به روال هر سال در ماه اکتبر نامزدان جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن(آلما) در نمایشگاه کتاب فرانکفورت معرفی شدند و برنامه‌ی «با من بخوان» برای نهمین سال پیاپی در میان نامزدان شایسته‌ی دریافت این جایزه جای گرفت! «با من بخوان» امسال هم همانند سال گذشته از سوی نهادها و شخصیت‌هایی به عنوان نامزد این جایزه معرفی شده است که فراتر از گستره‌ی ملی، اعتبار جهانی دارند: کاترین پترسون نویسنده‌ی نامدار ادبیات کودکان جهان، شاخه‌ی ملی فلاندرز «دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان» (IBBY)، و ایفلا (فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری) معرفان برنامه‌ی «با من بخوان» به عنوان نامزد دریافت جایزه‌ی آلما 2025 بوده‌اند. امسال در مجموع 265 نامزد (شخص و نهاد) از 72 کشور و منطقه، شامل نویسندگان و تصویرگران، قصه‌گویان و ترویج‌گران کتابخوانی، برای دریافت این جایزه با هم رقابت خواهند کرد.
پس از انجمن بین‌المللی سوادILA که در سال‌های 2018 تا 2021 برنامه‌ی «با من بخوان» را نامزد آلما کرده بود، ایفلا دومین نهاد بین‌المللی است که برنامه‌ی «با من بخوان» را شایسته‌ی دریافت این جایزه‌ی بزرگ جهانی می‌داند. ایفلا یا «فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری» که جای‌گاه مهمی در عرصه‌ی کتاب‌داری و ترویج کتابخوانی در جهان دارد و معیارها و استانداردهای بالایی را برای ارائه‌ی خدمات کتابخانه‌ای به کودکان و نوجوانان در جهان دنبال می‌کند، همواره در پی ترویج بهترین شیوه‌های کار با کودکان و نوجوانان در میان اعضای خود بوده است. انتخاب «با من بخوان» به عنوان نامزد جایزه‌ی آلما از سوی این نهاد معتبر جهانی برای دومین سال نشان‌دهنده‌ی کیفیت عملکرد این برنامه بر اساس استانداردهای جهانی است.
کاترین پترسون دیگر معرف برنامه‌ی «با من بخوان» برای دوست‌داران ادبیات کودکان نامی پرآوازه است. او که خود برنده‌ی جایزه‌ی آلما سال ۲۰۰۶، جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن ۱۹۹۸ و دیگر جایزه‌های معتبر در حوزه‌ی ادبیات کودکان بوده است، امسال چهارمین سال است که از برنامه‌ی «با من بخوان» برای دریافت جایزه‌ی آلما پشتیبانی می‌کند. کاترین پترسون از جمله نویسندگانی است که همواره توجه ویژه‌ای به رنج‌های کودکان محروم داشته و از پشتیبانان بزرگ برنامه‌های ترویج خواندن در میان کودکان و نوجوانان مناطق محروم جهان بوده است. او بارها به مناسبت‌های گوناگون با ارسال پیام‌هایی دل‌گرم‌کننده، حمایت و باور عمیق خود به «با من بخوان» را اعلام کرده است.
شاخه‌ی ملی ایبی در فلاندرز- بلژیک که یکی از شاخه‌های دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) در سراسر جهان و از پشتیبانان پایدار برنامه‌ی «با من بخوان» است، از سال 2017 تا کنون پیوسته این برنامه را به عنوان نامزد خود برای دریافت جایزه‌ی آسترید لیندگرن معرفی کرده است. شاخه‌های ملی ایبی در کشورهای گوناگون جهان، نهادهای ناسودبر و مستقلی‌اند که برای بهبود کیفیت کتاب‌های کودکان و گسترش فرهنگ کتابخوانی و کتابخانه‌های کودک فعالیت می‌کنند. شاخه‌های ملی ایبی از جمله نهادهایی هستند که می‌توانند نامزدهای جایزه‌ی آسترید لیندگرن را به هیئت داوران این جایزه پیشنهاد بدهند.
