راهنمای ترویج خواندن کودک ۰ تا ۳ سال
هیچ سنی برای کتاب خواندن با کودک زود نیست. از نخستین روزهای تولد، کودک شما آماده‌ی شنیدن، نگاه کردن و برقراری ارتباط از راه کتاب است. با آغوش گرم و صدای شما، کتاب تبدیل به نخستین دوست همیشگی‌اش می‌شود.
📘 چرا خواندن برای نوزادان و نوپایان اهمیت دارد؟
-
تقویت مهارت‌های زبانی و شنیداری.
-
گسترش دایره واژگان از همان ابتدا.
-
تقویت پیوند عاطفی کودک با والدین.
-
ایجاد تمرکز و توجه.
-
پایه‌گذاری عشق به کتاب و مطالعه.
🧷 ویژگی‌های کتاب‌های مناسب ۰ تا ۳ سال
|
نوع کتاب |
توضیح |
|---|---|
|
کتاب‌های پارچه‌ای و پلاستیکی (کتاب حمام) |
ایمن، نرم، قابل لمس، قابل شست‌وشو و مناسب نوزادان. |
|
کتاب‌های مقوایی (Board Books) |
مقاوم در برابر پارگی، با صفحات ضخیم و تصاویر بزرگ. |
|
کتاب‌های تصویری بدون متن یا با متن بسیار کوتاه |
تمرکز بر اشیاء، حیوانات، رنگ‌ها، شکل‌ها و فعالیت‌های روزمره. |
|
کتاب‌های شعر و ترانه کودکانه |
متن‌های آهنگین و تکرارشونده برای تحریک حس شنیداری و یادگیری واژه‌ها. |
|
کتاب‌های شمارشی ساده |
آموزش غیرمستقیم اعداد از طریق تصاویر جذاب. |
👶 چگونه با نوزادان کتاب بخوانیم؟
-
نوزاد را در آغوش بگیرید و کتابی با تصاویر درشت و واضح جلویش باز کنید.
-
با صدای آرام، آهنگین و مهربان بخوانید.
-
از زبان بدن، اشاره و حالت‌های چهره استفاده کنید.
-
واژه‌ها را با تکرار و تأکید بیان کنید.
-
اگر کودک به کتاب واکنش نشان نمی‌دهد، صبور باشید و زمان دیگری را امتحان کنید.
🚼 چگونه با نوپایان (۱ تا ۳ سال) کتاب بخوانیم؟
-
کودک را درگیر کنید: اجازه دهید کتاب را ورق بزند، به تصاویر اشاره کند و واژه‌ها را تکرار کند.
-
از او بپرسید: «این چیه؟»، «کجا رفت؟»، «اسمش چی بود؟»
-
اگر کتابی را دوست دارد و بارها درخواست می‌کند، حتماً همان را تکرار کنید.
-
پس از خواندن، بازی یا نمایشی کوتاه از کتاب انجام دهید.
-
به او کمک کنید کم‌کم خودش بخواند، حتی اگر تنها از روی تصویر باشد.
📌 رهنمودهایی برای والدین
-
هر روز زمانی مشخص را برای خواندن اختصاص دهید (مثلاً پیش از خواب یا بعد از ناهار).
-
کتاب را همه جا با خود داشته باشید: در خانه، پارک، ماشین، حمام.
-
به کودک اجازه دهید کتاب را لمس کند—even if they chew it!
-
برای کودک آواز و شعر بخوانید. آهنگ و تکرار، یادگیری زبان را آسان‌تر می‌کند.
-
با کودک به کتابخانه یا کتاب‌فروشی بروید تا انتخاب و لمس کتاب را تجربه کند.
