شصت و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت در حالی از دو روز دیگر آغاز به کار می‌کند که نهادها و ناشران ایران در این نمایشگاه حضور خواهند داشت.
کشور آلمان به عنوان یکی از بزرگترین قطب‌های نمایشگاهی در جهان، هر ساله از سوی ۲۳ شرکت در شهرهای مختلف خود بیش از ۱۴۰ نمایشگاه بین‌المللی را در مساحتی بالغ بر ۶ میلیون متر مربع فضای نمایشگاهی برپا می‌کند.
در چنین فضایی از سال ۱۹۸۰ شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی فرانکفورت به شکل کنونی متولد شد. فضای نمایشگاه به شکلی طراحی شده که دارای ۵۷۸ هزار متر مریع فضای مفید بوده و در پلان طراحی شده برای سال جاری شامل ۱۱ سالن، یک مرکز اجلاس جهانی، یک سالن جشن و سالنی ویژه پوشش تلویزیونی برنامه‌های این نمایشگاه است.
این شرکت به عنوان بزرگترین و معتبرترین و گسترده‌ترین مجری نمایشگاهی آلمان و نیز دنیا امروزه دارای ۲۸ شعبه، ۵۰ نماینده و بیش از ۲۰۲۶ همکار در ۱۶۰ کشور دنیاست.
قدمت شصت و هفت ساله یک نمایشگاه
قدمت برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت به سال ۱۹۴۹ باز می‌گردد و امروزه به دنبال برگزاری این نمایشگاه فرصتی فراهم می‌شود تا هفت هزار ناشر از ۱۰۰ کشور در این نمایشگاه شرکت کنند با این همه شرکت در این نمایشگاه هر ساله رقمی حدود ۲۸۰ هزار نفر را به خود اختصاص می‌دهد. در سال ۲۰۱۵ تعداد ۷۱۴۵ غرفه‌دار در فضایی به وسعت ۱۹۰ هزار متر مربع پذیرای ۲۵۷ هزار و ۷۹۱ بازدیدکننده بوده‌اند.
نکته جالب اینکه برای حضور در این نمایشگاه بازدیدکنندگان باید بلیط‌هایی با قیمت حداقل ۱۹ یورو تا ۴۵ یورو را خریداری کنند.
نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سه روز نخست از برگزاری خود ویژه بازدیدکنندگان تجاری است و در دو روز پایانی خود به روز بازدیدکنندگان عام نیز گشوده شده و تا روز پایانی، آن هم به صورت محدود، در آن کتاب‌فروشی انجام نمی‌شود. به عبارت دیگر این نمایشگاه با یکی از بزرگترین سالن‌های تبادل نظر میان آژانس‌های ادبی و نیز سالنی با عنوان «بیزینس کلاب» که ویژه قرارهای تجاری ناشران و فعالان نشر است، عملا محلی برای سیاستگذاری اقتصادی نشر جهان طی یکسال آینده است.
میهمانی با طعم بلژیکی و هلندی
میهمان ویژه این دوره از این نمایشگاه کشور هلند و ایالت فلاندر است. این میهمان ویژه در نمایشگاه برای معرفی تولیدات فرهنگی خود چندین سالن را در اختیار خواهد داشت. فلاندر یا فلمش، مردمی هلندی زبان هستند که بیشتر آنها ساکن نیمه شمالی کشور بلژیک به حساب می‌آیند. به گفته مدیران این دوره از نمایشگاه فرانکفورت، به دلیل جمعیت جوان این منطقه و بازار جوان آن در زمینه نشر فرصت حضور در قالب میهمانی ویژه برای آنها فراهم شده است.
غرفه‌های خاص برای حرفه‌ای‌ها
از ویژگی‌های این نمایشگاه کتاب می‌توان به وجود غرفه‌هایی خاص در آن اشاره کرد. به عنوان مثال اختصاص بخشی ویژه برای کتابهای دینی، اختصاص بخشی برای اجرای برنامه‌های جنبی برای کودکان، مرکز ویژه مصور سازی و عکاسی، بخش ویژه آژانس‌های گروهی تصویرگری، غرفه‌های ویژه لوازم‌التحریر، غرفه ویژه کتابهای شنیداری، سالن ویژه‌ای با عنوان باشگاه حرفه‌ای نشر، نمایشگاهی از کتب خطی، بخش ویژه برای معرفی کتابخانه‌های بین‌المللی جهان و سالن ویژه نشر الکترونیک تنها بخشی از تدارک ویژه این نمایشگاه برای ناشران است.
ایران در نمایشگاه فرانکفورت
جمهوری اسلامی ایران در این دوره از نمایشگاه در سالن شماه پنج حضور دارد که نخستین حضور ایران در این سالن به شمار می‌رود. با حضور در این سالن ایران از سالن ویژه کشورهای آسیایی و عربی خارجی و در کنار ناشرانی از اروپا آفریقا و در مجاورت غرفه ترکیه و غرفه کشور رومانی قرار دارد.
