محافظت از کودکان در برابر میکروب‌ها با حفظ پاکیزگی بیش از حد محیط، راهکار بسیاری از پدران و مادران امروزی است تا کودک را از بیماری‌های گوناگون در امان نگاه دارند. ما در این مقاله به این پرسش پاسخ می‌دهیم که آیا پاکیزگی بیش‌از حد راهکار خوبی برای پیشگیری از بیماری‌ها برای کودکان است؟
بسیاری از پدران و مادران نگران میکروب‌هایی هستند که راه خود را به دهان کودک‌شان پیدا می‌کنند. اما برخی نیز درباره این فرضیه‌های بهداشتی جدید شنیده‌اند که مواجهه با میکروب‌ها و میکروارگانیسم‌ها در دوران خردسالی برای کودکان مفید است؛ چراکه به توسعه سیستم ایمنی و محافظت از کودکان هنگام رویارویی با میکروب‌ها کمک می‌کند.
زمانی که پستانک یک نوزاد از دهانش روی زمین می‌افتد، آیا باید توسط والدین به سرعت برداشته و جوشانده شود یا به سادگی پاک شود و دوباره سر جایش گذاشته شود؟
بسیاری از پدران و مادران نگران میکروب‌هایی هستند که راه خود را به دهان کودک‌شان پیدا می‌کنند. اما برخی نیز درباره این فرضیه‌های بهداشتی جدید شنیده‌اند که مواجهه با میکروب‌ها و میکروارگانیسم‌ها در دوران خردسالی برای کودکان مفید است؛ چراکه به توسعه سیستم ایمنی و محافظت از کودکان هنگام رویارویی با میکروب‌ها کمک می‌کند.
مطالعه‌ای در کشور سوئد در سال ۲۰۱۳ نشان داد، کودکانی که پدر و مادر، پستانک‌شان را با روش ابتدایی و معمولی تمیز می‌کنند، ریسک ابتلا به اگزما در آن‌ها کمتر است.
زمانی که درباره فرضیه‌های بهداشتی و مجموعه تئوری‌هایی صحبت می‌شود که بزرگ شدن کودکان با کمترین مواجهه با میکروب‌ها و مشکلات سلامتی ناشی از آن را مرتبط می‌دانند، منظور فضای داخل خانه است. فضایی که تمامی سطوح آن کنترل شده و پاکیزه شده است و حتی کوچک‌ترین کودکان که مدام همه چیز را به دهان می‌برند فرصتی برای مواجهه با میکروب‌ها ندارند.
معرفی کتاب میکروب‌ها برای پخش کردن نیستند!
کتاب «میکروب‌ها برای پخش کردن نیستند!» را از اینجا تهیه کنید
در پژوهشی که در سال ۲۰۱۶ در مجله‌ی پزشکی نیوانگند منتشر شده است، پروفایل ایمنی کودکان آمیش (Amish) که در مزارع خانوادگی و به شیوه‌ای ابتدایی زندگی می‌کنند و کودکان هاتریت (Hutterite) که از نظر ژنتیکی مشابه آمیش‌ها هستند، اما در مزارع بزرگ صنعتی زندگی می‌کنند با یکدیگر مقایسه شده است. طبق نتایج این پژوهش کودکان آمیش که محل زندگی آن‌ها به عنوان محیطی پر از میکروب یا گرد و خاک توصیف می‌شود، نرخ ابتلا به آسم پایین‌تری دارند.
جک گیلبرت، یکی از نویسندگان این مقاله و مدیر مرکز میکروبیوم و استاد جراحی دانشگاه شیکاگو، به همراه دو همکار دیگر خود کتابی با عنوان «چرک خوب است: مزایای میکروب‌ها برای رشد سیستم ایمنی کودک شما» در دست انتشار دارد.
طی یک و نیم قرن گذشته، از زمانی که متوجه نقش میکروب‌ها در ایجاد بیماری‌ها شده‌ایم، انسان تلاش کرده است بدن خود را در مقابل باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها مصون کند. «ما عمدا خودمان را به دلیل راحتی بیشتر و به دلیل ترس از بیماری جدا کرده‌ایم»
این کار جواب داده است، شکی در آن نیست که افزایش بهداشت، کودکان زیادی را از بیماری و مرگ نجات داده است. محافظت از کودکان در مقابل میکروب‌هایی که ممکن است در آب آلوده یا در شیر غیر پاستوریزه یافت شود نقش مهمی در کاهش مرگ و میر نوزادان و کودکان داشته است تا میلیون‌ها کودک بتوانند زنده بمانند و رشد کنند؛ اما این مسئله در سال‌های اخیر پیش روی ما قرار گرفته است: کودکانی که در محیط‌های به شدت پاکیزه رشد می‌کنند ممکن است عواقبی منفی در انتظارشان باشد.
محافظت از کودکان در برابر باکتری ها در دنیای مدرن
به گفته ماریا گلوریا دومینگز اکولوژیستی که به عنوان دانشیار در برنامه‌ی میکروبیوم انسانی دانشگاه پزشکی نیویورک همکاری می‌کند، تمامی پستانداران زمانی که متولد می‌شوند به شدت آغشته به میکروب‌هایی هستند که در مجرای تولد مادرشان وجود دارد.
