"کل ماتیوز" پانزده ساله دوران تبعیدش را در جزیره ای در آلاسکای امریکا می گذراند. او مجرم است همکلاسی اش "پیتر" را چنان با عصبانیت کتک زده و سر او را به زمین کوبیده که پیتر دیگر نمی تواند مانند یک انسان سالم راه برود و زندگی کند.
کل که مرتب از پدرش کتک می خورده و مادری بی توجه و سهل انگار دارد در نخستین تبعیدش به جزیره سعی می کند فرار کند اما موفق نمی شود. او که بر خشم خود نمی تواند چیره شود بر یک خرس روح که حیوانی نادر در این منطقه است حمله می کند و توسط خرس به شدت زخمی می شود. کل در طی داستان متوجه این نکته می شود که اگر به دیگران اعتماد کند، اگر بخشیدن را یاد بگیرد و اگر به پیتر کمک کند دست از خودکشی بردارد، خشم دیگر به سراغ او نمی آید و نجات پیدا می کند و بخشی از دایره ی زندگی می شود. دایره ای که هر نقطه ی آن می تواند هم آغازش باشد و هم پایانش. انتخاب با خود اوست.
داستان واقعگرای دردسرساز با موضوع های درک حقیقت از راه تحمل سختی ها، کودک آزاری و پالایش روح و درونمایه ی روانشناسی، اجتماعی و فلسفی به زندگی پسری پانزده ساله و مجرم اشاره دارد که در شرایط جدایی پدر و مادر از هم و بی توجهی آن ها قرار دارد و مرتکب خلافی می شود که نتیجه ی خشم و عصبانیت غیر قابل کنترل اوست.
اثر داستانی دو لایه است. شخصیت داستان در ظاهر نوجوانی پرخاشجو و افسار گسیخته معرفی می شود اما زمانی که پرده های ظاهری به کنار می روند خواننده متوجه می شود او خود قربانی پدری شکنجه گر است که پدر نیز قربانی شکنجه ی والدین بوده و این سلسله مراتبی بی رحم در جامعه ای به ظاهر متمدن است.
این مسئله محور اصلی داستان نیست بلکه محور اصلی، مبارزه ی یک پسر آسیب دیده و قربانی خشونت برای زنده ماندن است. مبارزه برای تسلط بر غرور و خشم و درمان جراحت روح. او بین مرگ و زندگی، زندگی کردن و معنا دادن به زندگی را انتخاب می کند آن هم در شرائط بسیار سخت.
نویسنده افزون بر انتخاب موضوعی بسیار جذاب به مسائل و فلسفه ی زندگی سرخپوستان هم اشاره دارد. هنر و فلسفه ای که به ظاهر مغلوب اروپاییان شده اما در واقع مانند آتش زیر خاکستر است که هر چند گاه یک بار شعله ای از آن نمایان می شود. کتاب اشاره دارد به "دایره ی بازرسی" روشی برگرفته از فرهنگ سرخپوستان امریکا برای کمک به افراد بزهکار. شگرد این دایره باز گو کردن حقیقت راجع به جرم در جمع و دادن فرصتی دیگر به مجرم است برای خودیابی. فلسفه ی آن هم مجازات گناه مجرم بر پایه ی دادن "چشم در برابر چشم" نیست. زندان و جریمه و تشکیلات دادگستری گاه شکست خورده اند برای آن که در پی مجازات کردن هستند نه شفا بخشیدن.
کل، شخصیتی خود محور دارد و نگاهی یک سویه به اطراف که تنها نگاهی خشم آلود است. اما با زندگی در شرائط سخت یک جزیره ی دور افتاده و شناخت از خرس روح با روشی که دایره ی دادرسی برای کمک به او پیشنهاد کرده است، بر خشم خود پیروز می شود. تغییر دیدش به زندگی سبب می شود خود را پیدا کند.
کتاب به مشکلات کودکان طلاق اشاره دارد. نویسنده با خلق این اثر راهکاری درست و مناسب برای دست اندر کاران جرم شناسی، پلیس و جوامع جرم خیز ارائه می کند. اثر با کارکرد تربیتی برای والدینی که کودکان خود را مورد خشونت قرار می دهند و با کارکرد روانشناسی برای نوجوانانی که نمی توانند بر خود و رفتار عصبی خود پیروز شوند، مفید است.
کتاب برنده پنج جایزه ی بزرگ از جمله جایزه ی "نوتیلوس"، جایزه ی "فلیکر" (داکوتای شمالی)، جایزه ی "گولدن آرچر" (ویسکانسین)، جایزه ی "گولدن ساور" (نبراسکا)، و جایزه ی "بی هیو" (یوتا) است.
می گویند یک اثر هنری خوب، اثری است که بعد از پایانش، در ذهن مخاطب ادامه پیدا کند. دردسرساز از جمله کتاب هایی است که این ویژگی را دارد. قهرمان این رمان نوجوان، کل ماتیوز است؛ پسر پانزده ساله ای که وقتی خشمگین می شود، هیچ چیز نمی تواند جلویش را بگیرد. او از عالم و آدم طلبکار است و خشم و عصبانیتی مهار نشدنی، وجودش را انباشته است. او بارها و بارها دست به کارهایی نام متعارف می زند. با تنبیه های سخت مواجه می شود؛ مثلا گلاویز شدن با همکلاسی اش پیتر و کوبیدن سر او به لبه ی جدول باعث می شود به زندان بیفتد.
این شروع داستان دردسرساز است، اما امکانی هست که کل از زندان رها شود و آن دایره ی دادرسی است. دایره دادرسی، روشی متداول در فرهنگ های بومی است که به مجرم این امکان را می دهد تا در خلوت، رفتارش را بازنگری کند و روشی برای بهبود و التیام روح خود و کسی که به او صدمه زده، بیابد. کل، بین زندان و دایره ی دادرسی، دومی را انتخاب می کند، با این قصد که امکان فرار پیدا کند. او به جزیره ای دور افتاده در آلاسکا، تبعید می شود تا در تنهایی، به طبیعت و دنیای پیرامونش دقیق شود و راهی برای گذران زندگی در این جزیره پیدا کند.
وقتی کل برای بار اول به جزیره می رود، در حین فرار، با مشکلاتی مواجه می شود که ارزش زندگی را به او یادآوری می کنند. او توسط یک خرس- که به خرس روح معروف است- به شدت مجروح می شود و هنگامی که دارد در میان مرگ و زندگی دست و پا می زند، تصمیم می گیرد هر طور که هست، برای زنده ماندن مبارزه کند. همین اتفاق باعث می شود، کم کم رفتار کل تغییر کند و او راهی برای مهار خشم بی پایانش پیدا کند؛ خشمی که ریشه در کودکی اش و خشونت خانگی دارد.
دردسرساز نشان می دهد برخوردهای قهری و زندان، همیشه بهترین راه برای کاهش جرم در جامعه نیست. علاوه بر این ها، با توصیفات دقیق از طبیعت و دنیای اطراف، باعث می شود خواننده جور دیگری به دنیا نگاه کند و خود را جزوی از محیط زیستی بداند که اجزایش به هم پیوسته است.
نویسنده، جزئی ترین حالات و حس های کل را بسیار دقیق توصیف می کند و تحول او را به خوبی به نمایش می گذارد. شخصیت های فرعی هم طوری ساخته شده اند که به انتقال حس داستان کمک می کنند، داستانی که خواننده را درگیر کرده و به دنبال خود می کشاند و به درک جدیدی از دنیای اطرافش می رساند.
