حسین شیخرضایی وجود داستانهای تصویری بدون متن در حوزه آموزش فلسفه برای کودکان را عاملی برای رفع مشکلی خواند که منتقدان در حوزه ضعف هنری داستانهای اینچنینی مطرح میکنند.
این عضو شورای کتاب کودک در گفتوگو با خبرنگار ایسنا با تأکید بر اینکه در حوزه فلسفه برای کودکان دو نوع کتاب منتشر میشود، گفت: یکسری از این کتابها را کسانی وارد بازار کردهاند که خودشان از طراحان بحث فلسفه برای کودکان بودهاند. از جمله این افراد میتوان به لیپمن اشاره کرد که آثاری از او در ایران ترجمه شده است. از جمله آثار این نویسنده میتوان به «لیزا» و «پیکسی» اشاره کرد که به لحاظ داستانی قوی نیستند.
او در ادامه افزود: این کتابها جنبه داستانی ضعیفی دارند اما به لحاظ محتوایی و مباحث فلسفی بسیار قدرتمندند. مقدار زیادی از فضای این داستانها به گفتوگو اختصاص دارد؛ اگرچه خط داستانی آنها ضعیف است. در بحث فلسفه همچنان که میدانید، گفتوگو ستون اتکاست و این داستانها، داستانهای فکری هستند که برای بهکارگیری آموزش فلسفه برای کودکان به کار میروند.
شیخرضایی تأکید کرد: یکسری از منتقدان ایرادهایی را بر این کتابها گرفتهاند. از جمله آنکه این داستانها فاقد جنبه هنری هستند و معتقدند اگر قرار است فلسفه برای کودکان به کار گرفته شود باید از ادبیات هنری استفاده کرد. اینان میگویند شاهکارهای ادبیات کودک ما مرجع خوبی برای آموزش فلسفه به کودکان است چرا که هم ارزش ادبی دارد و هم بازگوکننده مباحثی است که آموزش فلسفه به کودکان به آنها میپردازد.
این عضو شورای کتاب کودک تصریح کرد: در ایران هر دو نوع کتاب وجود دارد. یکسری از آثار ترجمهیی مثل کتاب «لیلا» که فارسیشده کتاب «لیزا» است در زمره کتابهای دسته اول قرار دارد. در این داستانها گفتوگو به مدد شخصیتهای ایرانی با ماجراهای ایرانی و در فرهنگ ایرانی کلید میخورد، اما یکسری کتابهای دیگر هم هست که هیچ متن و گفتوگویی در آنها دیده نمیشود.
او افزود: کتابهایی از جنس کتاب «ادموند» با تصویرگری ژولیت بینه در زمره این کتابها هستند. یعنی یک مسئله فلسفی مهم با محوریت شخصیت دنبال میشود. این کتاب به خوبی کاراکتر شخصیت را دستمایه قرار میدهد برای اینکه یک بحث فلسفی با کمک بچهها کلید بخورد. اینکه شخصیت چیست و چرا برخی شخصیت واقعی خود را پنهان میکنند.
شیخرضایی گفت: در سالهای اخیر یکسری محققان استرالیایی و انگلیسی متوجه شدند بین کتابهای تصویری و کتابهای مصور تفاوت معنیداری وجود دارد. اینان میگویند کتاب مصور مبنای اصلیاش متن است و تصویر در آنها جنبه تزیینی و سرگرمی دارد اما کتابهای تصویری یا متن ندارند مثل کتابهای منتشرشده اخیر انتشارات حکمت که کتاب «ادموند» در زمره اینهاست و یا اگر متن دارند، متن و تصویر در وزنی معادل پیش میروند.
این عضو شورای کتاب کودک تأکید کرد: کتابهای تصویری کتابهای مصور نیستند. این کتابها از آن جهت برای آموزش فلسفه برای کودکان حائز اهمیتاند که دیوارهای گروههای سنی را میشکنند و برای هر سنی قابل فهماند. از سوی دیگر وابستگی فرهنگی زبانی و سوادآموزی ندارند. خلاقیت در این آثار بیشتر برانگیخته میشود چون ماجراهای داستان فلسفی به مدد خود بچهها کلید میخورد. بر همین اساس کتابهای تصویری در حوزه آموزش فلسفه برای کودکان حائز اهمیت و اتکا هستند.