نمایشنامه خوانها روی صحنه

عنوان لاتین
Readers on stage

یکی از دغدغه های بیشتر آموزگاران، کتابداران و کارشناسان کودک و نوجوان ایران، ایجاد راهکارهای مناسب و گیرا برای علاقه مندسازی و نهادینه کردن خواندن در کودکان و نوجوانان ایرانی است.

آرون شپارد نویسنده توانای امریکایی، با بهره گیری از روشی ارزشمند و ساده، توانسته است افزون بر علاقه مند کردن کودکان و نوجوانان به خواندن، آنان را با یکی از هنرهای زنده و پویا، یعنی «تئاتر»، آشنا کند. روش او بهره گیری از نمایشنامه خوانی است. او در این باره می نویسد:

نمایشنامه خوانی ساده ترین شکل تئاتری ست که از دو بخش ادبیات (نمایشنامه) و خواندن پشتیبانی می کند و روش بسیار مؤثر و کارآمدی در بیان ادبیات به شکل دراماتیک است.

امروزه نمایشنامه خوانی به یک علم اولیه تبدیل شده است و همچون ابزاری کلیدی برای ایجاد علاقه و مهارت در خواندن نگریسته می شود. روخوانی پیاپی، سبب روان خوانی بیشتر می شود و اگر نمایشنامه ای برگرفته از کتابی معتبر باشد، بچه ها گرایش بیشتری به خواندن آن کتاب پیدا می کنند.

با توجه به چهار ویژگی مشترک در انواع نمایشنامه خوانی: داشتن قالب روایتی، صحنه آرایی ساده، نپوشیدن لباس خاص و بی نیازی به حفظ کردن متن، نمایشنامه خوانی فعالیتی گروهی و نسبتاً ساده برای مربی، کودکان و نوجوانان است. و جز تکثیر متن نمایشنامه، تجهیزات و امکانات دیگری نیاز ندارد.

«افسانه ها روی صحنه»، «داستان ها روی صحنه» و «نمایشنامه خوان ها روی صحنه»، سه عنوان کتاب از مجموعه ی هشت عنوان کتابی است که همزمان با برگزاری شانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان، در زمینه تئاتر کودک و با موضوع نمایشنامه خوانی منتشر شده است. این سه عنوان کتاب، نوشته آرون شپارد است و انتشارات نمایش، با همکاری دفتر تئاتر کودک و نوجوان اداره کل هنرهای نمایشی برای کودکان و نوجوانان ۸ تا ۱۵ سال به شکلی آراسته چاپ کرده است.

کتاب «افسانه ها روی صحنه» با برگردان فاطمه حسینی، دربرگیرنده پانزده نمایشنامه است که آرون شپارد بر پایه افسانه های قدیمی ملل، برای نمایشنامه خوانی کودکان و نوجوانان بازنویسی کرده است.

همچنین با همین هدف، در کتاب «داستان ها روی صحنه» با برگردان علی اکبر طرخان بیوری، چهارده نمایشنامه برپایه چهارده داستان از نویسندگان معاصر کودک و نوجوان همچون رولد دال، واندا گاگ و... بازنویسی و تدوین شده است.

شپارد درباره واژه «صحنه» که در عنوان سه کتابش به کار برده است، می نویسد:  صحنه در این جا تنها به محل اجرای نمایشنامه خوانی گفته می شود که می تواند جلوی کلاس درس و یا فضای باز کتابخانه ای کوچک، سالن ورزش آموزشگاه و یا سالن غذاخوری باشد، یا حتی بدون نیاز به محل اجرا، می توان به شکل تمرین گروهی به نمایشنامه خوانی پرداخت.

کتاب سوم این مجموعه، «نمایشنامه خوان ها روی صحنه»، رویکردی نظری و علمی - عملی به پدیده ی نمایشنامه خوانی دارد. آرون شپارد در بخش نخست این کتاب، متن سه نمونه نمایشنامه که اقتباسی از داستان های خود اوست، آورده است. بخش دوم دربرگیرنده نکته های مفصل و ویژه درباره نمایشنامه نویسی، صحنه پردازی و نمایشنامه خوانی است. بخش سوم کتاب به نکته ها و موضوع هایی می پردازد که برای آغاز نمایشنامه خوانی در کلاس یا کتابخانه و یا برپایی کارگاه های آموزشی بدان نیاز است.

بخش پایانی این کتاب، فهرست کوتاهی از دیگر منابع با موضوع نمایشنامه خوانی است.

در آغاز هر یک از ۳۲ نمایشنامه گردآمده در این سه کتاب، اطلاعاتی درباره مضمون اثر، درون مایه آن، تعداد نمایشنامه خوان ها، رده سنی نمایشنامه خوانان، مدت زمان کار، نقش های نمایش و... آمده است.

نویسنده ای درباره جایگاه ارزشمند کتاب های آرون شپارد می نویسد:

« کارشناسان در حالی که تازه در آغاز راه بررسی چگونه خواندن کودکان هستند، آرون شپارد نیمی از راه را پیموده و به کودکان ما روح نمایشنامه خوانی را القاء کرده است. آرون به آنها می گوید روان، ژرف، با روح و بالاتر از همه با لذت نمایشنامه بخوانند.»

شپارد از سال ۱۹۷۵/ ۱۳۵۴ در آموزشگاه های ایالت کالیفرنیای امریکا به اجرای نمایش برای کودکان پرداخته است. او در طی پنج سال (از سال ۱۹۸۶/۱۳۶۵  تا ۱۹۹۱/۱۳۷۰) بازیگر حرفه ای در یک گروه نمایشنامه خوانی بوده و در این گروه شمار فراوانی نمایشنامه نوشته و کارگردانی کرده است. 

برگردان
فاطمه حسینی
تهیه کننده
مسعود میرعلایی
سال نشر
۱۳۸۸
ناشران
نویسنده
Aron Shepard, آرون شپرد
Submitted by editor3 on