راهنمای ترویج خواندن کودک ۰ تا ۳ سال

راهنمای ترویج خواندن کودک ۰ تا ۳ سال

هیچ سنی برای کتاب خواندن با کودک زود نیست. از نخستین روزهای تولد، کودک شما آماده‌ی شنیدن، نگاه کردن و برقراری ارتباط از راه کتاب است. با آغوش گرم و صدای شما، کتاب تبدیل به نخستین دوست همیشگی‌اش می‌شود.


📘 چرا خواندن برای نوزادان و نوپایان اهمیت دارد؟

  • تقویت مهارت‌های زبانی و شنیداری.

  • گسترش دایره واژگان از همان ابتدا.

  • تقویت پیوند عاطفی کودک با والدین.

  • ایجاد تمرکز و توجه.

  • پایه‌گذاری عشق به کتاب و مطالعه.


🧷 ویژگی‌های کتاب‌های مناسب ۰ تا ۳ سال

نوع کتاب

توضیح

کتاب‌های پارچه‌ای و پلاستیکی (کتاب حمام)

ایمن، نرم، قابل لمس، قابل شست‌وشو و مناسب نوزادان.

کتاب‌های مقوایی (Board Books)

مقاوم در برابر پارگی، با صفحات ضخیم و تصاویر بزرگ.

کتاب‌های تصویری بدون متن یا با متن بسیار کوتاه

تمرکز بر اشیاء، حیوانات، رنگ‌ها، شکل‌ها و فعالیت‌های روزمره.

کتاب‌های شعر و ترانه کودکانه

متن‌های آهنگین و تکرارشونده برای تحریک حس شنیداری و یادگیری واژه‌ها.

کتاب‌های شمارشی ساده

آموزش غیرمستقیم اعداد از طریق تصاویر جذاب.


👶 چگونه با نوزادان کتاب بخوانیم؟

  • نوزاد را در آغوش بگیرید و کتابی با تصاویر درشت و واضح جلویش باز کنید.

  • با صدای آرام، آهنگین و مهربان بخوانید.

  • از زبان بدن، اشاره و حالت‌های چهره استفاده کنید.

  • واژه‌ها را با تکرار و تأکید بیان کنید.

  • اگر کودک به کتاب واکنش نشان نمی‌دهد، صبور باشید و زمان دیگری را امتحان کنید.


🚼 چگونه با نوپایان (۱ تا ۳ سال) کتاب بخوانیم؟

  • کودک را درگیر کنید: اجازه دهید کتاب را ورق بزند، به تصاویر اشاره کند و واژه‌ها را تکرار کند.

  • از او بپرسید: «این چیه؟»، «کجا رفت؟»، «اسمش چی بود؟»

  • اگر کتابی را دوست دارد و بارها درخواست می‌کند، حتماً همان را تکرار کنید.

  • پس از خواندن، بازی یا نمایشی کوتاه از کتاب انجام دهید.

  • به او کمک کنید کم‌کم خودش بخواند، حتی اگر تنها از روی تصویر باشد.


📌 رهنمودهایی برای والدین

  • هر روز زمانی مشخص را برای خواندن اختصاص دهید (مثلاً پیش از خواب یا بعد از ناهار).

  • کتاب را همه جا با خود داشته باشید: در خانه، پارک، ماشین، حمام.

  • به کودک اجازه دهید کتاب را لمس کند—even if they chew it!

  • برای کودک آواز و شعر بخوانید. آهنگ و تکرار، یادگیری زبان را آسان‌تر می‌کند.

  • با کودک به کتابخانه یا کتاب‌فروشی بروید تا انتخاب و لمس کتاب را تجربه کند.


