راهنمای ترویج خواندن کودک ۰ تا ۳ سال

راهنمای ترویج خواندن کودک ۰ تا ۳ سال

هیچ سنی برای کتاب خواندن با کودک زود نیست. از نخستین روزهای تولد، کودک شما آماده‌ی شنیدن، نگاه کردن و برقراری ارتباط از راه کتاب است. با آغوش گرم و صدای شما، کتاب تبدیل به نخستین دوست همیشگی‌اش می‌شود.


📘 چرا خواندن برای نوزادان و نوپایان اهمیت دارد؟

  • تقویت مهارت‌های زبانی و شنیداری.

  • گسترش دایره واژگان از همان ابتدا.

  • تقویت پیوند عاطفی کودک با والدین.

  • ایجاد تمرکز و توجه.

  • پایه‌گذاری عشق به کتاب و مطالعه.


🧷 ویژگی‌های کتاب‌های مناسب ۰ تا ۳ سال

نوع کتاب

توضیح

کتاب‌های پارچه‌ای و پلاستیکی (کتاب حمام)

ایمن، نرم، قابل لمس، قابل شست‌وشو و مناسب نوزادان.

کتاب‌های مقوایی (Board Books)

مقاوم در برابر پارگی، با صفحات ضخیم و تصاویر بزرگ.

کتاب‌های تصویری بدون متن یا با متن بسیار کوتاه

تمرکز بر اشیاء، حیوانات، رنگ‌ها، شکل‌ها و فعالیت‌های روزمره.

کتاب‌های شعر و ترانه کودکانه

متن‌های آهنگین و تکرارشونده برای تحریک حس شنیداری و یادگیری واژه‌ها.

کتاب‌های شمارشی ساده

آموزش غیرمستقیم اعداد از طریق تصاویر جذاب.


👶 چگونه با نوزادان کتاب بخوانیم؟

  • نوزاد را در آغوش بگیرید و کتابی با تصاویر درشت و واضح جلویش باز کنید.

  • با صدای آرام، آهنگین و مهربان بخوانید.

  • از زبان بدن، اشاره و حالت‌های چهره استفاده کنید.

  • واژه‌ها را با تکرار و تأکید بیان کنید.

  • اگر کودک به کتاب واکنش نشان نمی‌دهد، صبور باشید و زمان دیگری را امتحان کنید.


🚼 چگونه با نوپایان (۱ تا ۳ سال) کتاب بخوانیم؟

  • کودک را درگیر کنید: اجازه دهید کتاب را ورق بزند، به تصاویر اشاره کند و واژه‌ها را تکرار کند.

  • از او بپرسید: «این چیه؟»، «کجا رفت؟»، «اسمش چی بود؟»

  • اگر کتابی را دوست دارد و بارها درخواست می‌کند، حتماً همان را تکرار کنید.

  • پس از خواندن، بازی یا نمایشی کوتاه از کتاب انجام دهید.

  • به او کمک کنید کم‌کم خودش بخواند، حتی اگر تنها از روی تصویر باشد.


📌 رهنمودهایی برای والدین

  • هر روز زمانی مشخص را برای خواندن اختصاص دهید (مثلاً پیش از خواب یا بعد از ناهار).

  • کتاب را همه جا با خود داشته باشید: در خانه، پارک، ماشین، حمام.

  • به کودک اجازه دهید کتاب را لمس کند—even if they chew it!

  • برای کودک آواز و شعر بخوانید. آهنگ و تکرار، یادگیری زبان را آسان‌تر می‌کند.

  • با کودک به کتابخانه یا کتاب‌فروشی بروید تا انتخاب و لمس کتاب را تجربه کند.


🌙 لالایی‌ها: آغازی دلنشین برای کتاب‌خوانی

لالایی‌ها یکی از نخستین شکل‌های داستان‌گویی هستند که از دل فرهنگ‌های گوناگون ایران آمده‌اند. شنیدن لالایی نه‌تنها کودک را آرام می‌کند، بلکه گوش او را با آهنگ زبان آشنا می‌سازد. از لالایی‌های محلی مثل:

استفاده کنید یا لالایی‌هایی ساده بسازید که نام کودک و واژه‌های آشنا در آن‌ها باشد.


