کودکان قشری آسیب پذیرند که قادر به دفاع از خود نبوده و نیازمند حمایت بزرگسالان هستند. کودکان خیابانی به دلیل شرایط خاص زندگی، آسیب پذیری بیشتری آنها را تهدید می کند.
کودکان قشری آسیب پذیرند که قادر به دفاع از خود نبوده و نیازمند حمایت بزرگسالان هستند. کودکان خیابانی به دلیل شرایط خاص زندگی، آسیب پذیری بیشتری آنها را تهدید می کند.
به گزارش خبرنگار ایلنا از بروجرد، فعالیت کاری کودکان از جوانب و زوایای مختلفی قابل بررسی است به طور مثال کار کودکان از منظرهای گوناگونی همچون فرهنگی، حقوقی و اجتماعی جای بحث و بررسی دارد.
پدیده کار کودکان یکی از مشکلات آسیب زای اجتماعی است که در سال های اخیر به دلایل گوناگون در کشور ما نیز روند افزایشی داشته است.
فعالیت کاری کودکان در سطح جامعه در قالب دستفروشی، تکدی گری و یا اشتغال در مشاغل مختلفی نظیر تعمیرگاه های مکانیکی، واحدهای جوشکاری، خیاطی، نجاری و آهنگری همه و همه گویای واقعیت ضعف دستگاه های حمایتی و فرهنگی در حمایت از آنان است.
شهرستان بروجرد نیز از این قائده مستثنی نبوده و فعالیت کاری کودکان و نوجوانان در سطح شهر که گاه در قالب مشاغل مزاحم و یا کاذب نظیر سیگارفروشی و تکدی گری به ارتزاق می پردازند، لزوم توجه بیشتر به آنان، آن هم با هدف جلوگیری از پرورش بزهکاران آینده جامعه بر کسی پوشیده نیست.
حال آنکه برخی از صاحبان مشاغل به دلایل مختلفی نظیر پرداخت حقوق و مزایای اندک، نبود اعتراض به شرایط نابسامان کاری، بیمه، پاداش و دیگر موارد شغلی ترجیح می دهند کودکان و نوجوانان را به کار گمارده و با استفاده از شرایط خاص زندگی آنها که بعضاً بی سرپرست و یا بدسرپرست بوده و ناچار به فعالیت کاری و کسب درآمد هستند، سوء استفاده کنند.
استثمار کاری کودکان نه به معنای ضعف قانونی اما گواهی بر بی تفاوتی مسئولان امر است تا جایی که گاه برخی کارفرمایان پا را از این حدود فراتر نهاده و آنها را در مشاغل سخت و زیان بار به کار می گمارند فارغ از آنکه انواع آلودگی هایی از قبیل صوتی، بهداشتی و روانی را در پی دارد و بدون توجه به این موضوع که بعدها چه بر سر این کودکان ناآگاه می آورد.
آسیب پذیری کودکان کار
استاد علوم حقوق جزا و جرم شناسی و عضو هیات علمی دانشگاه های شهرستان بروجرد در این خصوص به ایلنا می گوید: فعالیت کودکان در مشاغل بزرگسالان، آسیب های فراوانی را برای آنها به عنوان زیربناهای اجتماع در بلندمدت به وجود می آورد.
٢ میلیون کودک کار
«محمد دشتبانی روزبهانی» می افزاید: بر اساس آمارهای رسمی ٢ میلیون و طبق آمارهای غیررسمی ٧ میلیون نفر از افراد زیر ١٨ سال در کشور ما مشغول کار هستند که این اتفاق در کنار آسیب های فراوانی را در کمین آنها دارد به طور مثال قرار گرفتن کودکان در محیط های کار آلوده به انواع آسیب های اجتماعی نظیر حمل مواد مخدر، تکدی گری، بهره کشی جنسی، آزار های جسمی و دیگر موارد؛ زیربناهای اجتماعی را در آینده متزلزل می کند.
قانون حمایت از کودکان کار
وی با اشاره به اینکه از نظر جرم شناسی کودکان به عنوان آسیب پذیرترین اقشار جامعه همواره مورد تهدید قرار دارند، عنوان می کند: در همین راستا می توان به قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ٩٢ و قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ٢٥/٩/١٣٨١ اشاره کرد.
