راهنمای ترویج خواندن در پیش‌دبستان

📚 راهنمای ترویج خواندن در پیش‌دبستان (۴ تا ۶ سال)

🌱 چرا کتابخوانی در پیش‌دبستان مهم است؟

سال‌های پیش از دبستان، دوره‌ای طلایی برای شکل‌گیری نگرش مثبت به کتاب و خواندن است. کودک در این سن:

  • در اوج رشد زبانی و تخیل قرار دارد.

  • توانایی درک روایت‌های ساده و دنبال کردن خط داستانی را به‌دست می‌آورد.

  • به کشف جهان پیرامون علاقه‌مند است.

  • از قصه‌گویی، شعر و تکرار لذت می‌برد.

ادبیات کودک در این سن، بستری است برای آموزش غیرمستقیم مفاهیم اجتماعی، اخلاقی، زبانی و شناختی.


🧑‍🏫 نقش مربی در ترویج خواندن

وظیفه مربی

شیوه اجرا

ایجاد عادت به شنیدن داستان

برنامه‌ریزی برای قصه‌گویی روزانه در فضای آرام و منظم

گسترش دایره واژگان کودک

استفاده از کتاب‌های مناسب با زبان غنی و ساده

تقویت مهارت‌های بیانی

گفتگو درباره داستان و پرسیدن سوال‌های باز

پرورش تخیل و خلاقیت

بلندخوانی داستان‌های خیالی، دعوت به بازسازی داستان یا پایان‌بندی خلاقانه


📘 چه کتاب‌هایی برای کودکان پیش‌دبستانی مناسب است؟

نوع کتاب

ویژگی‌ها

کتاب تصویری داستانی

تصاویر گویا، متن کوتاه و ساده، شخصیت‌هایی کودک‌پسند

شعر و ترانه‌های کودکانه

ریتمیک، تکرارپذیر، موزون و قابل اجرا به‌صورت گروهی

کتاب‌های مفهومی

مفاهیمی مانند رنگ‌ها، شکل‌ها، اعداد، احساسات، فصل‌ها، اعضای بدن

کتاب‌های تعاملی

شامل فعالیت (ورق‌زدنی، لمس‌کردنی، سوال‌بر‌انگیز)، برای مشارکت فعال کودک

قصه‌های سنتی و محلی

آشنایی با میراث فرهنگی به زبان ساده و تصویرگری بومی


🎯 فعالیت‌های پیشنهادی برای ترویج خواندن در کلاس پیش‌دبستان

۱. قصه‌گویی روزانه

  • هر روز در زمان مشخص (مثلاً پس از صبحانه یا قبل از خواب نیمروزی)

  • استفاده از لحن، صداهای متنوع و حرکات بدن

  • اجازه مشارکت کودکان در داستان با بازگو کردن بخش‌هایی از آن

۲. گوش دادن فعال

  • پرسیدن سوال‌هایی مانند:

    • «فکر می‌کنی بعدش چه می‌شه؟»

    • «اگر تو جای اون شخصیت بودی چی کار می‌کردی؟»

    • «کدوم قسمت داستان رو بیشتر دوست داشتی؟»

۳. فعالیت‌های پس از خواندن

نوع فعالیت

نمونه اجرا

نقاشی

کشیدن یک صحنه از داستان

نمایش خلاق

اجرای داستان با عروسک یا نقش‌آفرینی گروهی

بازنویسی یا بازگویی

بازگو کردن داستان با کلمات خود کودک

ساخت کتابچه

درست کردن کتاب تصویری توسط خود کودک با راهنمایی مربی

۴. فضاسازی محیطی

  • ایجاد «گوشه کتاب» یا «چادر قصه‌گویی» در کلاس

  • نمایش پوستر شخصیت‌های داستان‌ها

  • نمایش کتاب‌های مناسب در سطح دید کودک


🧩 توصیه‌هایی به مربیان

  • ثبات برنامه‌ریزی داشته باشید: کتابخوانی باید فعالیتی منظم، لذت‌بخش و مورد انتظار کودک باشد.

  • هر کودک با سرعت خود رشد می‌کند: صبور باشید و سعی نکنید کودک را به‌زور به خواندن یا گوش دادن وادار کنید.

  • ارتباط با خانواده را حفظ کنید: از والدین بخواهید داستان‌هایی را که در کلاس خوانده‌اید در خانه نیز بخوانند.

  • تنوع کتاب‌ها را حفظ کنید: از ژانرهای مختلف و نویسندگان متنوع استفاده کنید تا ذوق‌های گوناگون را پاسخ دهید.

  • از زبان کودک استفاده کنید: هنگام خواندن یا گفتگو درباره کتاب، به سطح زبانی کودک توجه کنید.