کتابداران در نخستین مدرسه تابستانی خواندن با اصول ترویج خواندن در میان کودکان آشنا شدند

نخستین دوره «مدرسه تابستانی خواندن» با همکاری استادان و کارشناسان حوزه ترویج خواندن ۱۵ تا ۱۸ شهریور ماه ویژه خانم‌ها برگزار شد.

در این دوره که هدف آن پرورش و آماده‌سازی کتابداران علاقمند برای ایفای نقش کلیدی مروجان خواندن در جامعه بود، نشست های ویژه ای برای آشنایی کتابداران با اصول ترویج خواندن برای کودکان برگزار شد و لیلا کفاش زاده عضور گروه ترویج شورای کتاب، نهضت قریشی نژاد از بنیانگذاران انجمن دوستداران ادبیات کودک و نوجوان اصفهان و مریم نشیبا در زمینه ترویج خواندن برای کودکان صحبت کردند.

 

لیلا کفاش‌زاده در کلاس «ترویج خواندن برای کودکان» به بیان اهمیت عادت به مطالعه و فعالیت‌های ترویجی در راستای هدایت کودک در مسیر درست و مزایای خواندن کتاب برای کودک پرداخت. برقراری ارتباط عاطفی با مادر، گسترش دایره لغات کودک، افزایش قدرت تخیل و... از مواردی بود که به عنوان سودهای خواندن از آن یاد شد. او همچنین با ارائه نتایج پژوهش های علمی مبنی بر اینکه از اواخر دوران بارداری، کودک قادر به شنیدن صداست، کتابخوانی از نوزادی را در رشد ذهنی کودک تأثیرگذار دانست.

 

کفاش زاده با ذکر نمونه‌های عملی از شیوه‌های جذاب سازی کتابخانه برای کودکان گفت که کتابخانه را باید به پاتوقی تبدیل کرد که احساس خوشایندی برای افراد به ارمغان آورد. برگزاری جشن‌ها و آیین‌های مناسبتی، انجام فعالیت‌های تعاملی با کودکان، توضیح قوانین کتابخانه با همراهی ابتکار و خلاقیت، توجه به روزهای ملی و جهانی کتاب و برگزاری برنامه‌هایی متناسب با این ایام و... برخی از فعالیت‌های بود که انجام آن پیشنهاد شد.

 

او برگزاری مسابقه های کتابخوانی را نادرست دانست و گفت: تعیین برنده و مادی کردن خواندن، زمینه ی رقابت ناسالم بین کودکان را به وجود می آورد. در پایان این کلاس لیلا کفاش‌زاده وب سایت‌هایی مناسب در حوزه ترویج خواندن برای کودکان از جمله کتابک، شورای کتاب کودک، بوک تراست و... معرفی کرد.

 

مریم نشیبا نیز در کلاس اجرای موفق کتابخوانی گروهی از تاثیر داستان و سابقه دیرینه قصه‌گویی گفت. او در نظر گرفتن دو فاکتور را لازمه قصه‌گویی دانست؛ نخست، قصه‌گو و دوم، حکایت و داستانی که انتخاب می‌شود.

 

نشیبا در توضیح نخستین عامل تأثیرگذار در فرآیند قصه‌گویی گفت قصه‌گو، حتی باید از نظر فیزیکی با کاری که انجام می‌دهد متناسب باشد؛ باید عاشق کارش باشد و روحیه شادابی داشته باشد؛ در حین کار بچه را بنوازد؛ کارهای او را در قالب شخصیت‌های داستان بیان کند؛ از او بخواهد که بخشی از داستان را حدس بزند و او را تشویق کند؛ چرا که در جریان قصه‌گویی بسیاری از مباحث تربیتی به کودک منتقل می شود. کودک به واسطه داستان راه داشتن اعتماد به نفس را می‌آموزد، دایره واژگانی او گسترده می‌شود و در خلال قصه‌گویی با راه رسم زندگی آشنا می‌شود. صدای قصه‌گو، شادابی و مهربانی چهره، انعطاف پذیری و... از دیگر عواملی بود که لزوم توجه به آن مورد تأکید قرار گرفت.

 

راوی برنامه "شب بخیر کوچولو" با تأکید بر ضرورت توجه به انتخاب کتاب مناسب به عنوان دومین عامل مؤثر در فرآیند قصه‌گویی، در نظر گرفتن گروه سنی کودکان را در انتخاب قصه بسیار مهم دانست. او از شیوه ی کتابخوانی که در آن کودکان به نوبت می‌خوانند و فردی ایرادشان را می‌گیرد؛ انتقاد کرد و گفت که این شیوه عواقب بدی برای کودک به دنبال خواهد داشت؛ برای اصلاح رفتار کودک باید ابتدا حسن جویی کنید؛ از خوبی‌ها و توانایی‌های او بگویید و بعد شیوه‌های بهتر انجام کار را به او انتقال دهید.

