لورا کلارک کتابدار با سابقه کودکان در کتابخانه عمومی ساراتوگا اسپرینگز است. تجربه ۴۰ ساله او در زمینه راه اندازی و اداره گروه های داستان خوانی و کارگاه های آموزشی در پیوند به مسایل والدین و فرزندان است. در گفت و گوی پیش رو، او از تجربه هایش در زمینه راه های استفاده بهینه از منابع کتابخانه برای تشویق کودکان دچار اختلالات گفتاری را به خواندن سخن می گوید.
چگونه والدین می توانند با استفاده از منابع کتابخانه ای مهارت های زبانی را در کودکان افزایش دهند؟
بهترین راه این است که والدین برای فرزندان شان کتاب بخوانند. خواندن را باید به عادتی روزمره مثل مسواک زدن دندان ها تبدیل کرد. گام بعدی این است که فراتر از خواندن رفته و کودک را در داستان مشارکت دهند. در حین خواندن داستان برای کودکان، از آن ها سوالبپرسید؛ مثلا بپرسید: " فکر می کنی بعدش چه اتفاقی می افته؟" "اگر تو جای ... (شخصیت داستان) بودی، آیا می ترسیدی که بری توی اون جنگل؟".
یکی از راه های مشارکت دادن کودکان در داستان این است که کتاب هایی را انتخاب کنید که ریتم های تکراریدارند و در آن یک عبارت یا جمله چندین بار تکرار می شود. تکرار کردن به کودک این احساس را می دهد که خودش در داستان نقش دارد و حس خوبی از پیش بینی در مورد وقایع داستان پیدا می کند. کتاب هایی که به کودکان امکان تقلید صدای حیوانات را می دهند هم سودمند هستند.
والدین کودکان دارای مشکلات گفتاری چگونه می توانند از امکانات کتابخانه برای برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده کنند؟
خیلی از کتابخانه ها گروه های حمایتی و یا اتاق هایی دارند که می توانند در اختیار گروه های حمایتی خصوصی قرار دهند. اگر اتاق کافی در اختیار کتابخانه ها باشد، شما می توانید گروه خودتان را تشکیل دهید. در کتابخانه ما گروه های بازیهم تشکیل
می شود که والدین می توانند از طریق شرکت در آن ها با هم آشنا شده و ارتباط برقرار کنند. کارگاه های آموزشی مربوط به مسایل والدین و فرزندان هم هر هفته از شخص خاصی به عنوان مثال دندانپزشک، متخصص شنوایی، متخصص گفتار درمانی، متخصص تغذیه و ... دعوت می کنند و برنامه این نشست ها به صورت هفتگی تغییر می کند. ما در حال حاضر یک گروه حمایتی مربوط به کودکان دارای اوتیسم و نیز یک گروه حمایتی مربوط به کودکانی که در خانه آموزشمی بینند داریم.
کتابخانه شما یک گروه بسیار فعال داستان خوانی دارد. شما چطور گروه بزرگی از کودکان را در داستان مشارکت می دهید؟
وقتی من نشست های داستان خوانی برای کودکان اوتیسم را اداره می کنم (بعضی از آن ها دارای سندرم آسپرگر هستند و توانایی های کلامی بیشتری دارند و برخی دیگر مهارت های کلامی کمتر) (کودکان دارای اختلال آسپینگر برخلاف کودکان دارای اوتیسم کلاسیک، مهارت های تکلمی و هوش طبیعی خود را حفظ می کنند. مترجم) تلاش می کنم از انواع کتاب ها استفاده کنم. کتابدارانی که با من کار می کنند یا با یک کتاب ساده تصویری شروع می کنند و یا با کتاب هایی که نیازمند انجام فعالیتی خاص در حین خواندن است. در این حالت کتابدار کتاب را می خواند و بچه ها فعالیت ها را انجام می دهند. کتابدار همیشه با یک عروسک دستی یکسان و در حالیکه شعری همیشگی را می خواند شروع کرده و سعی می کند با شعر خواندن و یا انجام حرکات، به فرایند خواندن تنوع دهد.
آیا کودکانی که ناهنجاری های گفتاری یا دیگر نیازهای ویژه دارند هم در گروه های داستان خوانی مشارکت می کنند و آیا شما تغییرات خاصی در شیوه برگزاری داستان برای این کودکان می دهید؟
ما تلاش می کنیم یک سری تغییرات انجام دهیم ولی این کار چالش های خودش را دارد. یکی از دلایل آن این است که بسیاری از این کودکان که دارای نیازهای بالایی هستند، نسبتا زود شناسایی می شوند و در حال حاضر جلسات درمانی کاملی دارند. به همین دلیل من سعی دارم امسال یک ساعت داستان خوانی حسی (Sensory Story Group ) را آغاز کنم ( داستانی که قسمتی یا تمام حواس کودک چون بینایی، چشایی، لامسه، شنوایی و بویایی را درگیر می کند. این گونه داستان ها برای آموزش کودکان با نیازهای آموزشی خاص بسیار مناسب هستند - مترجم). در مورد کودکان دارای اوتیسم، حضور والدین واقعا لازم است و آن ها در بسیاری از نشست ها شرکت می کنند. به هر حال ما به تدریج در حال رفتن به سوی نشست هایی هستیم که بیشتر خانواده محور و متناسب با نیازهای این کودکان هستند.
همه والدین این قدر خوش شانس نیستند که چنین کتابخانه بزرگ و خوبی در نزدیکی خود داشته باشند. والدین چگونه می توانند کتابخانه های محلی شان را به ایجاد گروه های داستانی و دیگر فعالیت های مربوط به مهارت های زبانی تشویق کنند؟
کتابخانه های کوچک معمولا با کمبود نیرو مواجه هستند و نیاز به کمک دارند و ضرورتی هم ندارد که شما یک کارشناس باشید. مثلا پدر یکی از کودکان اوتیسم از ما خواست که مسئولیت برگزاری جلسات ماهانه گروه بازی را برای مدتی عهده دار شود. همچنین والدین می توانند از کتابداران و یا گفتار درمان ها درخواست کنند که اگر مایل به شروع برنامه جدیدی هستند با آن ها همکاری کنند. مردم عادی معمولا در یک محیط طبیعی احساس راحتی بیشتری می کنند و محیط کتابخانه در مقایسه با محیط های رسمی مانند مطب یک متخصص احساس بهتری به افراد می دهد.
آیا نویسنده و یا داستان خاصی را پیشنهاد می کنید؟
کتاب های غیر تخیلی را دست کم نگیرید. پسرها معمولا بیشتر تمایل به کتاب هایی دارند که مربوط به دنیای واقعی است و امروزه کتاب های زیادی در این زمینه نوشته شده که در سطح نسبتا ساده ای هستند. بهترین کار این است که به قسمت کتاب های غیر تخیلی کتابخانه بروید و دنبال کتاب های کم برگ ولی با تصاویر زیاد بگردید.
کتاب هایی مانند I Know It’s Autumn نوشته الین اسپینلی، The Bus for Us نوشته جودی بلوم، Trucks: Whizz! Zoom! Rumble!” نوشته پاتریشیا هابل، Who Hops نوشته کیتی دیویس و کتاب های دکتر زئوس و اریک کارل برای این کودکان بسیار مناسب هستند.