راهنمای اجرای کارگاه ترویج کتابخوانی

1. مقدمه: چرا ترویج کتاب‌خوانی اهمیت دارد؟

• زندگی کودکان امروزی پر از اطلاعات سطحی و کم‌عمق است؛ کتاب بهترین ابزار برای رشد ذهنی، استقلال فکری و پرورش تخیل آن‌هاست.
• کتاب، نه‌تنها لذت و سرگرمی بلکه تجربه‌های فرهنگی، انسانی، علمی و تاریخی را منتقل می‌کند.
• عشق به مطالعه باید از کودکی آغاز شود تا ذهنی غنی و مقاوم در برابر آسیب‌ها ساخته شود.

2. عوامل مؤثر در کتاب‌خوان شدن کودک

• حضور کتاب در خانه، رفتار والدین، قصه‌گویی، عضویت در نشریات، پاسخ به پرسش‌های کودک از طریق کتاب.
• فضای خلاقانه در مدرسه: آموزگار قصه‌گو، کتابخانه‌ی پویای آموزشگاه، کتابداران راهنما.
• دسترسی آسان به کتابخانه‌ی محلی و فضای جذاب برای مطالعه.

3. ویژگی‌های مروج توانمند کتابخوانی

1. آشنایی با ادبیات کودک و نوجوان
2. شناخت مراحل رشد مخاطب
3. مهارت در فن بیان و قصه‌گویی
4. توانایی در ایجاد تعامل و گفت‌وگو
5. علاقه‌مندی شخصی به کتاب و موضوع مورد بحث
6. آمادگی برای یادگیری و شنیدن
7. آشنایی با فرهنگ و روان‌شناسی جمعی مخاطب

4. اصول انتخاب کتاب مناسب

• متناسب با سن، نیازهای روانی و مرحله‌ی رشد کودک.
• دارای عناصر تخیل، احترام انسانی، ارزش‌های اخلاقی و لذت‌ بخشی.
• از نویسندگان متنوع، فرهنگ‌ها و سبک‌های گوناگون.

5. ایجاد انگیزه برای خواندن

• شناخت منابع لذت در کتاب (ماجراجویی، طنز، همذات‌پنداری).
• فراهم‌کردن فضای جذاب و خیال‌برانگیز برای مطالعه.
• دسترس‌پذیر کردن کتاب از نظر مکانی، زمانی و اقتصادی.

6. روش‌های عملی ترویج کتاب‌خوانی

الف) معرفی کتاب

• خواندن بخش‌های جذاب با لحن نمایشی.
• معرفی نویسنده یا موضوع کتاب به شیوه‌ای کنجکاوی‌برانگیز.

ب) گفت‌وگوی گروهی

• مشارکت کودکان در تحلیل و پیش‌بینی داستان.
• تقویت مهارت شنیدن، صحبت‌کردن و درک دیدگاه‌های متنوع.

ج) فعالیت‌های هنری

• نقاشی دیواری یا پوستر: بازآفرینی داستان.
• جعبه آینه: بازسازی فضای داستان در اندازه‌ی کوچک.
• نمایش خلاق: اجرای آزاد داستان با بداهه‌پردازی.
• نگارش خلاق: ادامه‌ی داستان، تغییر پایان، نوشتن کتاب شخصی.

د) بلندخوانی (خواندن با صدای بلند)

• برای همه‌ی سنین و در خانه، کلاس یا کتابخانه.
• تبدیل به آیین خانوادگی یا کلاس هفتگی.
• آماده‌سازی دقیق، خواندن با احساس، و مشارکت دادن همه‌ی کودکان.

7. زیرساخت‌های مورد نیاز

• گسترش کتابخانه‌های مدارس و محلی
• کتابخانه‌های سیار (برای مناطق محروم)
• نمایشگاه‌های کتاب و فعالیت‌های فرهنگی (به‌ویژه در هفته کتاب و روز کودک)

8. ارزش‌های کتاب‌خوانی برای کودک

• سرگرمی و پناهگاه ذهنی
• انتقال میراث فرهنگی
• پرورش تخیل، خلاقیت، همدلی، تفکر انتقادی
• آمادگی برای زندگی جمعی، درک تفاوت‌ها، رشد شخصیتی

9. گام‌های عملی برای کارگاه ترویج کتابخوانی

1. آماده‌سازی مروج
2. انتخاب هدفمند کتاب
3. ایجاد انگیزه با روش‌های نو
4. اجرای فعالیت‌های متنوع (قصه‌گویی، هنر، گفت‌وگو، بلندخوانی)

10. رهنمودهای نهایی برای اجرای موفق

• استفاده از آثار هنری دانش‌آموزان در فضاهای نمایشگاهی
• طراحی دفتر ثبت کتاب‌های خوانده‌شده
• جلب مشارکت خانواده‌ها
• ایجاد فضای شاد، منظم، آرام و خلاقانه برای جلسات