سری نمایشگاههای دوجانبهی تصویرگری که به منظور تبادلات فرهنگی و هنری بینالمللی میان تصویرگران کتاب کودک ایرانی و آلمانی، در مجموعهای در کنار هم با نام «انارستان-اردبرلند» در تابستان ۱۳۹۵بهنمایش درآمد.
روابط عمومی انجمن فرهنگی هنری تصویرگران ایران اعلام کرد: سری نمایشگاههای دوجانبهی تصویرگری که بهمنظور تبادلات فرهنگی و هنری بینالمللی و با هدف ایجاد بسترمناسب برای رشد فعالیتهای هنرمندان ایرانی در سطح جهانی و تبادل تجربههای هنری میان تصویرگران کتاب کودک ایرانی و آلمانی در کشورهای مختلف برگزارشده بودند، بهصورت یک جمعبندی نهایی در مجموعهای در کنار هم با نام «انارستان-اردبرلند» از ۱۶ آگوست تا ۶ دسامبر ۲۰۱۶ بهنمایش درآمد.
در کارت دعوت این نمایشگاه آمده است: «مجموعهای از بهترین تصویرگریهای معاصر ایران و آلمان» و در آن، آثار اوریجینال تصویرسازی ۱۶ تصویرگر معاصر از هر کشور، در کنار نمونه کتاب چاپشدهی آنها بهنمایش درآمد.
این نمایشگاه که از سوی «تام آیگنهوفه» تصویرگر و طراح گرافیک ساکن برلین ساماندهیشده بود، از آن جهت اهمیت دارد که نخستین سری نمایشگاههای دوجانبهی تصویرگری میان این دو کشور، و حتی مهمترین نمایشگاه تخصصی دربارهی تصویرگری ایران در کشور آلمان محسوب میشود و بسیار بیشتر از آنچه که بهنظر میرسد در شناساندن و دیدهشدن تصویرگری ایران در آلمان –و در سطح بینالمللی- موفق بوده است.
نام این نمایشگاهها برگرفته از نام میوههای سرخ و سمبولیک هر دو کشور بود. در حاشیهی هر نمایشگاه نیز کاتالوگی از آثار تصویرگران بهچاپ رسید.
تام آیگنهوفه که پیش از این نیز برگزاری دو نمایشگاه کوچکتر از تصویرگری ایرانی در برلین و هامبورگ آلمان را در کارنامهی خود داشته، اینبار با ایدهی برگزاری یک نمایشگاه جامعتر، پس از کسب موافقت و همکاری کتابخانهی بینالمللی جوانان مونیخ، در بهار ۹۲ به ایران سفر کرد تا از نزدیک با فضای تصویرگری ایران آشنا شود. بعد از ایجاد ارتباط با شورای کتابکودک و انجمن فرهنگی-هنری تصویرگران، و خرید مجموعهای از کتابهای مصور ایرانی از نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، این پروژه کلید خورد و سپس از میان این مجموعه، آثار ۱۶ تصویرگر ایرانی از سوی وی با همکاری هنرمندانی چون آندریاس توپفر، گابور اشتایزینگر و آنیا چیتز انتخاب شد و «انارستان» نام گرفت. آثار این ۱۶ تصویرگر آلمانی نیز با همکاری راشین خیریه، نگین احتسابیان و علی بوذری انتخاب شد.
«اردبرلند» بهمعنی سرزمین توتفرنگی خوانده میشود، که در بهار۹۳ در گالری لاله تهران و سپس در موزهی هنرهای معاصر در اصفهان و همچنین در مشهد به نمایش درآمد. (با حضور دو تصویرگر آلمانی: تام آیگنهوفه و یوناس لاوشتروئر و مهمانان ویژه: دکتر نوشین انصاری، استاد محمد علی بنیاسدی و پرفسور اولریش مازولف)
مجموعهی «انارستان» نیز در سه نمایشگاه بهطور مجزا بهنمایش درآمد:
- پاییز و زمستان ۹۲- کتابخانهی بینالمللی مونیخ، آلمان (با حضور دو تصویرگر ایرانی: راشین خیریه و علی بوذری)
- پاییز ۹۳-کتابخانهی اورستاد کوپنهاگ، دانمارک (با حضور تام آیگنهوفه و علی بوذری)
- پاییز ۹۴-در همایش سالیانهی IBBY در منهتن نیویورک، امریکا (با حضور تام آیگنهوفه)
و سرانجام در تابستان ۹۵، هر دو مجموعه در کنار هم، با نام "انارستان-اردبرلند" در مجموعه هنری پیرامید برلین بهنمایش درآمد و با حضور رایزنی فرهنگی ایران در آلمان، نماینده نمایشگاههای بینالمللی ایران، مدیر انستیتو حافظ، معاون شهردار برلین، عرفان نظر آهاری نویسنده ایرانی، نرگس محمدی و نگین احتسابیان (تصویرگران مدعو از ایران)، دانشجویان ایرانی و هنرمندان آلمانی، و با همراهی گروه موسیقی از ایران افتتاح شد و طی دو هفته برپایی مورد استقبال چشمگیر مخاطبان وسیعی از هنرمندان و مردم آلمان قرار گرفت.
همچنین یک شب نیز در سینما لیشبلیکینو Lichblickkino cinema) ) به نمایش فیلمهای انیمیشن اختصاص گرفت که در آن فیلمهایی از راشین خیریه، عاطفه ملکیجو و تام آیگنهوفه به نمایش درآمد.
