این مقاله شامل نکته‌هایی برای خانواده‌ها، نوزادان و نوپایان درباره کتاب خواندن، گفت‌وگو کردن و آواز خواندن با کودکان است.
چند نکته برای خانواده‌ها
وقتی شما برای فرزندتان کتاب می‌خوانید، با او حرف می‌زنید یا برایش آواز می‌خوانید- حتی قبل از آنکه او زبان باز کرده باشد- در فرایند یادگیری به او کمک و همچنین او را شادتر می‌کنید!
تحقیقات نشان داده است که کتاب خواندن، حرف زدن و آواز خواندن همراه با کودک از آغاز تولد باعث پیشرفت ذهنی کودک می‌شود و در فعالیت‌هایی مانند یادگیری زبان، ریاضیات، خواندن و مهارت‌های اجتماعی که در مدرسه و بعد از آن به کار کودک خواهد آمد به او کمک می‌کند.
با کودک خود با هر زبانی که برایتان راحت‌تر است حرف بزنید و آواز و کتاب بخوانید. احتمالاً به‌طور ناخودآگاه درباره فعالیت‌های روزانه با کودک خود صحبت‌هایی می‌کنید. این کار را ادامه دهید و بیشتر و بیشتر انجامش دهید! هرچه از کلمات بیشتری استفاده کنید و مکالمات بیشتری با هم داشته باشید، کودکتان برای یادگیری‌های بعدی آماده‌تر می‌شود.
شما نخستین آموزگار کودکتان هستید! چنانچه کودکی کم‌توان یا دارای اختلالات ذهنی دارید حتماً با دکتر یا پشتیبان کودکتان درباره روش‌هایی که برای توسعه مهارت‌های زبانی به کار می‌برید هم‌اندیشی کنید.
چند نکته درباره نوزادان
حرف زدن
- تماس فیزیکی و شنیدن صدای شما به کودکتان در یادگیری کمک می‌کند. به صداهای جالبی که کودکتان تولید می‌کند گوش دهید و آن‌ها را تکرار کنید. وقتی از خودش آوایی تولید می‌کند، شما هم تکرار کنید. دستانش را با محبت بگیرید و وقتی لبخند میزند، شما هم به او لبخند بزنید. نوازش محبت‌آمیز شما همراه با گفت‌وگوهایی با زبان نوزاد نخستین گام‌ها برای صحبت کردن کودکتان است.
- هر جا می‌روید درباره آنچه می‌بینید و آنچه کودکتان به آن نگاه می‌کند صحبت کنید: «وای، من دارم اون سگ‌ها رو می‌بینم!»، «کامیون قرمزی که داری باهاش بازی می‌کنی رو خیلی دوست دارم. وقتی راه می‌ره می‌گه بیب! بیب!»
- هنگام لباس پوشاندن به کودکتان با او قایم‌باشک بازی کنید. وقتی می‌خواهید یقه لباس را از سر کودک رد کنید بگویید: «(اسم کودک) کجاست؟». بعد از پوشاندن لباس بگویید: «ایناهاش، اینجاست!»
- وقتی به کودکتان غذا می‌دهید، مزه، حس و شکل غذا را با استفاده از کلمات مربوطه برای او بگویید. «این ماست نرم»، «اون موز زرد شیرینه».
- نگاه کردن به چشمان کودک، گرفتن دست‌های او و صحبت کردن با او با صدای رسا همگی ابزارهایی هستند که با به‌کارگیری آن‌ها به کودک خود کمک می‌کنید تا در بزرگ‌سالی با اعتمادبه‌نفس و دوست‌داشتنی شود.
برای مطالعه بیشتر:
کتاب خواندن
- هر روز برای کودکتان کتاب بخوانید یا قصه بگویید- با هرزبانی که برایتان راحت‌تر است- این کار را از نخستین روز تولد شروع کنید.
- هنگام خواندن کتاب کودک خود را نوازش کنید. تفاوتی ندارد که کودک شما چه سنی دارد، حتی نوزادان هم وقتی والدینشان برایشان کتاب می‌خوانند در حال یادگیری هستند.
