این موزه هم برای کودکان ۳ ساله جذاب است هم برای بزرگسالان، مجموعه‌ای که شما را به گذشته‌های دور پرت می‌کند تا بتوانید با تماشای بسیاری از اسباب بازی‌ها و لوازم التحریرهای قدیمی خاطره بازی کنید.
چند هفته‌ای می‌شود که سالن گنجینه اسناد ملی ایران میزبان نمایشگاه - موزه‌ای شده که رویای ۱۸ ساله موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان است.
نمایشگاه - موزه کودکی ایرانک ویژه تاریخ و فرهنگ کودکی است که در آن به نشانه‌ها و سندهای مربوط به زیست کودکی پرداخته شده و به پشتوانه مجموعه ۱۰ جلدی کتاب‌های تاریخ ادبیات کودکان به همراه مجموعه کتاب‌های منتشر نشده تاریخ کودک و کودکی در ایران شکل گرفته و برای یک دوره یک ساله به کمک بخش خصوصی راه اندازی شده است.
خاطره بازی در موزه کودکی
جایی که هم برای کودکان ۳ ساله جذاب است هم برای بزرگسالان دهه‌های ۳۰ تا ۶۰، مجموعه‌ای که شما را به گذشته‌های دور پرت می‌کند تا بتوانید با تماشای بسیاری از اسباب بازی‌ها و لوازم التحریرهای قدیمی خاطره بازی کنید.
در ابتدای ورود به این موزه به شما یادآوری می‌کنند که هیچ خوردنی و آشامیدنی به جز بطری آب به فضای موزه نبرید تا اشیا و روایت‌های موزه بهتر در برابر شما نمایان شود، اگر به همراه کودکان هستید با آنها قدم بزنید تا با روایت‌ها و اشیا بهتر آشنا شوند چرا که صحبت درباره فرهنگ کودکی و ویژگی‌های آن آغازی برای شناخت بیشتر کودکان با فرهنگ اصیل خودشان است.
ورودی این موزه از سمت راست آغاز می‌شود و به نخستین نشانه‌های تاریخ و فرهنگ کودکی در ایران اختصاص دارد، نقش کودک بر سنگ نگاره‌ها لوح‌های مشق و وسایل بازی آنها به همراه قدیمی‌ترین اثر بازمانده از فرهنگ کودکی یعنی «افسانه درخت آسوریگ» در این بخش نمایش داده شده است.
از قصه‌گویی و سایه بازی تا خیمه شب بازی و عروسک‌سازی
در بخش دیگری از این مجموعه وسایل کودکی مانند ننوها و گهواره‌ها و بازی‌های کودکان تا کتاب‌های آنها به نمایش گذاشته شده، ضمن اینکه چگونگی زیست و پوشاک کودکان در دوره‌های تاریخی مشخص مانند قاجار و پهلوی اول و دوم از دیگر بخش‌های این نمایشگاه است.
همچنین مولاژهای مختلفی از نمونه نوشته‌های نوآموزان به خط میخی مربوط به سال‌های ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد نیز در این مجموعه به نمایش درآمده است.
یکی از اتفاقات جالب در این موزه برپایی برنامه‌هایی همچون قصه‌گویی، سایه بازی، خیمه شب بازی و عروسک‌سازی است.
«موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان از سال ۱۳۷۵ کار خود را آغاز کرد، این موسسه به دنبال این بود که بداند پیشینه ما در ادبیات کودکان به چه میزان است و چه کسانی در چه حوزه‌هایی کار کرده‌اند و ما از چه ادبیاتی برخورداریم. فرزانه طاهری قندهاری، مدیر موزه کودکی ایرانک در گفت‌وگو با خبرنگار فارس درباره شکل‌گیری این موزه می‌گوید:
راهی برای شناخت میراث کودکی
این پژوهش حدود ۱۰ سال با یک تیم بزرگ انجام شد و در این فاصله کتاب‌ها از دوره باستان، اسلامی، مشروطه و قاجار، پهلوی اول و پهلوی دوم منتشر شدند. سال ۸۵ که این پژوهش‌ها تمام شد پروژه دیگری را تحت عنوان مطالعات کودکی آغاز کردیم تا بدانیم دوره کودکی در ایران به چه صورت بوده و بچه‌ها در ایران از چه جایگاهی برخوردار بودند؟ چه می‌پوشیدند و با چه چیزی بازی می‌کردند یا این که بچه‌ها از چه حقوقی برخوردار بودند یا تفرجگاه‌هایشان کجا بوده است؟»
وی در ادامه می‌گوید: «تمام اینها موضوع ما برای کار پژوهشی شد و در هر دو پروژه مستنداتی را جمع آوری کردیم، ما به منظومه «درخت آسوریگ» با قدمت سه هزار سال رسیدیم، به قصه‌گوها و نهادهایی که برای کودکان در دهه چهل شکل گرفتند، به مکتب خانه‌ها و روال درسی کودکان قدیم و افرادی مثل رشدیه و جبار باغچه‌بان رسیدیم که در آموزش و پرورش کودکان تأثیر گذاشتند.