📚 برای مطالعه بیشتر پیشنهاد می‌شود:

زیردسته‌بندی‌ها
در این کتاب نوزاد و نوپا با کارهایی که اِما را خوشحال کرده است، آشنا می‌شود. کودک با حس شادی آشنا می‌شود و از خوشحالی اِما شاد می‌شود. کتاب‌های مقوایی اِما شامل چهار کتاب درباره کارهای گوناگون خرس کوچولویی است به نام اِما که در قالبی داستانی و زبانی موزون روایت می‌شود.
سه شنبه, ۶ اسفند
در این کتاب نوزاد و نوپا با حس غمگین و ناراحت شدن آشنا می‌شود و باهمذات پنداری با شخصیت اصلی به آنچه برای اِما رخ می‌دهد، واکنش نشان می‌دهد. کتاب‌های مقوایی اِما شامل چهار کتاب درباره کارهای گوناگون خرس کوچولویی است به نام اِما که در قالبی داستانی و زبانی موزون روایت می‌شود.
سه شنبه, ۶ اسفند
در این کتاب اما غذاهای گوناگونی می‌خورد و کودک مخاطب با نام این غذاها و تصویر آن‌ها آشنا می‌شود. رشد زبانی و رشد شناختی از هدف‌های این کتاب است. کتاب‌های مقوایی اِما شامل چهار کتاب درباره کارهای گوناگون خرس کوچولویی است به نام اِما که در قالبی داستانی و زبانی موزون روایت می‌شود.
سه شنبه, ۶ اسفند
برگردان لالایی : لای لای می گویم که بخوابی غرق گل سرخ بشوی  لا به لای گلهای سرخ  خواب دنجی پیدا کنی   گردآورنده از اهر: رضا بالا گر  
دوشنبه, ۱۴ بهمن
برگردان لالایی : آسوده بخواب فرزندم که پدرت را به مکه روانه خوهم کرد و آنگاه که بر می گردد  سوغات مکه را پخش خواهم کرد
دوشنبه, ۱۴ بهمن
هم کودک و هم پدر و مادر باید این نکته را بدانند که: کودکان با بزرگترها فرق می کنند و با بزرگ شدن این تفاوت ها کم می شود. زیرا پایه رشد در نابرابری است. دو فاکتور در کاهش این فاصله دخیل است: ‍ ۱- افزایش سن کودک  ۲- مسئولیت‌پذیری کودک. یعنی کودک با افزایش سن، مسئولیت‌هایش بیشتر شده و به تناسب بالا رفتن مسئولیت، آزادی‌های او نیز افزایش می‌یابد و فاصله‌اش با والدین کم و کمتر می‌شود. زمانی که صد در صد مسئولیت به دوش او محول شد با والدین برابر می‌شود.
یکشنبه, ۱۳ بهمن
کتاب و علاقه به کتابخوانی از جمله عادت‌هایی به شمار می‌آیند که از دوران کودکی باید پایه‌های آن‌ها پی ریزی شود. بی اغراق بسیاری از عادت‌های ما در دوران کودکی شکل می‌گیرند. عادت‌هایی که بسیار قوی تر از عادت‌هایی خواهند بود که در دوران بزرگسالی به آن‌ها توجه خواهد شد. از همین رو پایدارتر هم خواهند بود.
سه شنبه, ۸ بهمن
برگردان لالایی: بچه بچه بچه خودش به مهمانی می رود بچه به کجا مهمانی می رود؟ بچه به بابل مهمانی می رود در بابل چه کسی را دارد؟ دائی جانش هست بابل را آب برد (اما)دائی جانش را آب نبرد. به روایت: ابراهیم رمضانی از روستای کوچک بیشه محله آمل
دوشنبه, ۷ بهمن
 بیش‌تر وقت‌ها، خلاقیت شگفت انگیزی در نقاشی‌های کودکان، بازی‌های نمایشی و زبان اختراعی آن‌ها می‌بینیم. کودکان، تخلیلشان را در سخن گفتن خود به نمایش می‌گذارند. ما به عنوان آموزشگران آن‌ها نقش مهمی در تقویت توانایی‌شان در هنر، ارائهٔ نمایش و پاسخ‌های خلاق آن‌ها به مشکلات داریم.
سه شنبه, ۲۶ آذر
کتاب « گفت‌وگو با زمان » مجموعه مصاحبه‌ها و سخنرانی‌ها یا پیام‌های توران میرهادی در دوره‌ای بیش از پنجاه سال است. بررسی‌ها، درهم‌کرد و دسته‌بندی اندیشه‌های او کاری است که در این کتاب انجام شده است. هر بخش از این کتاب به موضوعی ویژه اختصاص دارد که موضوع کار یا علاقه ایشان بوده است.
سه شنبه, ۱۹ آذر
پدران و مادرانی که شاد نیستند، نمی توانند کودکانی شاد هم تربیت کنند. والدین ناسالم امروز، کودکان غمگین دیروزند و کودکان غمگین امروز، پدران و مادران فردا هستند. روزی شما نوزاد تازه متولد شده را در آغوش تان گرفته بودید و تنها به یک چیز فکر می کردید و تنها چیزی که پیش روی شما قرار داشت، مراقبت از او بود. شما پیش از درک کامل این مسیر ناگهان با موجودی باهوش، گاهی خود رأی، کله شق و آتش پاره مواجه شدید.