🌙 لالایی‌ها: آغازی دلنشین برای کتاب‌خوانی

لالایی‌ها یکی از نخستین شکل‌های داستان‌گویی هستند که از دل فرهنگ‌های گوناگون ایران آمده‌اند. شنیدن لالایی نه‌تنها کودک را آرام می‌کند، بلکه گوش او را با آهنگ زبان آشنا می‌سازد. از لالایی‌های محلی مثل:

استفاده کنید یا لالایی‌هایی ساده بسازید که نام کودک و واژه‌های آشنا در آن‌ها باشد.


📚 برای مطالعه بیشتر پیشنهاد می‌شود:

زیردسته‌بندی‌ها
"نی‌نی کوچولو" کتابی تصویری است برای شناخت حواس و رشد آن‌ها و برانگیختن واکنش‌های کودک در این کتاب همه آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد همچون شیرخوردن، خیس‌کردن پوشک، بازی با اسباب‌بازی، بیرون رفتن، بیدار شدن، دوست داشتن، نوازش کردن و ... با جملاتی ساده و کوتاه و تصویرهایی واضح و واقعی برای کودک تکرار می‌شود. در بیشتر صحنه‌ها مادر نیز همراه کودک است و به او کمک می‌کند، به این ترتیب حس امنیت و محبت و دوستی با حضور پدر و مادرتقویت می شود و کودک می‌آموزد با حیوانات نیز دوستی کند.
چهارشنبه, ۱۱ دی
این کتاب با متنی ساده همراه با عکس‌هایی طبیعی از کودکان در حال خوردن، بچه‌ها را به خوردن تشویق می‌کند. پدیدآورندگان کتاب از کودکانی با نژادهای مختلف به عنوان سوژه عکس‌ها استفاده کرده‌اند، بنابراین تصویرها برای همه کودکان دنیا ملموس می‌باشند. مشاهده کودکانی که خود به تنهایی، بدون کمک بزرگترها در حال خوردن غذا هستند، مشوقی برای استقلال مخاطبان در خوردن غذاست.
چهارشنبه, ۱۱ دی
خانم مرغه هر روز با سه جوجه خود برای خوردن دانه و كرم به باغ می‌روند. یك روز سر راه خود سگی را می‌بینند كه با طناب به درخت بسته شده است و پارس می‌كند. جوجه‌ها هم با زبان خوش و هم با تهدید سعی می‌كنند از كنارش رد شوند،‌ اما او هر بار پارس می‌كند و آن‌ها را می‌ترساند.
دوشنبه, ۹ دی
‌اگر در رشد و گسترش مهارت ‌های مورد نیاز کودک برای خواندن به او یاری دهید، یادگیری خواندن برای فرزند شما آسان ‌تر خواهد شد.
یکشنبه, ۱۷ آذر
درست در سه سال اول زندگی است که مهارت ‌های زبانی کودک کامل می‌ شود، مدت ها پیش از آن که بتواند حرف بزند.
سه شنبه, ۵ آذر
مادران ما سال‌هاست که دیگر برای فرزندان‌شان نمی‌خوانند و کودکان ما سال‌هاست که دیگر هنگام خواب به جز بوسه‌ای شتاب‌زده بر پیشانی از مادران شتابزده شان نشانی در کنار خود ندارند. کودکان دوره ما اکنون جای لالایی های آرام بخش و مهرآمیز مادران که ترس ها و کابوس‌های کودکانه‌شان را از روح آن‌ها می‌راند و برای رفتن به دنیای خیال‌انگیز خواب آماده می‌کرد، کنار تلویزیون و رایانه و با آنچه از این رسانه‌ها در ذهن‌شان باقی می‌ماند به خواب می‌روند.
یکشنبه, ۱۹ آبان
"توﭛ ماکس"، "ﭘستانک ماکس"، "ماشین ماکس" و "چراغ ماکس" مجموعه چهار کتاب تصویری است. ماکس توﭖ، ﭘستانک و ماشین خود را دوست دارد و دلش نمی‌خواهد به دوستانش قرض بدهد، به همین جهت ماجراها به دعوا و بدخلقی می‌کشد.
یکشنبه, ۱۹ آبان