در بخش ناشران بزرگسال انتشارات شمع و مه، خانه هنرمندان ایران، نگاه، کتاب الکترونیک ایران، سفیر اردهال، ثالث، پیدایش، هرمس، ققنوس، عصر گویش و نیز نشریه Printed in iran و آژانس ادبی پل در فضایی نزدیک به ۱۹۰ متر حضور دارند.
در بخش ویژه کودک و نوجوان نیز ایران در سالن سه و با ناشرانی چون موسسه خارسان، ویدا، امیرکبیر، شهر قلم، براق و انتشارات فنی ایران حضور دارند.
همچنین موسسات انتشاراتی علمی و فرهنگی، پانیذ ایرانیان، دانشگاه شهید بهشتی و نشر نظر در کنار نشر شباویز به صورت مستقل و خارج از غرفه ملی ایران در این نمایشگاه نشر ایران را نمایندگی می‌کنند.
رونمایی از برترین آثار ایرانی
از مهمترین برنامه‌های ایران در این دوره از نمایشگاه رونمایی از ۹ عنوان کتاب است.
در نخستین روز از برگزاری نمایشگاه، در ۱۹ اکتبر انتشارات شمع و مه از نسخه انگلیسی کتاب اشعار سعید رمضانی با عنوان «first plege to last bearth» رونمایی خواهد کرد. اشعار این کتاب با الهام از نقاشی‌های استاد محمود فرشچیان و با مشارکت «آنشلا ورنر» شاعر آلمانی اوکراینی سروده شده است.
در دومین روز از برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت که در غرفه ایران با عنوان «روز ادبیات کودک و نوجوان» نامگذاری شده است، اثری از فرهاد حسن‌زاده نویسنده ایرانی با حضور مصطفی رحماندوست، فریدون عموزاده خلیلی و رویا مکتبی رونمایی خواهد شد و همچنین ترجمه آلمانی از کتاب افسانه پادشاه و ریاضی‌دان نیز با حضور مهدی بهزاد و نغمه ثمینی به حاضران معرفی خواهد شد.
رایزنی فرهنگی ایران در کشور آلمان نیز در سومین روز از برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت که با عنوان «روز ایران» نامگذاری شده از دو کتاب «باغ بسیار درخت» و «فرهنگ واژگان علوم انسانی» به همراه ترجمه آلمانی دو کتاب «تقاریر نجد» و «تاریخ جدیده تاشکند» رونمایی خواهد کرد.
کتاب «باغ بسیار درخت» شامل گزیده شعر معاصر فارسی ایران، افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان است که از سوی علیرضا احرامیان‌پور گردآوری شده است.
کتاب فرهنگ واژگان علوم انسانی نیز به کوشش منوچهر امیرپور و با بیش از ۷۳ هزار مدخل اصلی و فرعی بود با همکاری انستیتو حافظ و توسط شرکت انتشاراتی باوتس در آلمان منتشر شده است.
کتاب تقاریر نجد نیز شامل گزارش‌های دولتمردان عثمانی مقارن ظهور محمد بن‌عبدالوهاب و استقرار دولت نخست آل‌سعود در نجد و حجاز است که توسط سیدعلی موجانی و امیررضا عقیقی بخشایشی گردآوری شده و در انتشارات کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران منتشر شده است.
در چهارمین روز از نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت نیز غرفه ملی ایران میزبان نشست رونمایی از کتاب «نام آوران ایران زمین» خواهد بود که از سوی انتشارات عصر گویش برگزار می‌شود. در این کتاب که توسط احمد لرستانی گردآوری شده است بیش از ۱۲۰۰ نام آور معاصر و پیشکسوت ایرانی در عرصه های علم، ادب، فرهنگ، پزشکی، مهندسی، هنر، ورزش و … معرفی شده‌اند.
همچنین مراسم رونمایی دیگری به همت انتشارات دانشگاه شهید بهشتی در این روز برگزار خواهد شد که طی آن از دائره المعارف آثار معماری اسلامی ایرانی با حضور مولف و چند نفر از کارشناسان رونمایی خواهد شد.
سخنرانی اهالی قلم در بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان
در زمینه برگزاری مراسم سخنرانی نویسندگان نیز جدای از نویسندگانی چون شهریار عباسی، فرهاد حسن‌زاده، فریدون عموزاده خلیلی، مصطفی رحماندوست و برخی از نویسندگان و شاعران غیر ایرانی از جمله آنشلا ورنر شاعر آلمانی اوکراینی، «ایریس رادیش» نویسنده و منتقد آلمانی، اورسلا ویسه مترجم آلمانی، ترینا مولر پژوهشگر دانشگاه توبینگن آلمان و مو آسومانگ مستندساز آلمانی در غرفه‌ی ایران سخنرانی خواهند داشت.
حضور ایران در شصت و هشتمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت با چنین مختصاتی را می توان یکی از منسجم‌ترین حضورهای فرهنگی ایران در زمینه نشر و کتاب طی سال‌های اخیر به شمار آورد. هر چند که باید برای کسب نتیجه حاصل از آن کمی با صبر و تامل بیشتری به انتظار نشست.