- به تصاویر کتاب اشاره کنید: «نگاه کن، قطار داره حرکت می‌کنه، هو هو چی چی!» استفاده از کلمات برای توضیح آنچه دیده می‌شود به زبان‌آموزی کودک کمک می‌کند.
برای مطالعه بیشتر:
- تمام کودکان قادر به کتاب خواندن هستند (حتی اگر نتوانند واژگان را بخوانند)
- چرا کتاب خواندن برای نوزادان اهمیت دارد
آواز خواندن
- هنگام خواب، کودک را نزدیک خودتان قرار دهید و آواز موردعلاقه‌اش را برایش بخوانید و تکرار کنید. تکرار کردن آهنگ مشخص به کودک احساس آرامش و امنیت می‌دهد.
- موقع تعویض پوشک آوازهای بامزه درباره فعالیت‌های روزانه بخوانید تا توجه کودک را به خود معطوف کنید.
- کودک شما عاشق شنیدن صدای شماست حتی اگر خودتان فکر می‌کنید که نمی‌توانید خوب بخوانید! صدای شما برای کودکتان آرامش‌بخش است.
نکاتی برای کودکان نوپا
حرف زدن
- هر جا می‌روید درباره چیزهایی که می‌بینید با هم صحبت کنید. تابلوی ورود ممنوع، چراغ راهنمایی یا یک درخت ممکن است از نظر شما پیش‌پاافتاده باشند اما تمام این‌ها برای کودک شما دنیایی جدید و جالب است، پس درباره آن‌ها با کودک خود صحبت کنید.
- کودکان کم سن بهترین یادگیری را در زمان انجام فعالیت‌ها و بازی‌های روزانه دارند. در یک فروشگاه مواد غذایی با هم دزد و پلیس بازی کنید. یک رنگ را انتخاب کنید و از کودک خود بخواهید چیزهایی که به آن رنگ هستند را در محیط اطراف پیدا کند.
- فعالیت‌هایی در ارتباط با مفاهیم اولیه ریاضی انجام دهید: شکل‌های مختلف در ظرف غذای کودک یا در فضای آشپزخانه را به کودک خود نشان دهید. از کودکتان بپرسید، «چهارگوش چند تا خط داره؟ سه گوش چطور؟»
- در زمان حمام با کودک خود بازی کنید تا او کلمات جدیدی یاد بگیرد. به‌نوبت وسایل بازی را درون آب بیندازید. بگویید: «ببین این شناور موند! این یکی رفت زیر آب!»
کتاب خواندن
- اگر هر روز برای کودک کم سن خود کتاب بخوانید یا برایش داستان تعریف کنید، عشق به کتاب و کلمات را در او ایجاد خواهید کرد.
- به تصاویر، حروف و اعداد درون کتاب اشاره کنید. وقتی با هم کتاب می‌خوانید، پرسش‌های باز درباره داستان از کودک خود بپرسید، برای نمونه «به نظرت چه اتفاقی خواهد افتاد؟ او چه احساسی دارد؟ اگر تو جای اون بودی چیکار می‌کردی؟ از کدوم صفحه بیشتر خوشت اومد؟»
- اجازه بدهید کودکتان برگه‌های کتاب را ورق بزند. اشکالی ندارد اگر چند برگه را با هم ورق بزند و یا بعضی برگه‌ها را دیرتر از بقیه ورق بزند. هدف شما فقط این است که کودکتان با کتاب ارتباط لمسی پیدا کند.
برای مطالعه بیشتر:
آواز خواندن
- همراه با تمام فعالیت‌های روزانه مانند پشت فرمان ماشین یا در زمان حمام آواز بخوانید. آوازها می‌توانند تکراری و ساده باشند، مانند «می‌شوریم، می‌شوریم، دست‌ها رو، پاها رو!»
- خواندن آوازهایی که در آن‌ها از اعداد استفاده می‌شود و شکل شعر موزون دارند به کودکان کمک می‌کند تا مفاهیم اولیه ریاضی را نیز یاد بگیرند. «یک، دو، سه، کفش‌ها پوشیده/ چهار، پنج، شیش، بچه جون به پیش»
- کودک نوپای شما عاشق دریافت توجه از طرف شما است. آواز خواندن بهترین راه برای انجام فعالیتی مشترک همراه با کودکتان است.