برنده‌ی جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن سال 2025 در تاریخ یکم آوریل در یک کنفرانس مطبوعاتی در استکهلم اعلام خواهد شد.
درباره‌ی «با من بخوان»
«با من بخوان» برنامه‌ای برای ترویج کتابخوانی و سوادآموزی برای همه‌ی کودکان به‌ویژه کودکان محروم و در بحران است که زیر نظر موسسه‌ی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان اجرا می‌شود. این برنامه با شعار «همه‌ی کودکان حق دارند کتاب‌های باکیفیت بخوانند» کوشش کرده است برای رسیدن به حق خواندن و دست‌رسی به کتاب‌های باکیفیت گام‌های اساسی بردارد. «با من بخوان» بر تقویت سواد پایه و سهیم شدن کتاب با کودکان و نوجوانان با روش بلندخوانی، گفت‌وگو و نمایش در پیوند با کتاب تمرکز دارد تا هم‌زمان با ایجاد لذت و شوق خواندن، تأثیرگذاری ژرف‌تری بر ذهن و جان کودکان بگذارد. این برنامه بر اساس این رویکرد، افزون بر گزینش آگاهانه کتاب‌های مناسب و باکیفیت و رساندن آن به دست کودکان، می‌کوشد با برگزاری کارگاه‌های گوناگون، مربیان و آموزگاران و خانواده‌ها را در زمینه‌ی سواد، کتابخوانی و فعالیت‌های در پیوند با آن توان‌مند کند.
برنامه‌ی «با من بخوان» در مناطق مختلفی که کودکان محروم و در بحران نیاز به آموزش و کتاب‌های باکیفیت داشته باشند، از سوی نیکوکاران پشتیبانی می‌شود. این برنامه از سال ۱۳۸۹ به شکل آزمایشی از حاشیه‌ی شهر تهران آغاز شد و تاکنون در مراکزی در ۲۸ استان ایران اجرا شده است. از آن‌جا که «با من بخوان» به شکلی طراحی شده که قابل اجرا برای گروه‌های سنی گوناگون و در مناطق متفاوت است، تاکنون در حوزه‌های متنوعی چون مدارس و مراکز آموزشی در مناطق محروم، مراکز حمایت از کودکان کار و خیابان در مناطق حاشیه‌ای، مراکز کودکان پناهنده، شیرخوارگاه‌ها و پرورش‌گاه‌ها، بیمارستان‌ها، مناطق زلزله‌زده و سیل‌زده و...، در شرایط خاص و گاه به ظاهر ناممکن، به اجرا درآمده و به موفقیت‌های چشم‌گیری دست یافته است.
«با من بخوان» با ارائه‌ی طرح‌ها و برنامه‌های متنوعی هم‌چون «خواندن با نوزاد و نوپا»، «خواندن با خانواده»، «سوادآموزی کاربردی مادران»، «پویش یک ترویجگر، یک کیسه کتاب»، «کتابخانه‌های سبز» و... می‌کوشد با روش‌های جدید برمبنای دانش روزآمد در جهت ارتقای سواد فرهنگی جامعه گام بردارد. تاکنون صدهاهزار کودک و هزاران بزرگ‌سال که حلقه‌ی ارتباطی این برنامه با کودکان هستند در مناطق گوناگون ایران و در مراکزی در افغانستان از این برنامه بهره‌مند شده‌اند. برنامه‌ی «با من بخوان» تا کنون بیش از 100 کتابخانه‌ی کودک‌محور در شهرها و روستاهای ایران راه‌اندازی کرده و بیش از 8000 معلم، کتاب‌دار و داوطلب را آموزش داده است. این برنامه از سال ۲۰۱۷ به این سو هر سال در فهرست نامزدان جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن (آلما) قرار گرفته است.
درباره‌ی جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن (ALMA)
جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن در سال 2002، سالی که این نویسنده‌ی نامدار کودکان درگذشت، توسط دولت سوئد برای ترویج و گسترش حق همه‌ی کودکان برای دست‌رسی به ادبیات غنی و داستان‌های باکیفیت بنیان نهاده شد. داوران این جایزه هر ساله یک شخص یا سازمان را به دلیل سهم برجسته‌اش در ادبیات کودکان و نوجوانان و ترویج آن به عنوان برنده‌ی این جایزه برمی‌گزینند.