در دوران تغذیه با شیر مادر، نوزادان در کمترین مواجهه با میکروب‌های محیطی، اما در بیشترین مواجهه با میکروب‌های بدن مادر هستند و پس از اتمام دوره شیرخوارگی، کودکان وارد دوره‌ای می‌شوند که بیشترین تعامل را با میکروب‌های محیط اطراف خود دارند.
پایان دوره‌ی شیرخوارگی آغاز دوره کشف محیط است و کودک برای کشف محیط اطرافش همه چیز را لیس می‌زند. این موضوع میان همه نوزادان پستانداران مشترک است.
عادت‌های زندگی مدرن، کودکان را به شکل‌های گوناگون از تجربه این مراحل باز می‌دارد. کودک ممکن است با سزارین متولد شود و با هیچ‌کدام از باکتری‌های موجود در مجرای تولد مادر مواجه نشود یا ممکن است نوزاد با شیشه به جای سینه مادر تغذیه شود یا با فاصله زیاد از بدن مادر بخوابد و در طول رشد خود آنتی‌بیوتیک‌های مختلف دریافت کند.
«بر اساس پژوهش‌های منتشر شده من و همکارانم در سال ۲۰۱۶ باکتری‌های موجود در بدن کودکان به شیوه تولد، شیوه شیردهی و میزان استفاده آن‌ها از آنتی‌بیوتیک‌ها وابسته است. باکتری‌های موجود در بدن به باکتری‌های موجود در محیط وابسته است. به عنوان نمونه در مناطق روستایی آمریکای جنوبی بیشتر باکتری‌های موجود در بدن مادر و کودکانی که از سوی مادر حمل و مراقبت می‌شوند، باکتری‌های موجود در خاک و گیاهان هستند. اما در خانه‌هایی که بیشتر محصور هستند حضور باکتری‌های محیطی کمتر شده و ما به منبع باکتری‌ها تبدیل می‌شویم. پوست و دهان ما باکتری‌ها را پخش می‌کنند به‌طوری‌که در خانه‌های شهری بیشترین باکتری‌ها، باکتری‌های انسانی هستند. دیوارها مکان‌ها خوبی برای بررسی باکتری‌های موجود در خانه‌ها پس از چند سال زندگی در آن‌هاست. باکتری‌های دهانی بیشتر در اطراف سینک ظرفشویی، باکتری‌های مدفوع و واژینال در اطراف دستشویی و باکتری‌های پوستی در بقیه دیوارهای خانه یافت می‌شوند. در نتیجه لازم است ما برای محافظت از کودکان بیش از گذشته به مطالعه درباره عواقب سلامتی زندگی در محیط‌های مدرن ساخته شده به ویژه آن‌هایی که «بهداشتی‌تر» هستند بپردازیم. مکان‌هایی که پیچیده‌تر بوده، اما به هیچ وجه استریل نیستند.»
مارشا ویلز کارپ، استاد بهداشت محیط در دانشگاه جان هاپکینز، معتقد است: «ما به زندگی در محیط‌های پر گرد و خاک‌تر عادت داشته‌ایم. با این‌که ما در خانه‌هایی پاکیزه‌تر زندگی می‌کنیم، اما در محیط ما نه تنها میکروب‌ها، که مواد شیمیایی و ذرات شناور در هوا نیز وجود دارند. مطالعات نشان داده‌اند آغاز توسعه‌ی میکروبیوم در دوران کودکی موضوعی حیاتی است. میکروبیوم انسان به زیست بوم میکروبی و قارچی بدن انسان گفته می‌شود که نوعی هم‌زیستی و هم‌سفرگی با بدن پیدا کرده‌اند و وجودشان بخشی از سازوکار طبیعی و گاه ضروری بدن شده است. زمانی که شما از خانه بیرون نمی‌روید تا کودک‌تان در معرض عفونت قرار نگیرد، در واقع او را در محیطی استریل قرار می‌دهید و باعث می‌شوید سیستم ایمنی او به شکل درست توسعه نیابد. این موضوع کودکان را در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های سیستم ایمنی قرار می‌دهد.»
به گفته دکتر گیلبرت، نتایج پژوهش‌ها نشان داده است مواجهه کودکان با میکروب‌ها در سنین ابتدایی نه تنها باعث شکل‌گیری سیستم ایمنی آن‌ها می‌شود و بر رخ دادن بیماری‌های خود ایمنی مانند آسم یا اگزما تاثیرگذار است، بلکه بر سیستم غدد درون ریز و رشد سیستم عصبی کودک نیز تاثیرگذار است. باکتری‌ها و قارچ‌های مختلف موجب بیماری‌های مختلفی می‌شوند و بر هر کودک اثری متفاوت دارند.
دکتر گیلبرت در مقاله‌ای که در اکتبر ۲۰۱۶ در مجله فناوری میکروبی منتشر کرده است پیشنهاد داده است ممکن است بتوانیم برای محافظت از کودکان و کمک به توسعه‌ی سیستم ایمنی کودکان واکسنی تولید کنیم که کودکان را به شکل کنترل شده در معرض میکروب‌های مهم قرار دهیم. راه حل جایگزین دیگر آموزش پدران و مادران درباره این موضوع است که لازم است کودکان در معرض میکروب‌های موجود در طبیعت قرار گیرند.