دوشنبه, ۱۱ آذر
نخستین تلاش‌های کودک شما برای نوشتن، بی گمان شبیه به واژه ها و جمله‌ها نیست، اما خط خطی‌ها، خط ها و طرح‌ها به او کمک می‌کنند تا برای فراگیری الفبا آماده شود. چه بسا او روزی بهترین رمان کشورش را بنویسد!
شنبه, ۹ شهریور
 سهیم شدن یک داستان در هنگام خواب، این فرصت را در اختیار شما و کودک تان می گذارد که آرامش پیدا کنید و از لحظه های خاص با هم بودن لذت ببرید.
سه شنبه, ۲۴ بهمن
خواندن دونفره ی یک داستان، فرصتی است برای شما و فرزندتان که آرامش پیدا کنید و از لحظه های  ویژه ی کنار هم بودن لذت ببرید.
سه شنبه, ۲۴ بهمن
گزارش زیر را فخری ذهبیون، از مروجان انجمن دوست داران ادبیات کودک و نوجوان اصفهان تهیه کرده است. این برنامه ترویج کتابخوانی با نام "برایم بخوان"، در کتابخانه ابوالفرج اصفهان اجرا شده است:
چهارشنبه, ۴ بهمن
تصویر در کتاب ها و نشریه های کودکان همواره از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. امروزه به ویژه موضوع تصویرگری کتاب های کودکان به یکی از رشته های مورد علاقه دانشجویان رشته هنر بدل شده است. در سنجش با گذشته شمار دانش جویانی که به رشته تصویرگری به ویژه تصویرگری کتاب های کودکان جلب می شوند، بسیار بالاست.
شنبه, ۲ دی
مارگریت مید می گوید: میزان برتری یک تمدن، در چگونگی رفتارش با کودکان نهفته است. بی شک نقاشی، طراحی، چاپ، پیکره سازی، کشف شکل ها، رنگ ها، مفاهیم و ... از جمله فعالیت هایی ست که نه تنها برای کودک بسیار لذت بخش هستند، بلکه می توانند دریچه ای باشند به سوی کشف جهانی متفاوت و پر از شگفتی و خلاقیت.
دوشنبه, ۲۷ آذر
کودکان از آسیب پذیرترین گروه های جامعه به شمار می آیند و همواره در معرض خطرات بی شمار از بیماری و رویدادهای قابل پیشگیری تا انواع بد رفتاری ها و برخوردهای غیراخلاقی قراردارند.
دوشنبه, ۲۷ آذر
خواندن اشعار کودکانه با کودکتان می‌تواند یک تجربه فوق‌العاده باشد. با خواندن یک شعر می‌توانید در چند لحظه کوتاه با دوچرخه از تپه‌ای به پایین سرازیر شوید، با یک حشره گفتگو کنید، با یک غول بخندید یا خنکی برف را روی صورت خود احساس کنید. برای شما، بلندخوانی شعر می‌تواند تغییر خوبی باشد و برای کودک شما، تجربه شگفت‌انگیزی از چگونگی ایجاد تصویرهای  ذهنی قوی با استفاده از واژه هاست.
شنبه, ۲۵ آذر
امروزه با پیشرفت و توجه بیشتر به امر بهداشت و تغذیه نوزادان، آمار مرگ و میر نوزادان نسبت به گذشته کاهش یافته و شمار بیشتری از آنان به سلامت وارد مرحله کودکی می شوند. به موازات افزایش سلامتی عمومی کودکان امر پرورش همه جانبه آن ها نیز اهمیت ویژه ای پیدا کرده است.
سه شنبه, ۳۰ آبان
عدد آموزها از انواع کتاب های تصویری هستند و کمک می کنند تا کودک مفهوم عدد را که ازمهمترین مفاهیم اساسی است یاد بگیرد. هدف کتاب های عددآموز، آموختن عدد نیست بلکه کودک را با شکل عدد و تناظر یک بر یک آن آشنا می کند.
سه شنبه, ۲۸ شهریور
بیشتر کودکان از دستشویی رفتن گریزان هستند و گاهی با وجود آن که به لگن نیاز دارند ولی در برابر این پرسش که آیا نیاز به دستشویی دارند می گویند "نع".
دوشنبه, ۲۷ شهریور
 کتاب هیچ هیچ هیچانه مجموعه ۵۳ هیچانه از هفت شاعر کودک و نوجوان معاصر است که در قالب هیچانه سروده شده اند. 
سه شنبه, ۳۱ مرداد
مجموعه کتاب های "ترانه بازی های ایران" ۴ بازی سنتی را در چهار جلد معرفی و شیوه ی انجام بازی را با تصویرهای کودکانه ارائه می دهد.
دوشنبه, ۲۶ تیر