کتاب «دریا قرمز نیست»، داستان یک مدادشمعی است با برچسب قرمز، بنابراین سایر مدادشمعیها هم او را یک مدادشمعی قرمز میدانند. در حالیکه او واقعا آبی است و برای همین هر چیز قرمزی را آبی میکشد. معلم، مادر، پدربزرگ و مادربزرگ، قیچی، چسب، مداد و همه سعی میکنند به او کمک کنند تا مثل یک مدادشمعی قرمز عمل کند. اما موفق نمیشوند. مدادشمعی قرمز بسیار ناراحت و ناامید است. همه مدادشمعیها فکر میکنند یک جای کار اشکال دارد.
تا اینکه روزی یک مدادشمعی شاتوتی از او میخواهد که یک اقیانوس آبی بکشد و در نهایت شگفتی او به راحتی از عهده آن برمیآید. و به این ترتیب همه مدادشمعیها میفهمند که او آبی است. یک مدادشمعی آبی خوشرنگ که میتواند هر چیز آبی را به خوبی بکشد.
1- گفتوگو کنید.
پیش از بلندخوانی از کودکان بپرسید:
- به نظر خودتان مهمترین توانایی و مهارتتان چیست؟
- از روی تصویر جلد حدس میزنید داستان کتاب دربارهی چه چیزی باشد؟
پس از بلندخوانی، با پرسشهایی مانند نمونههای زیر با کودکان گفتوگو کنید.
- چرا شخصیت اول داستان نمیتوانست مداد شمعی قرمزی که دیگران انتظار داشتند باشد؟
- زمانی که از مدادشمعی انتظار میرفت یک مدادشمعی قرمز باشد او چه احساسی داشت؟ زمانی که فهمید در واقع یک مدادشمعی آبی است و پذیرفته شد چه احساسی داشت؟
- در صفحاتی از کتاب، مداد شمعیهای دیگر دربارهی مداد شمعی آبی نظرات مختلف میدهند. بهنظر شما احساس مداد شمعی آبی وقتی دیگران درباره او حرف میزنند چیست؟
- مداد شمعی آبی توسط دوستاش فهمیده شد و احساس خاص بودن پیدا کرد. شما دوست دارید چه نوع دوستی داشته باشید و کنار او چه احساسی داشته باشید؟
- شما چه علایق و تواناییهایی دارید؟
- تابهحال شده اطرافیانتان از شما انتظاری داشته باشند که از پس آن بر نیایید یا دلتان نخواهد آن را انجام دهید؟ چه انتظاری؟ در چنین مواقعی چه احساسی دارید؟ چه میکنید؟
- تابهحال شده اطرافیانتان به شما ویژگیای را نسبت بدهند که به نظر خودتان ویژگی شما نیست؟ چه ویژگیای؟ در چنین مواقعی چه احساسی دارید؟ چه میکنید؟
- تا به حال شده به خاطر رفتاری سرزنش شوید و به شما بگویند دختر هستید یا پسر هستید و این رفتار مناسب شما نیست؟ چه احساسی به شما دست داد؟ چه کردید؟
- آیا تا بهحال پسر بچهای را دیدهاید که دوست داشته باشد عروسکبازی کند یا دختر بچهای که از عروسکبازی بدش بیاید؟ بهنظر شما این موضوع عجیب است؟ بهنظر شما همهی فعالیتها و کارها به دخترانه و پسرانه تقسیم میشود؟ اگر کودکی را ببینید که به چیزهای دیگری برخلاف کودکان دیگر علاقه دارد، چه احساسی پیدا میکنید؟ چه میکنید؟
در مورد پرسشهایی که به موضوع کلیشههای جنسیتی و نقشهای جنسیتی میپردازند به حساسیتهای فرهنگهای مختلف توجه کنید و متناسب با آن فضای گفتوگو را شکل دهید. سعی کنید متناس با سن کودکان پرسشهای هوشمندانهای مطرح کنید و باورها را به چالش بکشید.
2- نمایش بازی کنید.
کودکان میتوانند با استفاده از مداد شمعیهایشان و چسباندن برچسب نام هر یک بر روی آنها، قیچی، چسب و تراش نمایش «کتاب دریا قرمز نیست» را اجرا کنند.
3- رنگها را ترکیب کنید.
- میتوانید یک بازی با ترکیب رنگها انجام دهید، به این ترتیب که یکی از کودکان مدادشمعی قرمز داستان با برچسب اشتباهی باشد و سایر کودکان هر کدام با یک رنگ از مدادشمعی ابتدا حدس بزنند که در صورت ترکیب با مدادشمعی قرمز چه رنگی ایجاد خواهند کرد و بعد از کشیدن یک شی یا نقاشی با رنگ پیشبینی شده نتیجه و احساس خود را بگویند. به طور مثال وقتی نوبت به رنگ آبی میرسد میگوید من و مداد شمعی قرمز یک انگور بنفش میکشیم و بعد از نقاشی میبینند که انگور آنها آبی شده است.
- با استفاده از مداد شمعی یا گواش یا آبرنگ از کودکان بخواهید رنگها را با هم ترکیب کنند و ببینند از ترکیب هر دو رنگ چه رنگهایی ساخته میشود. برای نظم بیشتر میتوانید در صفحه دایرههایی مساوی بکشید تا به ترتیب در هرکدام دو رنگ را ترکیب کنید.
4- با رنگهای گرم و سرد آشنا شوید.
با کودکان درباره رنگهای گرم و سرد صحبت کنید. آنها میتوانند با استفاده از کلاژ و یا رنگ آمیزی به صورت یک کار مشارکتی یک طیف از رنگهای گرم و یک طیف از رنگهای سرد را به صورت دو تابلو تهیه کنند و برای تزیین دیوار استفاده کنند.
5- نقاشی بکشید.
- از کودکان بپرسید به نظر خودشان چه ویژگی یا مهارتی آنها را خاص میکند. سپس از کودکان بخواهید آن را نقاشی کنند.
- از کودکان بپرسید اگر قرار باشد خودشان را با یک رنگ نشان بدهند، به نظرشان کدام رنگ، رنگ آنهاست؟ بعد از آنها بخواهید خودشان را با آن رنگ نقاشی کنند. در انتها نمایشگاهی از نقاشیها ترتیب دهید تا تنوع موجود دیده شود.
6- مداد شمعی خودتان را بسازید.
از الگوهای مدادشمعی به تعداد کودکان پرینت بگیرید. پرینتها را یا روی کاغذ سفید پرینت کنید تا کودکان خودشان رنگ کنند یا روی انواع رنگها پرینت کنید تا کودکان رنگ مورد علاقهشان را انتخاب کنند.
به کودکان بگویید درباره آن ویژگیهایشان که اطرافیان در نگاه اول آنها را نمیفهمند فکر کنند و بعد در کادرهای مشخص شده، درباره چیزهایی که دوست دارند، چیزهایی که دوست ندارند، احساسات و مهارتهایشان که دیگران نمیدانند بنویسند. دور الگوی مدادشمعی را ببرید.
الگوی جلد مدادشمعی را از خطچین وسط ببرید و از روی خطچینهای کناری به دو طرف الگوی دیگر بچسبانید. در انتها جلد مدادشمعی مانند درگاهی است که اگر آن را باز کنید میتوانید با آن فرد عمیقتر از آنچه در ظاهر میدیدید، آشنا شوید.
پس از پایان ساخت مدادشمعیها از کودکان داوطلب بخواهید درباره آنچه نوشتهاند با دیگر کودکان صحبت کنند.