چندی پیش دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، گزارشی از جشن روز جهانی کتاب کودک ۲۰۱۳ غنا را در سایت خود منتشر کرد. در آستانه هفته کتاب و کتابخوانی نگاهی به تجربه این کشور در برگزاری این جشن می‌اندازیم.
سطح سواد در کشور غنا بسیار پایین است. در سال ۲۰۱۲، بانک جهانی میزان سواد را در این کشور ۶۷٪ اعلام کرد. از سوی دیگر در خارج از پایتخت غنا بسیار کم است و کودکان به کتاب دسترسی ندارند و صنعت نشر این کشور نیز بسیار ضعیف است. از این رو، برگزاری جشن‌هایی همچون روز جهانی کتاب کودک در این کشور بسیار اهمیت دارد.
برای رشد میزان سواد در غنا باید از کودکان آغاز کرد. بسیار خوب است که عشق به خواندن را در میان کودکان غنا پرورش داد و توجه مردم غنا را به اهمیت یادگیری کودکان از راه خواندن جلب کرد. روز جهانی کتاب کودک با هدف گسترش لذت خواندن و تاثیرگذاری بر کودکان برای خواندن و گسترش دانش تعیین شده است.
تفکر خلاق از جمله فعالیت‌هایی است که سبب گسترش درک خواندن می‌شود و در جشن روز جهانی کتاب کودک غنا مورد توجه قرار گرفت. کودکان با شرکت در مسابقه، گفت و گوهای گروهی و مسابقه‌های نگارش خلاق، جایزه می‌گرفتند. چنین فعالیت‌هایی آن‌ها را تشویق می‌کرد که این مهارت‌ها را گسترش دهند و هم زمان از انجام این فعالیت‌ها بسیار لذت ببرند و سرگرم شوند. جشن، از این ایده پشتیبانی می‌کرد که خواندن یک فعالیت لذت بخش است.
از افراد مهم دعوت شد که در این جشن درباره ی اهمیت خواندن سخنرانی کنند. در کنار آن، فرصتی برای اهدای کتاب به آموزشگاه‌ها فراهم شد. از جمله فعالیت‌هایی جشن، برگزاری مسابقه ی رقابت بود.
مسابقه رقابت
دو دانش آموز به عنوان نمایندگان آموزشگاه‌ها انتخاب شدند تا در این مسابقه شرکت کنند. مدیر اجرایی جشن، کتابی به آن‌ها داد تا بخوانند و سپس دربارهٔ کتاب از آن‌ها پرسش شد. هر مدرسه ای که دانش آموزش به بیش‌ترین پرسش‌ها پاسخ می‌داد، مسابقه را می‌برد.
از دیگر فعالیت‌های جشن ،گفت و گوهای گروهی بود. دو دانش آموز از دو مدرسه به عنوان نماینده انتخاب می‌شدند تا در یک مناظره شرکت کنند. گزاره ای که می‌بایست بر سر آن بحث کنند، این بود: "کتاب‌ها از رایانه‌ها مهم‌ترند." سه دانش آموز، مخالف این گزاره و دو دانش آموز موافق آن بودند. داوطلبان کتابخانهٔ خیابانی غنا و مدیر اجرایی جشن، این گفت وگو ها را داوری می‌کردند. داوری بر پایهٔ انسجام زبانی، پژوهشی که در زمینهٔ بحث‌های آن‌ها انجام شده بود و نیز اعتماد به نفس سخنران بحث و گروه پاسخ دهنده ، انجام می‌گرفت و به هر گروه امتیاز داده می‌شد.
مسابقه ی نگارش خلاق
پیش از جشن، فراخوانی برای دانش آموزان مدرسه‌ها فرستاده شد تا دربارهٔ موضوع‌های زیر یک داستان کوتاه بنویسند:
- آموزگار وارد کلاس می‌شود و کتابی روی میز می‌گذارد. کتاب شروع به حرکت می‌کند. هنگامی که کتاب باز می‌شود، چه ماجراهایی روی می‌دهند و شما چه چیزهایی از این ماجراها یاد می‌گیرید؟
- شما می‌توانید پرواز کنید. دربارهٔ ماجرایی بنویسید که وقتی پرواز می‌کردید برای شما روی داد. بنویسید از آن ماجرا چه درسی گرفتید؟
- در جایی در مدرسه‌تان همیشه قفل است و شما اجازهٔ ورود به آن را ندارید. روزی این در باز می‌شود و شما وارد می‌شوید. قصه ای در این باره که پشت در چیست و چه ماجراهایی انتظارتان را می‌کشد، بنویسید.
