در سال ١٩٧٨ چند آمریکایی داوطلب در پاکستان، یک نهاد آموزشی به نام «هزار و یکشب» یا (Alif Laila) را پایه گذاری کردند تا نیازهای دانش آموزان مدرسه آمریکایی در لاهور را برآورده کند.
این گروه نو آور، برای برانگیختن اشتیاق کودکان به خواندن، یک اتوبوس دو طبقه را به شکل کتابخانه ای برای کودکان درآوردند و آن را کتابخانه اتوبوسی (Book Bus) خواندند. با گذشت زمان مدیریت این کتابخانه جالب به پاکستانی ها واگذار شد.
مدیریت جدید به برقراری ارتباط با آموزشگاه های دولتی پرداخت و تلاش کرد دانش آموزان این آموزشگاه ها، به ویژه دختران را برای آمدن به کتابخانه تشویق کند. اما مدیران آموزشگاه ها ترجیح می دادند دانش آموزان را در ساعات مدرسه به بیرون از محیط آموزشگاه نفرستند. بنابراین دست اندرکاران نهاد و کتابخانه دست به کار شدند و مقامات محلی را قانع کردند تا در مکان توقف کتابخانه اتوبوسی، یک تفریح گاه برای کودکان و یک ساختمان برای کتابخانه بسازند. آن ها سپس یک خودرو تهیه کردند تا به مدرسه ها برود و کودکان را برای دو یا سه ساعت به کتابخانه بیاورد. گردانندگان «هزار و یکشب» پس از مدتی با فاصله ای اندک از کتابخانه اتوبوسی، یک کتابخانه بزرگ ساختند که «کتابخانه مرجع هزار و یکشب» نام گرفت.
در این کتابخانه تعداد زیادی کتاب در زمینه های گوناگون ادبی ، علوم و فلسفه برای کودکان قرار گرفت و امکان تماشای فیلم و گوش دادن به لوح های فشرده نیز فراهم شد. در کنار این دو کتابخانه، کتابخانه سیار دیگری به نام «قصه گو» یا (The Story Teller) هم ایجاد شد که باز هم در قالب یک کتابخانه اتوبوسی فعالیت می کند. «قصه گو» هر روز هفته به مدرسه های دولتی لاهور سر می زند و چند ساعتی را در فضای باز مدرسه توقف می کند تا دانش آموزان به دنیای کتاب ها سفری کوتاه کنند. این کتابخانه سیار با ٤٠ مدرسه در این منطقه همکاری می کند. این سه کتابخانه هم اکنون فعال هستند و برای کودکان بسیاری در منطقه لاهور امکان دسترسی به کتاب های با کیفیت ادبیات و غیر آن را فراهم می کنند.
نهاد هزار و یکشب با گذشت زمان فعالیت های فرهنگی و آموزشی خود برای کودکان پاکستانی را گسترش داد و در نزدیکی کتابخانه مرجع، ساختمانی اجاره کرد و یک باشگاه آموزشی در آن برپا کرد. در این ساختمان کودکان هر روز با شوق جمع می شوند تا از امکانات آموزشی و هنری آن استفاده کنند و در کلاس های آموزش رایانه شرکت کنند. «هزار و یک شب» هم اکنون با ٤٠ مدرسه دولتی در ارتباط است و وسایل و امکانات کمک آموزشی در اختیار آنها قرار می دهد . در زاغه های شهر مدرسه ایجاد کرده و برای کودکان پیش دبستانی و دانش آموزان، کتاب های آموزشی چاپ و منتشر می کند.
در کنار همه این فعالیت ها نهاد، دو اتوبوس پر از اسباب بازی و وسایل نقاشی طراحی کرده و آن ها را به مدرسه ها می فرستد. این اتوبوس ها کاربردهای جالبی دارند و دانش آموزان با دیدن آن ها بسیار به شوق می آیند. به همین دلیل مدرسه های بسیاری سفارش تولید این «کارگاه بازی و هنر سیار» را به نهاد داده اند. دست اندرکاران نهاد هزار و یک شب، چند زمین بازی هم در بخش های مختلف این منطقه ساخته اند که کودکان بسیاری از آن ها استفاده می کنند. هزار و یک شب هم اکنون با طراحی یک شبکه اینترنتی، آموزگاران و خانواده ها و علاقه مندان بسیاری را در پاکستان در ارتباط همیشگی و پیوسته با هم قرار داده و تلاش می کند در راستای برنامه «توسعه سازمان ملل متحد» گام بردارد.
این نهاد در زمینه حقوق کودک هم کوشاست و با شعبه سازمان بین المللی و ناسودبر «نجات کودکان » یا (Save the Children) در پاکستان و سایر نهاد های کوشا در زمینه حقوق کودکان همکاری می کند. این کوشندگان، محیط زیست را هم فراموش نکرده اند. همکاری با نهاد های حفاظت از محیط زیست و ایجاد برنامه هایی برای بیشتر کردن آگاهی کودکان و خانواده ها درباره نگه داری از منابع زیست محیطی و توسعه پایدار و انتشار کتاب هایی در این راستا از فعالیت های هزار و یکشب در گسترش تلاش برای پاسداشت محیط زیست در پاکستان است.
این نهاد کوشا و نوآور، از سال ٢٠٠٦ به عنوان شاخه ملی پاکستان در دفتر بین المللی کتاب برای نسل جوان، (IBBY) فعالیت می کند تا کشورش در رابطه ای همیشگی با بهترین کوشندگان ادبیات کودکان در دنیا قرار داشته باشد. کاربران شبکه کامپیوتری هزار و یکشب از خدمات سرویس «توسعه پایدار شبکه ای سازمان ملل» (SDNP) بهره مند می شوند. گفتنی است این برنامه تلاش می کند «توسعه پایدار» را با کمک اینتر نت و شبکه های ارتباطی گسترده آن ترویج کند و همزمان اصول توسعه پایدار را در روابط اینترنتی گسترش دهد.
وب سایت: www.aliflaila.org.pk
برای آشنایی بیشتر با برنامه توسعه پایدار شبکه سازمان ملل می توانید به www.undp.org سر بزنید.
