اسدالله شعبانی، شاعر پیشکسوت کودک و نوجوان گفت: وقتی کتاب شعری منتشر میشود باید دو ویژگی کلی داشته باشد تا مورد قبول قرار گیرد که اول پذیرش شعر از طرف مجامع بینالمللی و فرهنگی و دوم استقبال و پذیرش کتاب توسط کودکان است، اگر هرکدام از این دو ویژگی درباره اثری صدق نکند قطعا آن اثر مشکل دارد و نشان دهنده این است که شاعر یا شعر کودک را نمیشناسد یا خود کودک را.
اسدالله شعبانی معتقد است که باید معیارهایی به صورت عمومی تعیین شوند و بر اساس آن معیارها آثار ارایه شده از ناشران مختلف به طور کامل مورد بررسی قرار گیرند. باید بین ناشر تازهکاری که از بین بیست عنوان کتاب تولیدی ۵ عنوان کتاب برگزیده دارد با ناشر بزرگتری که از بین ٢٠ هزار عنوان ۵۰ عنوان برگزیده دارد تفاوت وجود داشته باشد.
شعبانی که خود نیز دستی ذر حوزه نشر دارد به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) می گوید: با درنظر گرفتن قیمتها و تورم موجود و مشکلات اقتصادی خانوادهها، ملت ما خیلی با فرهنگ هستند که همچنان کتاب می خرند لذا مسئولان باید بدانند که با این ملت نباید با سردی و بی مهری برخورد کنند و باید با کاهش تصدیگری دولت، از بخش خصوصی حمایت شود.
لزوم تفکیک ناشران خوب از بد
وی افزود: باید توسط کارشناسان حاذق و بیطرف تدابیری اندیشیده شود و ناشران خوب و بد از هم مشخص شوند و کانالهایی برای تشویق و قدردانی ناشران خوبی که دغدغه فرهنگی دارند و دلشان برای رشد ادبیات کودک میتپد و همچنین راههایی برای تنبیه ناشرانی که فقط به فکر بازار و تجارت هستند ایجاد شود.
شعبانی با تاکید بر اهمیت انتخاب کتاب خوب برای بچهها گفت: متاسفانه امروزه محلی برای ارائه مشاوره به خانوادههایی که میخواهند حتما کتاب مناسبی برای فرزندشان تهیه کنند ولی اطلاعات لازم را در این باره ندارند، وجود ندارد. همانطوری که کتاب خوب میتواند برای کودک گشایشگر باشد کتاب بد هم میتواند ویرانگر باشد.
شعبانی گفت: در جامعهای که ذائقه عمومی پرورده نشود، دانش عمومی درباره کتابهای خوب و بد و کتابخوانی هم کم خواهد بود و خانوادهها غالبا از تجربیات خود (درست یا غلط) برای خرید کتاب استفاده میکنند.
ناهماهنگی بین جمعیت موجود و تیراژ کتابها
شعبانی با اشاره به ناهماهنگی بین جمعیت کشور و تیراژ کتابها یادآوری کرد: رشد ادبیات باید با رشد جمعیت در کشور هماهنگ باشد. جمعیت کشور روز به روز رشد میکند اما تیراژ کتابها روز به روز کمتر میشود و این موضوع سبب میشود که ناهماهنگی ایجاد شود.
هیچ مجموعه شعری به زبانهای زنده دنیا ترجمه نشده
وی با اشاره به گسترش سینما و ادبیات کودک بوسیله ترجمه آثار موجود به سایر زبانهای دنیا گفت: هنوز هیچ مجموعهای از شعر کودک به زبانهای زنده دنیا ترجمه نشده و به سایر کشورها معرفی نشده است و کسی نمیداند شعر کودک در ایران چگونه است. شاعران کودک کشور ما در دنیا ناشناختهاند. دولت باید در راستای حمایت از آثار فرهنگی، شعر کودک و شاعران این حوزه را به جهان معرفی کند.
شعر کودک در داخل کشور محدود است
شعبانی تصریح کرد: شعر کودک در حصار خودش گرفتار شده و نیاز به کمک از نهادهای دولتی و غیردولتی فرهنگی دارد. شعر کودک در داخل کشور محدد و مهار شده است اگر کتابهای شعر ما به جهان معرفی میشد، میتوانست در مجامع جهانی نفوذ کرده و جریان سازی کند اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر نهادهای مربوط در این حوزه مانند شورای ادبیات کودک هم نتوانستهاند تا بحال اقدامی در این باره انجام دهند.
وی ادامه داد: در حال حاضر بخش قابل ملاحظه ای از آثار داستانی مربوط به کودک به زبانهای دیگر ترجمه میشود اما برای ترجمه کتابهای شعر در این حوزه حتی مترجم خوبی هم وجود ندارد که بتواند به درستی شعر کودک را بفهمد و ترجمه کند. اغلب شاعران کودک و نوجوان ما در جهان ناشناخته هستند و دولت از آنها برای حضور در هیچ نمایشگاه بینالمللی دعوت نکرده است.
ذائقه جامعه تربیت نشده است
شعبانی درباره وضعیت شعر کودک در ایران گفت: از طرفی شعر کودک در کشور هم کمتر مورد توجه قرار میگیرد زیرا به همان اندازه که تیراژ کتاب پایین آمده تیراژ شعر کودک هم کاهش پیدا کرده است. ناشران معمولا ذائقه جامعه را در نظر میگیرند اما این ذائقه تربیت نشده است. این ذائقه بیش از هرجای دیگر باید در آموزش و پرورش شکل بگیرد اما وقتی بچهها با کتابهای بیکیفیت و سطح پایین در دوران مدرسه پرورش مییابند در بزرگسالی هم نمیتوانند پذیرای آثار ادبی فاخر باشند چون کتابهای خوب را نمیشناسند و به دنبال آثار بازاری میروند و این چرخه سبب افت ادبیات کودک میشود. در نتیجه ناشران هم به دنبال این ذائقه پایین رفته و به شاعران سفارش کار بازاری و در واقع کتابسازی میدهند اما غالبا شاعران خوب و باتجربهای که دغدغه بجهها و ادبیات کودک دارند زیربار کتابسازی و سِریدوزی نمیروند و کار بیکیفیت تولید نمیکنند.
شاعر شدن مانند عارف شدن مشکل است
شعبانی گفت: شاعران جدید و نوپا باید به یاد داشته باشند، همانطور که یک عارف به راحتی عارف نمیشود، یک شاعر هم باید راههای بسیاری را بگذراند تا شاعر خوبی شود. ناشران به دنبال کارهای کم هزینه میگردند و سعی میکنند از شاعران تازه کار استفاده کرده و کار بازاری تولید کنند و درنهایت اگر کسی نبود، خودشان یک شعر بیپایه و اساس میسرایند و منتشر میکنند. این کار سبب میشود که به تدریج کودکان و نوجوانان شعر را پس بزنند زیرا اصولی نیست و این موضوع آفتی برای ادبیات کودک و نوجوان محسوب میشود.