🌙 لالایی‌ها: آغازی دلنشین برای کتابخوانی
لالایی‌ها یکی از نخستین شکل‌های داستان‌گویی هستند که از دل فرهنگ‌های گوناگون ایران آمده‌اند. شنیدن لالایی نه‌تنها کودک را آرام می‌کند، بلکه گوش او را با آهنگ زبان آشنا می‌سازد. از لالایی‌های محلی مثل:
- لالایی‌های کرمان
- لالایی‌های بیرجند
- لالایی‌های تهران
- لالایی‌های شیراز
- لالایی‌هایی از نقاط مختلف ایران
استفاده کنید یا لالایی‌هایی ساده بسازید که نام کودک و واژه‌های آشنا در آن‌ها باشد.
📚 برای مطالعه بیشتر پیشنهاد می‌شود:
- چگونه می‌توانید به نوزاد خود در یادگیری کمک کنید
- ذهن نوزاد خود را با کتاب‌ها پرورش دهیم
- هنگام بارداری برای نوزاد خود کتاب بخوانید! چون...
- چرا کتاب خواندن برای نوزادان اهمیت دارد
- چگونه توانایی خواندن نوزاد و نوپای خود را ارزیابی کنیم؟
- کتابخوانی برای کودکان نوپا و نوزادان چگونه است؟
- راهنمای قدم به قدم کتاب خواندن برای کودکان
- چرا تصویرهای سیاه و سفید برای نوزادان ایده‌آل هستند؟
- کودکان نوپا را به خواندن عادت دهید
- هر روز همراه با کودکتان کتاب بخوانید، گفت‌وگو کنید و آواز بخوانید
- تمام کودکان قادر به کتاب خواندن هستند (حتی اگر نتوانند واژگان را بخوانند)
- چند رهنمود برای مادران و پدران نوزادان و نوپایان
شوخ طبعی می تواند زندگی خانوادگی را شیرین و جذاب کند. شما می توانید روی شکم نوزادتان فوت کنید، یک کلاه مسخره بپوشید و کودک سه ساله تان را تعقیب کنید، یا تظاهر کنید که در توده ای از برگ ها افتاده اید، تا یک کودک کلاس اولی را سرگرم کنید.
شنبه, ۱۰ تیر
به تعداد کودکان کاغذهایی را که یک سوراخ وسطش درآورده بودم به جمع کودکان بردم به هر کودک به نوبت یکی از آن ها می دادم و با او وارد گفت وگو می شدم.
شنبه, ۱۶ اردیبهشت
کتاب را باز کردم و خواندم. صفحه اول پسربچه ای را روی صندلی و جلوی شیر آب نشان می داد که داشت عروسکش را می شست و سرتا پایش را خیس کرده بود.
شنبه, ۱۶ اردیبهشت
پیشینه‌ی کتاب درمانی به دوران باستان بر می‌گردد. کتاب درمانی یا بیبلیوتراپی یکی از شیوه‌های درمانی است که با استفاده از "فن کتاب خواندن" انجام می‌شود. کودکان هنگام استفاده از کتاب، سه فرآیند را تجربه می‌کنند: همانند سازی، درگیر شدن احساسات و یافتن راه حل مناسب.
دوشنبه, ۴ اردیبهشت
بزرگ‌ترین اثری که انسان خلق می‌کند، زندگی اوست. با این باور همه انسان ها هنرمندند و نیازمند مجال و امکانی که اثر خود را به بهترین شکل خلق کنند.
حال کودک بستر آماده‌ای‌ست برای بروز خلاقیت، کشف و تجربه.
سه شنبه, ۹ اسفند
برای این که یک تجربه کامل در طبیعت داشته باشید و تعطیلات خوب و کم خرجی داشته باشید، چادر زدن در طبیعت را امتحان کنید!
دوشنبه, ۲۸ آذر
لازم نیست همیشه بچه ها را برای بازی کردن به زمین بازی ببرید. می توانید به جای آن، کودک تان را تشویق کنید که از شاخه های یک درخت محکم بالا برود.
دوشنبه, ۲۸ آذر
عشق باغبانی در خانواده استفانی هین همیشه وجود داشته است. او در نواحی روستایی کلرادو، و در مزرعه سبزیجاتی بزرگ شد که جد پدری اش در اواخر قرن نوزدهم روی آن کار می کرد.