 

مریم نشیبا در ادامه بخشی از تجارب خود از ارتباط با کودکان را در اختیار دانش آموزان مدرسه تابستانی خواندن قرار داد. به درخواست شرکت کنندکان بخش عملی این کلاس جداگانه شد. در این کلاس هر یک از شرکت کنندگان، بخش هایی از یک داستان را بلندخوانی کردند و دیگر شرکت کنندگان آن را نقد کردند. همچنین نشیبا راهکارهایی را برای پیشرفت مهارت قصه‌خوانی توصیه کرد.

 

 

 

نهضت قریشی نژاد در کلاس "ترویج خواندن در جوامع کوچک" دنیای امروز و حجم انبوه اطلاعات سرازیر به سمت کودکان را به سیلاب بهاری تشبیه کرد که انواع بذرها و دانه‌ها را به همراه خود دارد و گفت اینکه کدام دانه‌ها در ذهن کودک رشد کند به احساس مسئولیت بزرگترها بستگی دارد.

 

قریشی‌نژاد توضیح داد که اگر کودک به کتابخوانی عادت نکند در جوانی ذهنش تهی است؛ ذهن تهی مرز‌ها را تشخیص نمی‌دهد و تحت تأثیر آسیب های اجتماعی قرار می‌گیرد. حال آنکه عادت به مطالعه فرد را در مقابل آسیب‌های اجتماعی واکسینه می‌کند؛ او بدون پرداخت بهای سنگینی، تجارب موفقی خواهد داشت. بنابراین اولین چیزی که باید بگویم این است که شما باید به اهمیت کار خود باور داشته باشید. چراکه واقعیت این است که پرورش یک کودک کتابخوان نجات یک انسان است.

 

او کتابخوانی را عملی اکتسابی در پاسخ به کنجکاوی بشر دانست که برای پرورش آن باید زمینه و بستر مناسب فراهم باشد. بالا بردن مهارت خواندن؛ تهیه کتاب‌های خوب و جذاب که تخیل سیال کودک را به بازی گرفته و به کنجکاوی‌های خودانگیخته وی پاسخ گوید؛ لذت آفرینی برای کودک به منظور برانگیختن اشتیاق وی به مطالعه؛ مواردی بود که به عنوان ملزومات بسترسازی مناسب به منظور ترویج کتابخوانی از آن یاد شد.

 

قریشی‌نژاد پس از پرداختن به ویژگی‌های مورد نیاز یک مروج، قصه‌خوانی را اولین ایستگاه شهر ترویج دانست. بلند خوانی، بیان بخشی از داستان و واگذاری ساختن ادامه آن به کودک؛ ساختن کتاب توسط کودکان؛ معرفی شفاهی کتاب (از جمله معرفی نویسنده و زندگی وی، طرح مسأله و ایجاد انگیزه برای خواندن کتاب و ...)؛ برگزاری نمایشگاه‌هایی با موضوع های مختلف؛ استفاده از هنر به منظور لذت بخش کردن مطالعه؛ شعرخوانی؛ برگزاری اردوهای کتابخوانی؛ مواردی است که سرمایه گذاری بر روی آن تقویت مهارت قصه‌خوانی را به دنبال دارد.

 

شرکت کنندگان از کلاس نهضت قریشی‌نژاد بسیار استقبال کردند و به درخواست آنان نوبتی دیگر در عصر برگزار شد. این جلسه به شعر‌ خوانی اختصاص یافت و طی آن شرکت کنندگان با طریقه درست شعرخوانی آشنا شدند.

 

بنیانگذار مؤسسه دوستداران ادبیات کودک و نوجوان اصفهان در این جلسه پیرامون یکی از ملزومات ترویج خواندن گفت یکی از کارهایی که برای ترویج کتابخوانی اهمیت دارد، آن را پربار کرده و به آن شور و هیجان می‌بخشد، تن آرامی قبل از خواندن است. این تن آرامی می‌تواند با یک شعر زیبا، نفس عمیق، حرکات آرام همراه باشد زیرا طی آن فرصتی ایجاد می‌شود تا کودکان بتوانند بر بام خیال خود پرواز کنند. به این ترتیب می‌توانید کودک را در مسیر مورد نظر هدایت کنید.

 

او ضمن بیان مزایای شعر خوانی برای کودک، تأکید کرد: هیچ وقت خواندن شعری را به کودک واگذار نکنید، جز زمانی که به مهارتش اطمینان دارید.

 

قریشی‌نژاد طریقه خواندن شعر را به دو دسته فزاینده و کاهنده تقسیم کرد. در شیوه فزاینده، احساس شاعر به نرمی آغاز و سپس اوج می‌گیرد؛ اما در شیوه کاهنده، احساس شاعر با تندی آغاز و آرام آرام فروکش می‌کند. وی در ادامه ضمن تمرین تن آرامی و همراه کردن شرکت کنندگان با خود، به در هر دو شیوه فزاینده و کاهنده شعرخوانی کرد.

 

مدرسه تابستانی خواندن» یکی از برنامه‌های «طرح ملی خواندن» است که به همت معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و با هدف پربار کردن بیش از پیش کتابخانه‌ها برگزار شد.

 

مدرسه تابستانی خواندن ویژه ی کتابداران مرد نیز از ۲۲ الی ۲۵  شهریورماه برگزار می شود.

Submitted by editor3 on