از ویژگیهای بارز این نمایشگاه این بود که آثار، بدون شیشه روی دیوارها نصب شده بودند که امکان تماشای از نزدیک و بدون هیچ واسطهی فیزیکی را به بازدیدکنندگان میداد. این امر باعث میشد که تجربهی دیدن میان اصل آثار و چاپشدهی آنها بسیار متفاوت باشد که بهخصوص در کارهایی که در آنها کلاژ و مواد مختلف بهکار رفته بود، تجربهی جدیدی را برای بازدیدکنندگان ایجاد میکرد. کتابها نیز زیر هر کار بر سکویی قرار داده شده یا در کنار آنها آویزان بود. حضور نسخهی اصلی کتابها در نمایشگاه نیز، افزون بر معرفی ناشران، امکان آشنایی مخاطب با انواع کیفیت چاپ و صحافی و صفحهآرایی کتابهای کودک این دو کشور را هم فراهم میکرد.
کارت دعوت نمایشگاه نیز متشکل از پرترههای انتخابشده از آثار هر تصویرگر در کنار هم و بدون ذکر نام بود و روی آن نوشته شده بود: «حدس بزن کدام یک ایرانی و کدام آلمانی هستند!» که اشارهی ظریفی به کمرنگشدن مرزهای فرهنگی میان مردم مختلف جهان دارد؛ اینکه روز به روز این اختلاف کمتر میشود و دیگر تشخیص ملیت آدمها از روی آثار و ظواهرشان کمرنگتر میشود و شاید زمان آن رسیده که همهی مردم در قضاوتها و تبعیضهایی که برای نژادها و فرهنگهای گوناگون قائل میشوند، تجدید نظر کنند.
این نمایشگاه با همکاری وزارت امور خارجه جمهوری فدرال آلمان، بخش فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در آلمان، کتابخانه بینالمللی جوانان مونیخ و دکتر کریستین رابه، کتابخانه BIBIANA دانمارک، شورای کتاب کودک ایران، انجمن فرهنگی-هنری تصویرگران ایران، شهردار برلین، USBBY امریکا ، امور نمایشگاههای بینالمللی ایران، انتشارات «هامرآوئه» و انجمن هنری طراحی و تصویرسازی برلین، گالری لاله تهران و موزه هنرهای معاصر اصفهان برگزار شد.
همچنین ناشران ایرانی همچون خانه ادبیات، نظر، چشمه، پیدایش، نیستان، علمی-فرهنگی، بهنشر، منادی تربیت، باغ آبی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که هریک بهنوبهی خویش با پشتیبانیشان بار دیگر نام ایران را با تصویرهایی زیبا، انسانی و کودکانه از زندگی، به مخاطبانی از سراسر جهان یادآور شدند و به سهم خود درخششی به تصویرگری ایرانی و به شهرت فرهنگ و هنر این کشور افزودند.
تصویرگران ایران حاضر در این مجموعه:
- نگین احتسابیان با کتاب «عروس و داماد در باران» از نشر خروس (نظر)
- عطیه بزرگ سهرابی با کتاب «همینجوری» از نشر باغ آبی
- علی بوذری با کتاب «پند چشمه» از نشر ایرابل
- هدا حدادی با کتاب «سارا، مربای سیب و رودخانه» از نشر علمی فرهنگی
- راشین خیریه با کتاب «موج های دریا یک بطری را به ساحل آوردند» از نشر چشمه
- مرتضی زاهدی با کتاب «۱۰۰۰ زنیمو» از نشر آرامانگران پله
- امیر شعبانیپور با کتاب «طوطی و بقال» از نشر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
- فرشید شفیعی با کتاب «دس دسی، باباش میاد» از نشر خروس (نظر)
- نوشین صفاخو با کتاب «مردی برای دوستی» از نشر خانۀ ادبیات
- میترا عبداللهی با کتاب «اولین پادشاه جهان» از نشر خانۀ ادبیات
- علیرضا گلدوزیان با کتاب «نیم من بوق» از نشر نیستان
- نرگس محمدی با کتاب «من نمی ترسم» از انتشارات به نشر
- رضا مکتبی با کتاب «جادوی نقاشی» از نشر منادی تربیت
- عاطفه ملکی جو با کتاب «احمد آقا» از نشر باغ آبی
- حسن موسوی با کتاب «سبیل عمو» از نشر پیدایش
- و فرشته نجفی با کتاب «پادشاه بهرام» از نشر گرندیر تصویرگران ایرانی این نمایشگاه
تصویرگران آلمانی حاضر در این مجموعه
- وهان بنز با کتاب «ولی من بدون آکاردئونم هیچی نیستم»
- کلاوس اِنزیکات با کتاب «سگ به عنوان یک زیر دست»
- کاترین اشتانگل با کتاب «قوی مثل خروس»
- یوهانس لاشترُئر با کتاب «راینِکه روباه زیرک»
- ولف اِرلبروخ با کتاب «گربههای کپنهاگ»، اوا موگِنتالِر با کتاب «پرندۀ خاکی کوچک»
- تام آیگنهوفه با کتاب «سلام آفتابی از رقم آباد»
- آنه-کاترین بل با کتاب «توبی و افراد پیر»
- هنینگ واگِنبرت با کتاب «دزد دریایی و داروساز»
- آندریاس تُپفِر با کتاب «من باد هستم»
- نادیا بوده با کتاب «و به علاوه موهای زبر و زیبا هستند»
- آنیکا زیمز با کتاب «بهترین بابای دنیا»
- اَتَک با کتاب «پتر ژولیده»
- آنیا چِپِتز با کتاب «دختر آب»
- ینز بُنکه با کتاب «وارو-واژههای حیوانی»
- و الاف هایک با کتاب «گوروهای کوچک»