دشتبانی روزبهانی ادامه می دهد: این مواد قانونی به حمایت ویژه از کودکان پرداخته و برای ضمانت اجرای بی تفاوتی عمدی نسبت به کودکان مجازات های ویژه ای قرار داده است.
بهره کشی از کودکان کار
عضو هیات علمی دانشگاه های بروجرد عنوان می کند: یکی از بی تفاوتی هایی که کودکان را مورد تهدید قرار می دهد، بهره کشی و گماردن آنها در کارهایی است که موجب اذیت و آزار آنها از یک طرف و باعث باز ماندن آنها از تحصیل در آینده است.
وی ادامه می دهد: بر این اساس قانونگذار به صراحت در ماده ٢ قانون حمایت از کودکان آورده است «هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد، ممنوع است».
مجازات ٦ ماه حبس
دشتبانی روزبهانی اضافه می کند: قانونگذار پس از اعلام ممنوعیت موارد هرگونه خرید، فروش، بهره کشی، به کارگیری کودکان به منظور ارتکاب اعمال خلاف از قبیل قاچاق، هرگونه صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان، نادیده گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ار ممنوع و جرم دانسته و برای مرتکبین آنها از ٣ تا ۶ ماه مجازات حبس در نظر می گیرد.
پیگرد قانونی
این استاد علوم حقوق جزا و جرم شناسی اظهار می کند: بر اساس ماده ٥ قانون حمایت از کودکان «کودک آزاری از جرائم عمومی بوده و احتیاج به شکایت شاکی خصوصی ندارد» همچنین افراد، موسسات و مراکزی که به نحوی مسئولیت نگهداری و سرپرستی کودکان را بر عهده دارند طبق ماده ٦ همین قانون مکلف شده اند در صورت مشاهده موارد کودک آزاری مراتب را جهت پیگرد قانونی مرتکب و اتخاذ تصمیم مقتضی به مقامات صالح قضائی اعلام کنند.
محمد دشتبانی روزبهانی می گوید: به نظر می رسد به کار گماردن کودکان در مشاغلی که نوعی بهره کشی به حساب آید به نحوی که موجب اذیت و آزار آنها قلمداد شده و آنها را از ادامه تحصیل باز دارد، جرم محسوب می شود.
تبعات کمتر کودکان کار در مشاغل ثابت
یک جامعه شناس نیز در این باره به ایلنا می گوید: فعالیت کاری کودکان در مشاغل ثابت به مراتب تبعات کمتری نسبت به کاسبی آنها در خیابان و دستفروشی دارد به شرط آنکه حقوق و مزایای آنها به طور تمام و کمال پرداخت شده و فعالیت کاری آنان را از پیشرفت تحصیلی و اجتماعی باز ندارد.
«سپیده امیری» می افزاید: کودکان خیابانی به مرور با انواع ناهنجاری و نابسمانی های اجتماعی آشنا شده و این احتمال وجود دارد شرایط بزه به طور ناخودآگاه در وجود آنها پرورش یافته و در آینده با هر تلنگری به این سمت گرایش یافته و بزهکار شوند.
پیامدهای زیانبار
وی اضافه می کند: پیامدهای زیانبار دیگری در تمام جنبه های اساسی رشد جسمی، حرکتی، عاطفی، روانی، اجتماعی و ذهنی، کم خونی، کاهش قد و وزن و سوء تغذیه از شایع ترین عواملی است سلامت این کودکان را در جنبه های مختلف تهدید می کند.
بی توجهی مسئولان
امیری با اشاره به اینکه نبود سوادآموزی و یا کم سوادی این افراد نیز در جای خود ریشه بسیاری از معضلات فرهنگی را در وجود آنها تقویت می کند، ادامه می دهد: از منظری دیگر این کودکان از کمبودهای شدید عاطفی رنج برده و مشکلاتی نظیر احساس کم ارزشی، بیقراری و ناآرامی، انتقام جویی، بدبینی، افسردگی، ترس و ناامنی، بحران هویت و اضطراب تنها گوشه ای از درون مشوش آنان است.
این جامعه شناس عنوان می کند: اینها همه بخشی از انبوه مصائبی است که خطر آن بیخ گوش کودکان کار احساس می شود، حال آنکه عبور برخی مسئولان از کار این کودکان و بی توجهی به آنها در نوع خود نگران کننده است.
