بسیاری از مردم با اینکه به اهمیت شاهنامه به عنوان یکی از مهم ترین پایه های زبان فارسی و سند هویت ملی ما آگاه اند، اما فکر می کنند خواندن شاهنامه برای کودکان و نوجوانان دشوار است و نمی توان خواندن آن را به این گروه های سنی پیشنهاد کرد.
آن ها تا اندازه ای درست می گویند. کودکان و نوجوانان نیز خودشان کمتر به سراغ این کتاب می روند. وجود نزدیک به ۶۰ هزار بیت شعر در چند جلد، با شیوه ی نوشتاری کهن که خواندن آن را سخت می کند، کودکان ونوجوانان را از شاهنامه خواندن می ترساند. بدون راهنمایی بزرگترها خواندن این کتاب برای آن ها گیرایی ندارد.
اگر به این کتاب به عنوان گنجینه ای سرشار از داستان های زیبابرای کودکان و نوجوانان بنگریم و از این زاویه آن را به آن ها بشناسانیم، بی گمان آن را شیرین و دلنشین می یابند و برای خواندن آن شور و شوق پیدا می کنند، زیرا در شاهنامه داستان هایی هست که بیش از هفت هزار سال از عمر آن ها می گذرد، یعنی روزگارانی کهن تر از عصر مادی و هخامنشی و حتی پیش از بر آمدن زرتشت، و چگونگی زندگی، اخلاق، آیین ها، باورها، آرزوها، عشق ها و دلاوری های مردم آن زمان را باز تاب می دهد و می تواند برای کودکان و نوجوانان بسیار پر کشش باشد.
از سوی دیگر، گونه گونی مطالب این کتاب، انواع قالب های ادبی، اسطوره، حماسه و تمثیل، زندگی پهلوانان، قصه ها، شگفتی ها، چاره اندیشی ها و حتی معماها- اگر با شیوه ی مناسب ارائه شوند- برای کودکان و نوجوانان بسیار دلنشین اند. آنچه شاهنامه را کتابی مناسب برای کودکان و نوجوانان می کند این است که در آن، همه ی ابعاد زندگی، آشکارا یا به رمز نمود دارد: آیین زندگی بدون هیچ گونه پیچیدگی فلسفی بیان می شود: "در راه نیکی گام بردار" زندگی ساده است. خوشی ها و نا خوشی ها به یکسان در آن وجود دارند، شاهنامه خواننده را به شادی و کامروایی فرا می خواند، عشق ها در آن طبیعی اند و به بار می نشینند. نوعی منطق علمی در رویدادها به چشم می خورد و جنگ ها با هدف سامان بخشیدن به اوضاع و ساختن جهانی بدون جنگ در می گیرند. دفاع از نیروی نیک در آن، حکایت از آگاهی انسان به مقام انسانی خود دارد و زندگی، متعادل و در هماهنگی با سرشت آدمی و ارتباط نزدیک با طبیعت است. در آن، هم به نیازهای مادی توجه می شود و هم به نیازهای معنوی. زندگی در شاهنامه دارای نوعی معناست که نباید آن را از یاد برد و برای حفظ آن تا پای جان می توان پیش رفت. کتاب سراپا سفارش مدارا و دفاع از گوهر انسانی است.
آشنا کردن جوانان با اندیشه های فردوسی، پاشیدن بذر حکمت در روح و ذهن آینده سازان این مرز و بوم است. پس از گذشت هزار سال هنوز هم این کتاب جان مایه ی خود باوری ایرانی است و می تواند یاور جوانان ما در ساختن و پیشرفت کشور باشد.
