خانم حنا به گردش می‌رود

خانم حنا به گردش می‌رود

خانم حنا روزی تصمیم می‌گیرد برای گردش از خانه خارج شود. او از حیاط، از روی خرمن علف، از جلوی آسیاب، از شكاف دیوار چوبی و از زیر كندو‌های عسل می‌گذرد و به موقع برای شام به خانه باز می‌گردد. این‌ها تنها اطلاعاتی اند كه كتاب به خواننده می‌دهد.

اما تصاویر، داستانی دیگر دارند. در تصاویر ما علاوه بر خانم حنای تُپل و بی‌خیال، با روباهی آشنا می‌شویم كه به‌خاطر شكار خانم حنا بلاهای متعددی بر سرش می‌آید. بلاها و اتفاقاتی كه به داستان انرژی بسیار و روحیه‌ای طنزگونه می‌بخشد. این تفاوت روایت‌گری میان متن و تصویر است كه كتاب را تبدیل به یكی از نمونه‌های كلاسیك و مثال‌زدنی كتاب‌های تصویری می‌كند. جایی كه متن بدون تصاویر بی‌معنی است (متن تنها از ۴۵ كلمه تشكیل شده است)، این تصاویرند كه كل داستان را با جزئیات در ۳۲ صفحه به نمایش می‌گذارند. تصاویر كتاب ساده و بی پیرایه است و با مخاطب ارتباطی نزدیك برقرار می‌كند.

این اثر از معدود كتاب‌هایی است كه مستقیماً كودكان كم‌سال را مخاطب قرار می‌دهد و از آن جا كه متن نوشتاری آن درباره‌ی آن‌چه آشكارا در تصاویر آمده سخن نمی‌گوید، كودك نسبت به بزرگسال احساس برتری می‌كند. دقیقاً به دلیل همین روایت‌گری تصویر است كه كودك خود مهار داستان را در دست می‌گیرد و از قصه‌گو و یا كتاب‌خوان در این امر پیشی می‌گیرد، كاری كه باعث ایجاد حس لذت و قدرت در كودك می‌شود. شاید همین حس لذت و امكان تعامل كودك با داستان باشد كه باعث گردیده است كتابی كه در سال ۱۹۶۸ برای اولین بار به چاپ رسیده تا كنون بعد از گذشت ۴۰ سال بارها تجدید چاپ شود و هم‌چنان یكی از محبوب‌ترین كتاب‌های كودكان باقی بماند.

این كتاب به دلیل آن‌ كه متنی طولانی ندارد و داستان غالباً به كمك تصاویر روایت می‌شود فضای مناسبی را برای تمرین داستان‌نویسی و قصه‌گویی در اختیار كودكان می گذارد. فضای داستان و تصاویر آن امكان آموزش با موضوع مزرعه و حیوانات را فراهم می‌كند. برای زنده تر كردن این فعالیت مربی یا كتاب خوان می تواند نمونه‌ای از گندم طبیعی و یا سایر گیاهان موجود در مزرعه را همراه خود به كلاس بیاورد و در كنار انجام نمایش خلاق درباره ی فواید، صداها و خوراك حیوانات با كودكان گفت‌و‌گو كند.

یكی از امكانات كتاب امكان تمرین تصویر‌خوانی و تقویت قدرت دیداری كودكان است. باید از طریق پرسیدن سؤالاتی، كودكان را تشویق به دیدن چندباره‌ی تصاویركرد. سؤالاتی نظیر: روی جلد كتاب چه می‌بینی؟ آیا خانه‌ای كه در تصویر روی جلد است اسم یا شماره‌ای هم دارد؟ آیا خانم حنا می‌داند كه روباه او را تعقیب می‌كند؟ چه چیزهایی را در مزرعه‌ای كه خانم حنا در آن زندگی می‌كند می‌توانی ببینی؟ حیواناتی را كه متوجه حضور روباه شده‌اند نام ببر؟ آیا می‌توانی صدای این حیوانات را تقلید كنی؟ چرا همه اتفاقات بد برای روباه می‌افتد؟ چند كندوی عسل در تصاویر كتاب وجود دارد؟ خنده‌دارترین بلایی كه بر سر روباه آمد كدام بود؟ و بسیاری سؤالات دیگر كه بنا به سن و قدرت درك و استدلال كودك می‌توان طرح كرد.