در پایان به نویسندگان برتر جایزه داده می‌شد.
سخنرانان مهمان
دو نفر در این جشن سخنرانی کردند. محور دو سخنرانی اهمیت یادگیری بود . یکی از سخنرانان که مدیر اجرایی شهرداری بود، کودکان را تشویق کرد که از کتاب‌ها استفاده کنند و سخنران دوم ارزش دانش و آگاهی را گوشزد کرد که از راه خواندن به دست می‌آید.
هدف‌های کتابخانه خیابانی غنا
مراکز خواندن
کتابخانه ی خیابانی غنا برای گشایش کتابخانه‌های ثابت در سراسر غنا تلاش می‌کند. این کتابخانه، کار را از مکان‌ها و جمعیت‌های کوچک مثل کامیون‌های سیار و کسانی که در جشن شرکت کرده‌اند، آغاز می‌کند. کتابخانهٔ خیابانی غنا دکه‌هایی را در هر محل ایجاد کرده است که به شکل مراکز خواندن عمل می‌کنند. کتابخانهٔ خیابانی غنا این مراکز را پر از کتاب کرده است تا کودکان در آن‌ها کتاب بخوانند یا امانت بگیرند. در پیرامون این مراکز خواندن، محیط‌های آرامش بخشی وجود دارند که کودکان را به خواندن تشویق می‌کنند. نخستین مرکز خواندن کتابخانهٔ خیابانی غنا در حال حاضر در "آنوف" در دست ساخت است. از سوی سرپرست هر محله به هر مدرسه ای که در جشن شرکت کرده است، جعبه ای پر از کتاب کودک هدیه داده می‌شود. این کتاب‌ها نخستین کتاب‌های کتابخانهٔ مدرسه‌ها خواهند بود. کتابخانهٔ خیابانی غنا برنامه ای را آغاز کرده است که کتاب‌ها را به مدرسه‌ها می‌آورد تا آموزگاران و دانش آموزان در روزهای سال تحصیلی، کتابخانه‌های مدرسه را تشکیل دهند. کتابخانهٔ خیابانی غنا تصمیم دارد هنگامی که منابع خود آن افزایش یافت، به مدرسه‌ها کتاب‌های بیش‌تری امانت دهد. این کتابخانه امیدواراست با ایجاد کتابخانه‌های مدرسه‌ها ، آموزگاران را در آموزش بهتر خواندن به دانش آموزان یاری دهد. آن وقت دانش آموزان می‌توانند از نشست‌های کتابخانه ی خیابانی غنا که هر هفته در اجتماعشان تشکیل می‌شود، بیش‌تر بهره ببرند.
ارزیابی
برنامه‌های روز جشن به خوبی و آرامش انجام شدند. دانش آموزان نماینده آمادگی کامل داشتند و دانش آموزان دیگر در مسابقه و گفت وگو شرکت می‌کردند. اشتیاقی که برای دریافت جایزه وجود داشت، نشان می‌داد که جشن به هدف خود یعنی تأکید بر اهمیت و پاداش خواندن رسیده است. سخنرانی‌ها بسیار تأثیرگذار بودند و به سودمندی‌های خواندن اشاره می‌کردند. هدف این سخنرانی‌ها تشویق بیش‌تر کودکان به خواندن بود. اهدای کتاب به مدرسه‌ها سبب شادی بیش‌تر در جشن شد. شادی کودکان از این که منابع بسیاری برای خواندن داشتند و آگاهی ازاین واقعیت که کتاب‌ها تأثیر مثبتی بر خواندن در مدرسه دارند، دوچندان شد.
برنامه‌های آینده
کتابخانهٔ خیابانی غنا به تلاش خود برای پیشرفت سواد در سرتاسر غنا ادامه می‌دهد. اکنون بیش‌تر تلاش می‌کند تا تأثیر فراگیرتر و گسترده تری داشته باشد. در حال حاضر، مسئولان این کتابخانه می‌کوشند بودجه و منابع خود را افزایش دهند تا کتابخانه‌های ثابت و مراکز خواندن بیش‌تری برپا کنند. مسئولان کتابخانهٔ خیابانی غنا امیدوارند لذت خواندن را به کودکانی که دسترسی به کتاب ندارند، هدیه کنند و گسترهٔ سوادآموزی را در میان کودکان غنا وسعت ببخشند.