دوشنبه, ۲۸ آذر
پیاده روی در جنگل ممکن است دلهره آور به نظر برسد، اما بیشتر برنامه های پیاده روی در روز آن هم همراه با کودکان، به لوازم چندانی نیاز ندارند.
شنبه, ۲۶ آذر
هرکس که تلاش کرده است تا کودکان را از پایکوبی کردن در گودال آب در پارکینگ ماشین ها منع کند، می داند که کودکان عاشق آب هستند.
شنبه, ۲۶ آذر
کودکان امروز بیشتر به ورزش های سازماندهی شده یا استراحت در زمین های بازی آسفالت شده عادت دارند.
شنبه, ۲۶ آذر
ممکن است کودک شما باور نکند که درختان موجوات زنده هستند. تجربه های بسیار با گیاهان به او کمک خواهد کرد که درک کند آن ها زنده اند!
یکشنبه, ۱۳ آذر
اسفنج ها در هر اندازه و شکلی برای تجربه کردن مفاهیم ریاضی و علوم بسیار مناسب هستند. کودک تان می تواند مفاهیم خشک/تر، سنگین/سبک، سخت/نرم را با کمک اسفنج بفهمد. درک این مفاهیم متضاد یا نسبی، راه ساده ای برای یادگیری خاصیت های فیزیکی پایه، همانند حالت های مختلف اجسام و فرآیند تغییر و علت و معلولی است. کودک شما می آموزد که چگونه آب، ماهیت اولیه ی اسفنج را تغییر می دهد. او تغییرات بافت، شکل، اندازه و وزن را که از مفاهیم مهم ریاضی در وزن کردن و اندازه گیری به شمار می آیند، مشاهده می کند.
یکشنبه, ۱۳ آذر
هنگامی که پس از توفان به بیرون از خانه می روید، به چه چیز توجه می کنید؟ دنبال چیزهایی بگردید که پیش از توفان وضع دیگری داشتند: چاله های آب، هرزآب ها، برگ های روی زمین، کرم های مرده ی روی پیاده رو.
یکشنبه, ۱۳ آذر
برای خردسالان، مقوله ی علم، به معنای اکتشاف فعالانه و متمرکز اشیا، مواد و رویدادهای پیرامون است. ما با فراهم کردن محیطی با مواد جالب، برای کشف علمی با آن ها همراهی می کنیم. بهترین "مواد علوم" آن هایی هستند که ساده باشند، اما محدود نباشند و کودکان را به آزمایش های مختلف و پرسش های گوناگون برانگیزند. برای نمونه، یک ظرف صابون با نی حباب ساز برای کودکان این امکان را فراهم می کند که درباره ی حباب مطالبی بیاموزند.
پنجشنبه, ۱۰ آذر
چگونه فرزندان شما می توانند به کتاب خوان های حرفه ای تبدیل شوند؟ شما چطور می توانید به پیشرفت آن ها کمک کنید؟ به مجموعه رهنمودهای های مربوط به بررسی توانایی خواندن عمل کنید تا پیشرفت فرزندان تان را به یاری شش مرحله ی رشد خواندن از نشانه گذاری تصویرها تا خواندن مستقل، بسنجید.
درهر مرحله، دانش و مهارت هایی توضیح داده می شوند که بیشتر کودکان در دوره ای معین به آن ها دست می یابند و روش هایی پیشنهاد می شوند که این توانایی ها را پرورش می دهند.
سه شنبه, ۲۹ شهریور
آیا می توان کودکان ٢ تا ٦ ساله را با دانش جغرافی آشنا کرد؟ چگونه؟
کتاب" کودک و جغرافی" مادران و پدران و مربیان را با راهکارهایی علمی، ساده و جذاب برای آموزش جغرافی به کودکان این گروه سنی آشنا می کند و روشن می سازد که این رشته از دانش، تنها "در حیطه ی آشنایی با نام کوه ها، دریاها یا پایتخت ها معنا نمی یابد، بلکه ... دانش آشنایی با محیط زندگی و انطباق بهتر با محیط و شیوه های تغییر آن برای یک زند گی بهتر است".