کاربردها و فعالیت ها

نوع فعالیت: فردی- گروهی
گروه سنی مخاطب: ۷ سال به بالا
 هدف: آشنایی با جانوران، شناخت ویژگی های یک مزرعه

کتاب را به کودکان نشان دهید. از آن ها بپرسید:

  • روی جلد کتاب چه چیزی می بینید؟
  • آیا می دانید نام این خانه ی کوچک روی جلد چیست؟

 از کودکان بخواهید گمانه زنی کنند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. از آن ها بخواهید به صفحه ی عنوان کتاب نگاه کنند. از آن ها بپرسید: "در مزرعه ای که او زندگی می کند چه چیزی هایی می بینید؟" به تماشا کردن تصویرها ادامه دهید. به طناب در صفحه ی آسیاب اشاره کنید و از کودکان بخواهید گمانه زنی کنند. وقتی به صفحه ی مربوط به کندوی زنبور عسل می رسید، بایستید. همه ی جانورانی را که به روباه نگاه می کنند، نام ببرید.
پیش از خواندن کتاب از کودکان بخواهید برای هر بلایی که سر روباه می آید، یک صدا در بیاورند و بگویید این صداها را هنگام خواندن داستان در جای مناسب نیز به کار ببرند. پس از خواندن داستان از کودکان بپرسید:

  • خانم حنا چگونه از خانه اش خارج شد؟
  • چرا روباه این طور روی زمین می خزید؟
  • چرا روباه هنگامی که روی خانم حنا می پرید، چنگک را ندید؟
  • آیا خانم حنا می دانست که روباه او را تعقیب می کند؟
  • آیا قورباغه ها می دانستند که روباه، خانم حنا را دنبال می کند؟
  • بز چطور؟ سگ آبی چطور؟
  • آیا خانم حنا می دانست هنگامی که از کنار آسیاب می گذشت، طناب به دور پایش پیچیده شده است؟
  •   یک بار دیگر به تصویرها نگاه کنید و پاسخ ها را کنترل کنید.
  • خنده دارترین اتفاقی که برای روباه افتاد، چه بود؟
  •  آیا خانم حنا هرگز فهمید که خطری او را تهدید می کرد؟
  •  فکر می کنید روباه دوباره باز می گردد؟

فعالیت های بیشتر

  • با در اختیار قرار دادن خمیر بازی و کاغذ و ماژیک و مداد شمعی، از کودکان بخواهید که شخصیت های داستان و صحنه های داستان را بسازند یا بکشند و آن را بازگو کنند. کودکان می توانند دو جانور دیگر را انتخاب کنند و داستان خودشان را بسازند.
  • از کودکان بخواهید نمایش خلاق اجرا کنند و از تصاویر و اشیای موجود در کلاس به جای دریاچه یا چنگک و ... بهره بگیرند.
  • مهدکودک به گردش بروید: از کنار درخت رد شوید ... از روی سنگ بپرید... از زیر میله ها  بگذرید  ....  و به موقع به کلاس برگردید. داستان این گردش را با کمک کودک تان بنویسید و تصویرگری کنید و در کتابخانه ی کلاس تان نگه دارید.
     
شناسنامه کتاب:
عنوان اصلی:
Rosie’s Walk
نویسنده
Pat Hutchins, پت هچینز
ویراستار
  • مرتضی خسرونژاد
برگردان (متن)
  • طاهره آدینه‌پور
سال نشر
۱۳۸۳

ديدگاه شما

پرسش و پاسخ