم اسفند را به عنوان روز بین‌المللی زبان مادری معرفی کرد. در سال ۲۰۰۸ هم مجمع عمومی سازمان ملل، این نامگذاری را تایید کرد و از آن پس هر سال این روز به عنوان روز جهانی زبان مادری بزرگ داشته می‌شود.
یونسکو، اطلسی را در سایت خود راه اندازی کرده که پراکندگی زبان‌های در خطر نابودی و یا از بین رفته را نشان می‌دهد. آمار یونسکو نشان می‌دهد اکنون نزدیک به ۷۰۰۰ زبان در دنیا با خطر نابودی و مرگ روبه رو هستند. انتظار می‌رود این زبان‌ها با گذر چند نسل به تمامی از بین بروند.
باز هم بر اساس دانسته‌های یونسکو، اکنون تنها چند صد زبان در دنیا وجود دارند که در سامانه های آموزشی و به شکل رسمی به کار می‌روند. به همین ترتیب تنها کمتر از صد زبان دنیا، در جهان مجازی و اینترنت و نرم افزارهای رایانه‌ای کاربرد دارند.
با نگاهی به ایران، در می‌یابیم که بر اساس دانسته‌های یونسکو، در ایران ۲۵ زبان در خطر نابودی و یک زبان نابود شده وجود دارد. بسیاری از ما، شاید تنها چند زبان ایرانی را بشناسیم. اما، با نگاهی به دانشنامه ویکیپدیا، در می‌یابیم که زبان‌های ایرانی بسیار گوناگون اند. امروزه، مهم‌ترین زبان‌های ایرانی، فارسی، کردی، پشتو، بلوچی، لری، تالشی، دیلمی، مازنی، گیلکی، تاتی و آسی هستند. اما، ده ها زبان دیگر در گوشه و کنار ایران وجود دارند و هزاران سال است که به زندگی خود ادامه داده اند. اما، آیا بسیاری از این زبان‌ها، به نسل کنونی و نسل های پس از آن می‌رسد؟ آیا به این زبان‌ها به کودکان هر منطقه آموزش داده می‌شود؟
زبان، قوی‌ترین ابزار برای حفاظت و ترویج میراث مادی و معنوی انسان است. حفاظت و ترویج استفاده از زبان مادری و آموزش به کودکان با استفاده از زبان مادری آن‌ها، آیین‌های فرهنگی و گوناگونی فرهنگی را تقویت می‌کند. و این چیزی است که جهان را به اتحادی بر اساس درک، گفت و گو و توانایی تحمل دیگری تشویق می‌کند. این همان فرهنگی است که جهان ما بسیار به آن نیازمند است.