سه شنبه, ۳۱ خرداد
کتاب ماه تی نی کلاه تی تی، مجموعه ای است از بازی - ترانه ها، شعر و نمایش است. نویسنده در آغاز کتاب سخنی در مورد متن کتاب دارد و از مربیان می خواهد با ابتکار خود و کمک کودکان بخش های گوناگون کتاب را در مهدهای کودک به اجرا در آورند.
یکشنبه, ۱ اسفند
در این کتاب به چهار دغدغه ی همه ی مادران و پدران پرداخته شده است: انطباط، کنجکاوی کودکان درباره ی مسائل جنسی، بیماری کودک و توضیح مرگ به کودکان.
شاید بتوان گفت که به شمار پدران و مادران، شیوه های متفاوتی برای آموزش انضباط به کودکان وجود دارد: تنبیه برای آن که کودکان "لوس" نشوند و به تمامی پیرو دستورهای بزرگترها باشند، یا پرهیز از تنبیه، و بردباری در برابر خطاهای کودکان، برای آن که خودانگاره ی مثبت در آن ها تقویت شود.
سه شنبه, ۲۸ دی
بسیاری از مربیان به آموزش غير مستقيم همراه با بازي و شادي باور دارند، اما به درستی نمی دانند این آموزش چیست و چگونه باید آن را به اجرا در آورند. کتاب کار مربی در بر گیرنده فعالیت ها و تجربه های توران میرهادی کارشناس رشته های روانشناسی تربیتی و آموزش پیش از دبستان و ابتدایی و استاد برجسته ادبیات کودکان ایران در طول بیست وسه سال کار با كودكان است.
شنبه, ۲۰ آذر
این کتاب به سفارش امور پژوهش کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ترجمه شده است و پیشنهادها و رهنمودهای ساده ای برای پدران و مادران و مربیان و آموزشگران، برای افزایش و گسترش فراگیری کودکان دارد. این پیشنهادها و رهنمودها برپایه ی روش آموزش خلاق تنظیم شده اند. به باور نویسنده، در روش آموزش خلاق نه خشونت برای آموزش در کار است و نه "لوس کردن". بنیاد این روش بر پایه ی ایجاد پرسش در ذهن مخاطب و راهنمایی او برای رسیدن به پاسخ است.
دوشنبه, ۱۵ آذر
به کودکی که از تاریکی می‌ترسد چگونه کمک می‌کنید؟
چه می‌کنید تا بچه‌ها به حرف‌های شما گوش بدهند؟
به کودکی که اسباب‌بازی‌اش را به بچه‌های دیگر نمی‌دهد، چگونه رفتار درست را آموزش می‌دهید؟
سه شنبه, ۹ آذر
"ماده ۱۰ قوانین استاندارد در مورد برابری فرصت ها برای معلولان چنین می گوید: "دولت ها باید فرصت ها و امکانات معلولان را برای بارور ساختن خلاقیت و توانمندی های هنری و ذهنی شان نه تنها به سود خود بلکه به سود جامعه چه در شهر و چه در روستا تضمین کنند. رقص، موسیقی، ادبیات، نمایش، هنرهای تجسمی، نقاشی و پیکره سازی نمونه هایی از این فعالیت هستند".
این قانون و دیگر قوانین در رابطه با حقوق معلولان بازتاب دهنده ی توجه جامعه ی جهانی به حضور جمعیت بیش از ۶۵۰ میلیونی معلولان به عنوان نیروی انسانی بالقوه ای است که حق دارد و می تواند در هر عرصه ای نقش داشته باشد اگر و فقط اگر شرایط برای بروز توانایی هایشان مناسب باشد. مناسب سازی مواد خواندنی گامی عملی برای مناسب سازی شرایط و پذیرش معلولان در جامعه است.
دوشنبه, ۸ آذر