آسترید لیندگرن نویسنده‌ای بود که در گسترش ادبیات کودکان به‌مثابه‌ی یک هنر نقشی برجسته داشت. به همین دلیل جایزه‌ی یادبود او، همسو با دیدگاه‌های‌اش، به کسانی اعطا می‌شود که با تخیل، شجاعت، احترام و هم‌دلی در بالاترین سطح ادبی و هنری به فعالیت پایدار مشغول‌ند و از این طریق به دست‌رس‌پذیر شدن آثار ادبی باکیفیت که سرگرم‌کننده، نوآورانه، چالش‌برانگیز یا پیچیده باشند کمک می‌کنند.
افراد یا سازمان‌های منتخبی که دارای گسترده‌ترين و بیش‌ترین اطلاعات درباره‌ی نويسندگان، تصويرگران، قصه‌گويان و فعالان ادبيات کودک هستند، می‌توانند هر سال نامزدهاى خود را از سراسر دنیا به هیئت‌داوران جایزه‌ی آلما معرفى کنند. هیئت داوران و برندگان قبلی نیز حق پیشنهاد نامزدها را دارند. در حال حاضر در ايران چهار نهاد «موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان»، «شوراى کتاب کودک» (به عنوان شاخه‌ی ملی ایبی در ایران)، «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» و «انجمن نویسندگان کودک و نوجوان» این امتیاز را دارند که نامزدهای خود را به آلما معرفی کنند.
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان امسال نیز همانند سال‌های گذشته «هوشنگ مرادی کرمانی» نویسنده‌ی محبوب چند نسل از کودکان ایران را نامزدی شایسته برای دریافت جایزه‌ی آسترید لیندگرن تشخیص داده و او را به هیئت داوران این جایزه معرفی کرده است.
هیئت داوران جایزه‌ی آلما متشکل از گروهی 12 نفره از استادان حوزه‌ی ادبیات بین‌المللی کودکان و نوجوانان و هم‌چنین حقوق کودکان و کتابخوانی کودکان است و شامل نویسندگان، تصویرگران، پژوهشگران ادبی، کتاب‌داران، منتقدان و کارشناسان حقوق کودک هستند. یکی از اعضای هیئت داوران نماینده‌ی خانواده‌ی آسترید لیندگرن است.
مبلغ جایزه پنج میلیون کرون سوئد (حدود 550000 دلار آمریکا) است که آن را به بزرگ‌ترین جایزه در نوع خود تبدیل می‌کند و پیامی به جهان است که ادبیات و خواندن کودکان را باید بسیار جدی گرفت. به باور بنیان‌گذاران این جایزه خواندن باعث تقویت و گسترش تفاهم میان مردم و فرهنگ‌ها می‌شود و دست‌رسی کودکان و نوجوانان به ادبیات پیش‌شرط دموکراسی و آزادی است. ادبیات درها را به سوی جهان‌های جدید می‌گشاید و آسترید لیندگرن گواه روشنی بوده و هست که نشان می‌دهد این امر چه معنایی می‌تواند داشته باشد. این جایزه بر آن است تا تاثیر لیندگرن در ساختن پلی میان انسان‌ها، نسل‌ها و فرهنگ‌ها، برای سال‌های طولانی ادامه داشته باشد.
بیش‌تر بخوانید:
فهرست نامزدهای جایزه آسترید لیندگرن (آلما) سال 2025
برندگان سال‌های گذشته جایزه آسترید لیندگرن
با برنامه‌ی «با من بخوان» بیش‌تر آشنا شوید
کتاب‌های کاترین پترسون به زبان فارسی
چرا نامزدی «با من بخوان» از سوی فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و موسسات کتاب‌داری (ایفلا) برای جایزه‌ی آلما مهم است؟
زندگی، زمانه و داستان‌های هوشنگ مرادی کرمانی- بخش هفتم