پس از آن به اسباب بازی‌های کودکان رسیدیم، اینکه دلیل تغییر لباس بچه‌ها و اسباب‌بازی‌شان چه بوده که از حالت مردم ساخت به اسباب‌بازی‌های حرفه‌ای و کارخانه‌ای تبدیل شده‌اند. همه اینها را حوزه پژوهش انجام داد، در این بین برخی از اسباب بازی‌ها، کتاب‌ها و اسناد و عکس‌ها را خودمان به دست می‌آوردیم اما برخی را هم به ما اهدا می‌کردند.
از سال ۸۱ و پس از ۶ سال پژوهش در حوزه کودکان به این نتیجه رسیدیم که به جای انتشار این اطلاعات بد نیست که ما حوزه دیگری برای اطلاع رسانی انتخاب کنیم و نمایشگاه - موزه می‌توانست بیشترین ظرفیت را داشته باشد تا گامی برای شناخت میراث کودکی برداریم.
یادگارهای دوران کودکی را سر کوچه نگذارید!
ما در حوزه پژوهش متوجه شدیم که خانواده‌ها چیزهایی را که مربوط به دوران کودکی می‌شود خیلی راحت کنار می‌گذارند یا دور می‌ریزند، ما خواستیم هشدار دهیم که باید مراقب یادگارها و یادمان‌های دوران کودکی باشیم و با هر اسباب‌کشی و جابجایی آنها را سر کوچه نگذاریم، این وسیله‌ها وقتی کنار هم قرار گیرند یک ظرفیت اطلاعاتی هستند که حیف است در تاریخ گم شوند و از بین بروند.
این موضوع به ما کمک کرد تا خیلی از چیزها را از گزند دور ریختن و از بین رفتن حفظ کنیم و خانواده‌ها متوجه شدند که خیلی از وسایل از دوران کودکی‌شان وجود دارد که برای دیگران بسیار ارزشمند است، خیلی‌ها وسایل و اسباب بازی‌ها را به ما اهدا کردند و همین امر باعث توجه به میراث کودکی شد.
طاهری با بیان اینکه حدود ۸۰ درصد مجموعه فعلی که شامل ۲۲ هزار رکورد اطلاعاتی است، اهدایی بوده، گفت: «مجموعه فعلی شانزدهمین نمایشگاه - موزه ما محسوب می‌شود چون ما جاهای دیگری همچون قزوین، ژاپن و اصفهان هم چنین مجموعه‌ای را برپا کردیم که البته مدت آن بین ۱۰ روز تا ۶ ماه بوده و نمایشگاه- موزه ایرانک طولانی‌ترین نمونه است که در آن تا یک سال در اختیارخدمت خانواده‌ها و کودکان هستیم.
این موزه محدودیت سنی ندارد
گروه سنی مدنظر در اینجا از ۳ سال تا ۹۹ سال است از بچه و مادر و پدر تا پژوهشگران، دانشجویان، اساتید دانشگاه و هر کسی که در حوزه کودکی به نوعی در حال کار کردن است، به عبارت بهتر ما در این نمایشگاه - موزه محدودیت گروه سنی نداریم.
ما این روزها شاهد این هستیم که بچه‌ها با پدر و مادر یا پدر بزرگ و مادربزرگ‌هایشان حرفی برای گفتن ندارند اما ما در ویترین‌ها چیزهایی را قرار داده‌ایم که می‌تواند سوژه‌ای برای گفتگویشان شود، می‌توانند اینجا بنشینند و با هم کتاب بخوانند و افسانه‌های قدیمی را تعریف کنند، در واقع این موزه همکنشانه و تعاملی است.
از قرارداد یکساله ما با مرکز اسناد کتابخانه ملی دو ماه برای آماده سازی صرف شد و ۱۰ ماه دیگر باقی مانده است، امیدواریم سیاست گذاران فرهنگی چه در بخش دولتی چه در بخش خصوصی متوجه شوند که وجود چنین فضاهای فرهنگی چقدر می‌تواند به شهرها و کلان‌شهرهای ما به خصوص تهران که به شهر دوستدار کودک معروف است، کمک کند.
قیمت بلیت و ساعت فعالیت
دوره‌ای بودن ما دردی را دوا نمی‌کند و نمی‌تواند راهگشا باشد، امیدواریم پایان این دوره پایان موزه نباشد و بتوانید همین جا یا جای دیگر بتوانیم به کارمان ادامه دهیم.»
برای بازدید از موزه کودکی ایرانک می‌توانید به آدرس بلوار میرداماد، نرسیده به میدان مادر، انتهای خیابان حصاری، سالن گنجینه اسناد ملی ایران مراجعه کنید.
قیمت بلیت این موزه ۲۰ هزار تومان است و در صورتی که کودک به همراه داشته باشید نفری 15 هزار تومان دریافت می‌شود موزه کودکی ایرانک همه روزه به غیر از شنبه‌ها از ساعت ۱۰ صبح تا ۸ شب فعال است.
